Umowa agencyjna jest powszechnie stosowaną regulacją pomiędzy pośrednikiem a przedsiębiorstwem. Funkcjonuje także jako umowa pośrednictwa handlowego. Jej istotą jest aktywne działanie agenta na rzecz i w interesie zleceniodawcy. Cechą charakterystyczną umowy agencyjnej jest to, że zawrzeć mogą ją wyłącznie profesjonaliści. Co to oznacza w praktyce? Na czym polega umowa agencyjna i co warto o niej wiedzieć?
Umowa agencyjna - definicja
„Umowa agencyjna KC” - spotykając się z tego rodzaju zapisem, otrzymujemy informację, że mamy do czynienia z umową cywilnoprawną. Oznacza to, że w przypadku umowy pośrednictwa handlowego zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego, w którym z kolei zawarta została definicja umowy agencyjnej. Stanowi ona, że: „Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu”.
Umowa pośrednictwa handlowego - warunki
Stroną umowy agencyjnej jest osoba dająca zlecenie oraz zleceniobiorca, czyli agent. To, co wyróżnia ten rodzaj umowy, to fakt, że może zostać ona zawarta jedynie pomiędzy profesjonalistami. Jak to rozumieć? W tym miejscu dochodzimy do zależności pomiędzy umową agencyjną a działalnością gospodarczą. Zleceniodawca musi być przedsiębiorcą, a osoba prowadząca działalność agencyjną, czyli agent, musi działać w ramach swojego własnego przedsiębiorstwa, np. prowadzonej przez siebie działalności.
Umowa agencyjna - na czym polega?
Zgodnie z definicją umowy agencyjnej, jej rolą jest określenie zasad współpracy pomiędzy pośrednikiem i przedsiębiorstwem. Po zawarciu tego rodzaju porozumienia, agent zobowiązuje się do stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów z klientami. Jednocześnie pozostaje podmiotem samodzielnym, a od zleceniodawcy uzależniony jest jedynie na płaszczyźnie ekonomicznej. Musi jednak zachować wobec niego absolutną lojalność oraz działać zgodnie z jego wskazówkami.
Umowa agencyjno-prowizyjna zakłada wypłatę prowizji wyrażonej w procentach i uzależnionej zazwyczaj od liczby lub wartości zawieranych zobowiązań. Z uwagi na istotę umowy prowizyjnej sprzedaży, najczęściej spotykanym rodzajem będzie między innymi umowa agencyjna w turystyce, firmach ubezpieczeniowych czy chociażby kolportażach prasowych.
Umowa agencyjna a staż pracy
W temacie współpracy agencyjnej, jedna z naczelnych wątpliwości dotyczy kwestii „umowa agencyjna a staż pracy”. Dlaczego to tak istotne? To właśnie od stażu pracy zależy wiele uprawnień pracownika, począwszy od liczby dni przysługującego mu urlopu, na prawie do emerytury kończąc.
Jak więc wygląda to w omawianym przypadku? Uznaje się, że do stażu pracy zaliczamy okres, w którym pracownik świadczy usługi na podstawie umowy o pracę, powołania, czy mianowania, ale do stażu nie jest już zaliczany czas przepracowany na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło, czy właśnie umowy agencyjnej. W rozumieniu przepisów Kodeksu pracy, osoba świadcząca usługi na zasadzie umowy o pracę agencyjnej nie pozostaje w stosunku pracy.
Rozwiązanie umowy agencyjnej
Współpraca agencyjna może zostać zawiązana na czas oznaczony, jak i nieoznaczony. Jednak zarówno w jednym, jak i drugim przypadku, może nastąpić rozwiązanie umowy agencyjnej za porozumieniem stron. Jest jednak pewien warunek - aby umowa zawarta na czas określony, mogła zostać rozwiązana przed jego upływem, w umowie powinna znaleźć się klauzula umożliwiająca jej wypowiedzenie w szczególnych okolicznościach. Jedną z nich może być na przykład niewywiązanie się agenta z umowy i niepozyskanie w ustalonym czasie określonej liczby klientów.
W przypadku umowy na czas nieokreślony, najważniejszą kwestią wydaje się okres wypowiedzenia. Według Kodeksu cywilnego ta może zostać wypowiedziana na miesiąc naprzód w pierwszym roku jej trwania, na dwa miesiące w drugim roku oraz na trzy miesiące naprzód w trzecim i następnych latach trwania umowy. Warto też wiedzieć, że w kontrakcie może znaleźć się zapis mówiący o tym, że wykonywanie umowy po upływie określonego czasu nie skutkuje wcale jej zerwaniem, a może doprowadzić do automatycznego przedłużenia.
Umowa agencyjna - wzór
W przypadku umowy agencyjnej, kodeks cywilny wymaga jej formy pisemnej wówczas, gdy praca na zasadzie agencyjnej wprowadza tzw. odpowiedzialność del credere. A czym jest owa odpowiedzialność? Zakłada ona przejęcie przez agenta pełnej odpowiedzialności za wykonanie zobowiązania przez osoby trzecie. To z kolei wiąże się z dodatkowym wynagrodzeniem, nazywanym prowizją del credere.
Warto także wiedzieć, że obie strony umowy zawsze mają prawo żądać pisemnego poświadczenia ustaleń. Za pisemną formą umowy przemawia wiele czynników, takich jak choćby łatwość doprecyzowania zasad. Podpis obu stron jest jednoznaczny z oświadczeniem woli.
A co powinien zawierać wzór umowy agencyjnej? W dokumencie warto zwrócić uwagę na takie elementy jak choćby wskazanie pośrednictwa w podejmowanych czynnościach, określenie czasu, na jaki zawierane jest zobowiązanie, czy chociażby informacji o wynagrodzeniu. Jeśli kwestia ta nie jest uregulowana w dokumencie, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, agentowi przysługuje prowizja.
