Dla kogo jest korzystne? I dlaczego niektóre firmy świadomie i dobrowolnie z niego rezygnują? Czy w końcu zwolnienie z VAT jest przywilejem, czy też czasem generuje dodatkowe koszty i obowiązki. Wszystko zależy od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej i kontrahentów, z którymi podatnik VAT współpracuje.
Zwolnienie z VAT. Kiedy jest możliwe?
Z tego przywileju - legalnego i dobrowolnego - na całą sprzedaż mogą skorzystać w Polsce drobni przedsiębiorcy. Muszą oni spełniać wymogi dotyczące limitu obrotu w danym roku kalendarzowym. W art. 113 ust. 1 Ustawy o VAT został on ściśle określony. Podmiot może zostać zwolniony z VAT, jeśli wartość uzyskanej przez niego (przez jego firmę) sprzedaży w roku poprzedzającym nie przekroczyła 200 000 złotych netto. Nie wlicza się do tej kwoty podatku. W polskim prawodawstwie takie zwolnienie, które przysługuje podmiotowi na podstawie wartości sprzedaży, określa się jako zwolnienie podmiotowe z VAT. Mogą się o nie również ubiegać osoby, które w danym roku zaczynają swoją przygodę biznesową. Ale powinny zadeklarować, że wartość sprzedaży nie przekroczy owych 200 000 zł w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym.
Wcale też nie jest powiedziane, że działalność gospodarczą przedsiębiorca musi rozpocząć na początku roku. Ma prawo rozpocząć prowadzenie firmy w dowolnym miesiącu.
Jak wyliczyć limit zwolnienia z VAT przy działalności rozpoczętej w ciągu roku? Przedsiębiorca może skorzystać z prostego wzoru:
200 000 zł × LD/ iczba dni w danym roku podatkowym
LD (dni prowadzenia działalności, które pozostały do końca roku).
Zwolnienie z podatku VAT - warunki
Gdyby jedyny warunek zwolnienia z VAT stanowił nieprzekroczony limit sprzedaży 200 000 zł, życie przedsiębiorcy byłoby o wiele prostsze.
Kto nie skorzysta z podmiotowego zwolnienia z VAT?
Art. 113 ust. 13 Ustawy o VAT (lista towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku VAT zamieszczona jest w załączniku 12 do Ustawy o podatku od towarów i usług) eliminuje ze zwolnienia z VAT podatników, którzy sprzedają:
• metale szlachetne i wyroby z nich (złoto, srebro, platynę, bursztyn, biżuterię),
• towary objęte podatkiem akcyzowym, z wyłączeniem energii elektrycznej i wyrobów tytoniowych,
• nowe środki transportu,
• budynki, budowle, tereny budowlane,
a także świadczą niektóre usługi, np.
• usługi prawnicze, jubilerskie lub doradcze
i mają siedzibę działalności gospodarczej poza granicami kraju.
Od lipca 2018 r. owa lista towarów i usług, które eliminują podatnika VAT ze zwolnienia podmiotowego VAT, została rozszerzona o m.in.:
• komputery, wyroby elektroniczne i optyczne (PKWiU 26),
• urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
• maszyny i urządzenia nigdzie niesklasyfikowane (PKWiU 28),
• usługi z zakresu ściągania długów (komornicze), factoring.
Przedmiotowe zwolnienie z VAT
Zwolnienie z podatku VAT, które przedsiębiorca uzyskuje na podstawie typu czynności, którą wykonuje, polskie prawo określa jako zwolnienie z VAT przedmiotowe.
Zwolnieniem z VAT według art. 43 Ustawy o podatku VAT są objęte podmioty, które zajmują się:
• zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, pracowniczymi programami emerytalnymi, ubezpieczeniami,
• opieką medyczną, profilaktyką, zachowaniem, ratowaniem, przywracaniem i poprawą zdrowia,
• pomocą społeczną,
• radiofonią,
• dostawą produktów rolnych.
