Leasing dla firm to zyskująca na popularności metoda finansowania zakupów związanych z działalnością przedsiębiorstwa (m.in. narzędzi, pojazdów, nieruchomości). Co warto o nim wiedzieć?
Leasing – definicja
W ogólnym rozumieniu, leasing to umowa między dwoma podmiotami (leasingodawcą oraz leasingobiorcą), na mocy której leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo do odpłatnego użytkowania określonego przedmiotu przez określony czas. Po zakończeniu trwania umowy, przedmiot może stać się własnością leasingobiorcy. Można zatem powiedzieć, że jest to alternatywna wobec kredytu bankowego forma finansowania, która pozwala firmie na rozwój i inwestycje. Definicja leasingu została zawarta w Kodeksie cywilnym (art. 709).
Geneza leasingu
Historia leasingu w Polsce sięga końca lat 80-tych, choć odpłatne używanie rzeczy z możliwością ich późniejszej odsprzedaży jest znane na świecie już od czasów starożytnych. Współczesna forma leasingu rozwijała się w USA i krajach zachodnich Europy od lat 50-tych. Szczególnie szybki rozkwit firm leasingowych w Polsce nastąpił w drugiej połowie lat 90-tych, w związku z rosnącymi trudnościami firm z uzyskaniem kredytów bankowych. Według danych Związku Polskiego Leasingu średnioroczna dynamika branży wynosi 19%, a w 2018 roku Polska awansowała na piąte miejsce na europejskim rynku leasingu.
Warto dodać, że choć w języku polskim przyjął się termin leasing (który pojawił się już w 1992 roku w Słowniku PWN), to w słowniku języka polskiego (sjp.pl), jako prawidłową formę wymienia się również słowo lizing. Jeśli zatem w oficjalnym dokumencie pojawi się sformułowanie lizing na samochód, to nie jest to błąd.
Na czym polega leasing?
Najłatwiej będzie to wytłumaczyć na przykładzie tego, na czym polega leasing samochodu (który zresztą jest najpopularniejszym przedmiotem tego typu umów w Polsce). Firma potrzebuje zakupić samochód na potrzeby służbowe. Nie posiada jednak wystarczającej zdolności kredytowej, by uzyskać kredyt bankowy, dlatego zwraca się do firmy leasingowej, która przedstawia ofertę (a w niej koszty leasingu, warunki wykupu, ilość rat, kwotę opłaty wstępnej). Firma, która chce kupić samochód, może zdecydować się na nowe auto lub na leasing aut używanych. Możliwy jest nawet leasing samochodu od osoby prywatnej.
Oferty poszczególnych firm mogą różnić się między sobą. Dlatego zawsze warto sprawdzić kilka propozycji i je porównać (symulacja leasingu). Ważne, by wziąć pod uwagę nie tylko to, ile wynosi rata leasingowa, ale również wartość wykupu, opłatę wstępną, odsetki leasingowe.
Aby wybrać korzystny leasing, koniecznie trzeba przeanalizować również dodatkowe warunki umowy, którymi mogą być np. ograniczenia liczby użytkowników bądź limit kilometrów. Po wybraniu najlepszej dla firmy opcji dochodzi do podpisania umowy między obiema stronami. Przez cały czas trwania umowy leasingobiorca jest zobowiązany do wnoszenia w określonych ratach ustalonych opłat, a po zakończeniu umowy może zdecydować się na wykup samochodu bądź wziąć w leasing kolejny pojazd.
Przedmiot leasingu, czyli co może nabyć firma?
W zasadzie wszystko, co służy prowadzeniu działalności gospodarczej. W praktyce jednak firmy leasingowe specjalizują się w kilku podstawowych obszarach:
• leasing samochodowy,
• leasing maszyn, linii produkcyjnych, technologii, urządzeń,
• leasing nieruchomości.
W Polsce dominuje leasing samochodowy dla firm (pojazdy lekkie – osobowe i dostawcze do 3,5 tony) oraz maszyn i urządzeń (w tym IT). Istnieje również leasing pracowniczy (działalność niektórych agencji pracy i pośrednictwa), ale jest on objęty odrębnymi przepisami.
Rodzaje leasingu
Leasing dla firm przybiera dwie podstawowe formy: leasingu operacyjnego lub finansowego. Leasing operacyjny to sytuacja, w której przedmiot leasingu należy do leasingodawcy i to on go amortyzuje. Leasingobiorca używa przedmiotu i opłaca raty leasingowe. Po zakończeniu umowy ma prawo pierwokupu przedmiotu leasingu. Ta forma leasingu jest częstsza. Leasing finansowy to sytuacja, w której przedmiot leasingu, mimo iż faktycznie należy do leasingodawcy, jest traktowany jako środek trwały leasingobiorcy, któremu przysługuje amortyzacja.
Kolejną formą podziału jest leasing bezpośredni i pośredni. Ten pierwszy to taka umowa, w której producent lub dystrybutor bezpośrednio oddaje leasingobiorcy w leasing środek trwały. W takiej sytuacji dostawca środka oraz leasingodawca to ten sam podmiot. Przykładem może tu być np. producent samochodu oddający auto w leasing. Leasing pośredni to sytuacja, w której firma leasingowa nabywa środek trwały, a następnie przekazuje go leasingobiorcy. Jest to znacznie popularniejsza praktyka.
