Trzynastka – co to jest
Polskie prawo przewiduje wypłatę dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Potocznie taka wypłata nazywana jest trzynastką. Trzynasta pensja nie ma charakteru powszechnego. Oznacza to, że dodatkowe wynagrodzenie roczne przysługuje tylko tym grupom zawodowym, które mają odpowiednie prawne regulacje. Komu przysługuje trzynastka i jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać trzynaste wynagrodzenie?
Dodatkowe wynagrodzenie roczne – komu przysługuje
Prawo do wypłaty trzynastki w pracy mają pracownicy sfery budżetowej. Dodatkowe wynagrodzenie roczne otrzymują zatem pracownicy oświaty oraz osoby zatrudnione w urzędach państwowych i urzędach gmin, biurach poselskich i senatorskich. Wszystkie regulacje prawne dotyczące zasad wypłacania trzynastek znajdują się w Ustawie z 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery jednostek budżetowych. W innych zakładach pracy trzynastki mogą być wypłacane, jeżeli taki zapis został zawarty w regulaminie wynagrodzenia firmy, w układzie zbiorowym pracy lub w umowie o pracę danego pracownika.
Trzynastej pensji nie dostaną natomiast osoby, które zajmują kierownicze stanowiska państwowe, żołnierze oraz funkcjonariusze policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Celnej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej oraz Biura Ochrony Rządu.
Trzynasta pensja – zasady
Jakie są zatem zasady przyznawania trzynastek w budżetówce? Należy tutaj zaznaczyć, że nie każdy pracownik sfery budżetowej może liczyć na takie dodatkowe wynagrodzenie. Przede wszystkim trzeba być zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę. Wszyscy pracownicy, którzy podpisali jedną z tak zwanych umów śmieciowych (umowa-zlecenie lub umowa o dzieło), nie dostaną trzynastego wynagrodzenia.
Kolejnym warunkiem, jakie muszą spełnić pracownicy budżetówki, aby otrzymać dodatkowe wynagrodzenie, jest przepracowanie co najmniej jednego roku kalendarzowego u jednego pracodawcy. Nie można w tym wypadku sumować okresów zatrudnień w różnych jednostkach, nawet jeżeli są one zaliczane do sfery budżetowej.
Trzynastka nie przysługuje także osobom, które miały nieusprawiedliwioną nieobecność przez co najmniej 2 dni. Tak samo jest w przypadku stawienia się pracownika w miejscu pracy w stanie nietrzeźwym. Jeżeli pracownikowi została wymierzona kara dyscyplinarna, to także nie może liczyć na wypłatę trzynastki.
Dodatkowe wynagrodzenia są wypłacane w przeciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego, przy czym wypłacona w 2019 roku trzynastka dotyczy roku poprzedniego.
Jak obliczyć trzynastkę
Trzynastka to 8,5% wynagrodzenia rocznego, które przysługuje pracownikowi za poprzedni rok kalendarzowy. Ważna jest tutaj podstawa, do której zaliczane są takie elementy jak:
• jednorazowe lub nieregularne wypłaty za spełnienie określonego zadania lub za określone osiągnięcie,
• wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas przestoju niezawinionego przez pracownika,
• nagrody jubileuszowe,
• ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,
• dodatkowe wynagrodzenie roczne,
• odprawy emerytalne lub rentowe albo innego rodzaju odprawy pieniężne,
• wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności innej niż urlop wypoczynkowy (dni opieki nad dzieckiem, urlop okolicznościowy, urlop szkoleniowy).
