W poniższym artykule przyjrzymy się jednej z ważniejszych instytucji w Polsce, jaką jest ZUS. Szkolenia, kontrole, realizacja przepisów międzynarodowych, dysponowanie finansami – co leży w kompetencjach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, kto nim zarządza?
ZUS – czym jest?
To państwowa jednostka organizacyjna. Działa w myśl Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Nadzór nad ZUS-em, w sprawie zgodności działań z obowiązującymi przepisami, sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Kontrola ta nie dotyczy spraw indywidualnych, które rozsądza się w drodze decyzji administracyjnych. W sprawach indywidualnych ZUS rozstrzyga w formie decyzji, od których generalnie przysługuje odwołanie do właściwego sądu.
ZUS posiada osobowość prawną. Składa się z centrali oraz oddziałów terenowych w całej Polsce. Główna siedziba znajduje się w Warszawie.
ZUS – organy Zakładu
Na Zakład Ubezpieczeń Społecznych składają się trzy organy:
- Prezes Zakładu,
- Zarząd, którego z urzędu przewodniczącym jest Prezes Zakładu,
- Rada Nadzorcza Zakładu.
ZUS – funkcje
Szeroki zakres funkcjonowania ZUS-u został opisany dokładnie w Rozdziale 7. ustawy. Do podstawowych działań możemy zaliczyć między innymi:
- realizowanie obowiązujących przepisów w zakresie ubezpieczenia społecznego;
- wydawanie opinii na temat projektów aktów prawnych, dotyczących zabezpieczenia społecznego;
- realizowanie wszelkich umów oraz porozumień międzynarodowych, dotyczących dziedziny ubezpieczeń społecznych;
- wydawanie imiennych legitymacji osobom, które mają uprawnienia do emerytury lub renty;
- dyspozycja środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego;
- praca nad aktuarialnymi analizami i prognozami w obszarze ubezpieczeń społecznych;
- kontrolowanie orzeczeń w sprawie czasowej niezdolności do pracy;
- kontrolowanie, czy zarówno płatnicy składek, jak i ubezpieczeni wykonują swoje obowiązki w zakresie ubezpieczeń społecznych, a także innych zadań zleconych Zakładów;
- Wydawanie Biuletynu Informacyjnego;
- rozpowszechnianie wiedzy o ubezpieczeniach społecznych;
- prowadzenie tzw. punktu kontaktowego, który jest wymogiem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009, str. 1, z późn. zm.);
- prowadzenie rentowej prewencji.
