Osoby dopiero rozpoczynające pracę zawodową często mają wątpliwości co do praw, jakie gwarantują im przepisy prawa pracy. Szczególnie często podnoszoną kwestią jest to, kiedy przysługuje pierwszy urlop pracownika. W tym artykule postaramy się rozwiać dotyczące go wątpliwości.
Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego
Urlop wypoczynkowy to uprawnienie, które przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu w oparciu o umowę o pracę. Zgodnie z zapisami Kodeksu pracy, pracownik etatowy nabiera prawa do pełnej puli urlopowej „z góry”, z początkiem nowego roku kalendarzowego (1 stycznia).
Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku osób, które rozpoczynają swoją pierwszą pracę w trakcie roku kalendarzowego. Jak naliczany jest wymiar urlopu wypoczynkowego w przypadku takich osób?
Urlop wypoczynkowy w przypadku pierwszej pracy – zasady
Pierwsza praca jest zazwyczaj źródłem wielu, zwykle ekscytujących, wyzwań. Bywa też powodem stresu i źródłem wielu niewiadomych.
Zupełnie nowe zasady i obowiązki, najczęściej pierwsze zetknięcie z mnogością przepisów prawa pracy, badania wstępne, szkolenia, wdrażanie do pracy w nieznanym, nie zawsze przychylnym, środowisku, najczęściej wśród obcych osób – to tylko niektóre z elementów układanki pt. „pierwsza praca”, z którymi muszą się zetknąć i oswoić nowi pracownicy. Jedną z sytuacji, które mogą być powodem niepewności i wielu znaków zapytania jest prawo do dni wypoczynku i sposób naliczania wymiaru urlopu w pierwszej pracy.
Po przepracowaniu pierwszego roku pracownicy nabywają prawo do puli urlopowej wynoszącej 20 dni. Gdy staż pracy przekracza 10 lat, liczba należnych dni wolnych rośnie – pracownik nabywa wówczas prawa do 26 dni takiego urlopu.
Przypomnijmy – do stażu, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, wliczają się okresy pobierania nauki.
Przykładowo, ukończone studia wyższe stanowią równowartość 8 lat stażu pracy. Dlatego każda osoba z wyższym wykształceniem nabywa prawa do wyższego wymiaru urlopu wypoczynkowego już po dwóch latach etatu.
Warto wiedzieć, że co najmniej raz w roku pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi (przy zachowaniu niezbędnych formalności, do których należy m.in. pisemny wniosek pracownika) urlopu wypoczynkowego, trwającego nieprzerwanie 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Kiedy pierwszy urlop w pierwszej pracy?
Każdy pracownik, który rozpoczyna swoją pierwszą pracę w trakcie roku kalendarzowego, nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego „z dołu” – to znaczy wraz z upływem każdego miesiąca pracy. Po miesiącu przysługuje mu więc tzw. urlop cząstkowy, który stanowi równowartość 1/12 puli należnej po przepracowaniu roku. Jest to 1,66 dnia urlopu, co zostaje zaokrąglone „w górę” do 2 dni urlopu.
Jak zatem wygląda kalkulator urlopu wypoczynkowego? Jeśli chodzi o 20-dniowe wolne, w przypadku przepracowania:
1 miesiąca – 2 dni urlopu,
2 miesięcy – 4 dni urlopu,
3 miesięcy – 5 dni urlopu,
4 miesięcy – 7 dni urlopu,
5 miesięcy – 9 dni urlopu,
6 miesięcy – 10 dni urlopu,
7 miesięcy – 12 dni urlopu,
8 miesięcy – 14 dni urlopu,
9 miesięcy – 15 dni urlopu,
10 miesięcy – 17 dni urlopu,
11 miesięcy – 19 dni urlopu,
12 miesięcy – 20 dni urlopu.
Pierwszy urlop pracownika a niepełny miesiąc pracy
Sytuacje, kiedy pracownik rozpoczyna swoją pierwszą pracę w innym dniu niż pierwszy dzień danego miesiąca, nie należą do rzadkości. W sytuacji, gdy podejmuje swoją pierwszą pracę np. 15 stycznia, wniosek o pierwszy dzień (bądź 2 dni) urlopu wypoczynkowego podwładny może złożyć już po miesiącu, czyli 14 lutego (niezależnie od długości konkretnego miesiąca do wyliczenia przysługującego prawa do urlopu wypoczynkowego przyjmowane jest 30 dni).
Nieco inaczej wyglądać będzie sytuacja w przypadku podjęcia pierwszej pracy w grudniu. Jeśli podejmie obowiązki 1 grudnia, wówczas z upływem miesiąca, to jest 31 grudnia nabywa prawa do 2 dni urlopu wypoczynkowego, które może odebrać w kolejnym roku kalendarzowym. Natomiast w przypadku, gdy podwładny rozpoczyna pracę w środku miesiąca, na przykład 5 grudnia, nie przysługuje mu urlop cząstkowy. Wraz z 1 stycznia nabędzie po prostu prawa do rocznej puli urlopowej (w wymiarze 20 dni).