Limit zwolnienia z VAT
Podstawą do zwolnienia z VAT jest dla podatnika nieprzekroczona w roku poprzedzającym wartość sprzedaży 200 000 złotych. Jeśli zaś zostanie ona przekroczona, utraci on ten przywilej - art. 113 Ustawy o VAT. Działalność ponownie zostanie obciążona obowiązkiem podatkowym. A podatnik VAT dotąd z niego zwolniony będzie musiał opodatkować transakcję, która spowodowała przekroczenie limitu VAT.
Powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT
Kiedy podatnik utracił do niego prawo po przekroczeniu limitu VAT, ma prawo ubiegać się o ponowne zwolnienie podmiotowe z VAT nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym nastąpiła utrata prawa do zwolnienia z VAT lub rezygnacja z niego.
Jeśli podatnik VAT chciałby do niego wrócić od lutego 2019 roku, limit sprzedaży za 2018 nie mógłby przekroczyć owych 200 000 zł określonych w art. 113 Ustawy o VAT. A przywrócić zwolnienie podmiot mógłby w 2019 roku, gdyby utracił do niego prawo lub zrezygnował w 2017 roku bądź w latach wcześniejszych.
Trzeba też wypełnić formularz zgłoszenia aktualizacyjnego VAT-R, by dopełnić formalności.
Należy przy decyzji o rezygnacji ze zwolnienia z VAT bądź powrocie do niego wziąć pod uwagę czynności i usługi wyłączone z limitu sprzedaży 200 000 zł na podstawie art. 113 ust. 2 Ustawy o VAT.
Do kwoty sprzedaży w wysokości 200 000 zł nie wlicza się:
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i na terytorium kraju;
• odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 Ustawy o VAT, z wyjątkiem:
- transakcji związanych z nieruchomościami,
- usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
- usług ubezpieczeniowych,
jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
• odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
W końcu, kiedy już przedsiębiorca czy firma przebrnie przez ten gąszcz ograniczeń, limitów, wyjątków, warunków, musi przekalkulować, czy rzeczywiście zwolnienie z podatku VAT jest korzystne. Czasem bardziej opłacalne okazuje się bycie podatnikiem. Podatek VAT (należny), odprowadzany do urzędu skarbowego daje też możliwość odliczenia podatku VAT (naliczonego) od zakupionych towarów i usług na potrzeby prowadzenia firmy. To balansowanie na krawędzi zysków i strat, nieustanne kalkulowanie, czy legalnie płacić podatki, czy też legalnie ich nie płacić.
Podstawa prawna zwolnienia od podatku
Zgodnie z art. 106b Ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) podatnik, który rozlicza się z podatku VAT, czyli vatowiec, ma obowiązek wystawić fakturę, gdy jego kontrahentem jest inna firma lub gdy nabywca tego zażąda. Natomiast podatnicy VAT zwolnieni z podatku muszą wystawić fakturę odbiorcy na jego żądanie. Klient nasz pan – niezależnie od tego, czy prowadzący działalność korzysta, czy nie korzysta ze zwolnienia z VAT, na żądanie kontrahenta wystawia fakturę.
Skoro jednak podatnicy VAT zwolnieni nie rozliczają się, jakie dane mają udostępnić na dokumencie? Art. 106e ust. 1 pkt 19 Ustawy o VAT mówi, że powinni oni umieścić informację o podstawie zwolnienia z VAT.
Ustawodawstwo podsuwa następujące możliwości, wspomniane już wcześniej:
• zwolnienie ze względu na zakres wykonywanych czynności (art. 43 ust. 1),
• ze względu na szczegółowe przepisy (art. 82 ust. 3) oraz
• ze względu na nieprzekroczenie limitu wartości sprzedaży w ubiegłym roku podatkowym - 200 000 zł (art. 113 ust. 1 i 9).
W par. 3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur znaleźć można wzmiankę, że informacja o podstawie prawnej zwolnienia z VAT nie musi być umieszczona na fakturach przedsiębiorców, którzy z niego korzystają, bo nie przekroczyli limitu wartości sprzedaży.