Można spotkać się także z innym podziałem - na leasing na firmę – przeznaczony dla przedsiębiorców oraz leasing konsumencki – przeznaczony dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej. W praktyce leasing konsumencki jest dość rzadki.
Zasady leasingu
To, jak działa leasing, określa zarówno Kodeks cywilny, jak i ustawa o podatku dochodowym, która precyzuje to, jak może wyglądać odliczanie leasingu (czyli czy oraz jak dalece leasing będzie dla firmy opłacalny). Przepisy zmieniają się co jakiś czas (np. w styczniu 2019 roku weszła w życie duża nowelizacja związana z leasingiem aut), dlatego dobrze jest skorzystać z usług profesjonalnych doradców, którzy będą w stanie przeanalizować dostępne na rynku rozwiązania.
Koszty leasingu
To, ile wynosi rata leasingowa, zależy od wartości transakcji, wkładu początkowego, kwoty wykupu (wartość procentowa) oraz jej warunków (ilości rat). Sama rata to nie jedyna opłata – aby obliczyć rzeczywisty koszt zakupu, trzeba dodać też opłatę początkową oraz ewentualne opłaty dodatkowe sprecyzowane w umowie. Korzyścią w leasingu są zaś odliczenia, które trzeba uwzględnić, by oszacować rzeczywisty koszt zakupu przedmiotu czy obiektu.
Większość firm oferujących leasing ma kalkulator na swojej stronie. Dzięki temu można szybko obliczyć raty oraz całkowity koszt operacji. Przykładowo, symulacja leasingu samochodu obejmuje cenę auta, wartość wkładu początkowego, okres spłaty, kwotę wykupu oraz wartość tarczy podatkowej. Niekiedy ważne jest też to, jakie jest przewidywane roczne wykorzystanie samochodu (w km).
To, kto amortyzuje dany przedmiot, zależy od rodzaju leasingu. Przy operacyjnym amortyzacji dokonuje finansujący. Przy finansowym – leasingobiorca. Faktura leasingowa za opłatę wstępną (jednorazową) jest rozliczana w dniu wystawienia faktury.
Warunki leasingu
Nie każda firma może zawrzeć umowę leasingu. Warunki uzyskania leasingu różnią się w zależności kilku czynników.
Z reguły o leasing może starać się firma, która działa na rynku 3-6 miesięcy (choć są firmy leasingowe udzielające leasingu nawet świeżo powstałym firmom). Oceniana jest też zdolność leasingowa firmy (choć zależy to od wartości i przedmiotu umowy). Niekiedy konieczne jest przedstawienie deklaracji podatkowych, bilansów lub innych dokumentów przedstawiających sytuację finansową firmy. Warto też pamiętać o tym, że firmy leasingowe również sprawdzają bazy dłużników.
Wady i zalety leasingu
Główne korzyści leasingu dla firmy to:
• możliwość pozyskania środka trwałego przy minimalnym zaangażowaniu własnego kapitału oraz również w sytuacji, w której uzyskanie innej formy finansowania (np. kredytu bankowego) nie jest możliwe,
• dostępność leasingu również w przypadku firmy o krótkiej historii (co nie zawsze jest możliwe przy kredycie bankowym),
• oprocentowanie leasingu jest zazwyczaj niższe niż raty bankowe,
• optymalizacja obciążeń podatkowych (tarcza podatkowa),
• krótszy czas załatwiania formalności.
Do niedawna, dużą zaletą leasingu samochodów było też to, że pojazd kupiony w ramach leasingu nie podlegał limitom kosztów. Od stycznia 2019 roku, leasing operacyjny samochodów osobowych został objęty limitem 150 tys. złotych. Główne wady leasingu to niekiedy wysoki próg wejścia (zwłaszcza w leasingu nieruchomości) oraz konieczność wywiązywania się z warunków umowy pod groźbą utraty obiektu, który jest przedmiotem leasingu. Trzeba też pamiętać o tym, że jeśli firma straci przedmiot leasingu (np. samochód ulegnie wypadkowi i zostanie zniszczony), nadal trzeba będzie spłacać raty leasingowe (choć w przypadku kredytu byłoby tak samo).
Za minus można też uznać pewne zapisy, które może zawierać umowa leasingowa. Na przykład leasing samochodu może być objęty dodatkowymi obostrzeniami w formie limitu kilometrów. Jeśli użytkownik go przekroczy, jest zobowiązany do dodatkowej dopłaty.
Leasing bez wykupu oraz leasing z dużą wartością końcową
Przy leasingu operacyjnym, leasingobiorca nie staje się automatycznie właścicielem przedmiotu na koniec umowy. Aby mógł nim zostać, konieczne jest wykupienie przedmiotu. Nie w każdej sytuacji będzie to korzystne. Jeśli leasingobiorca zawierając umowę nie wie, czy będzie chciał wykupić przedmiot (bądź zakłada, że nie będzie chciał), korzystniej jest dla niego zawrzeć tzw. leasing z dużą wartością końcową. W przypadku takiej umowy rata leasingowa jest niska, a po zakończeniu umowy, jej przedmiot może zostać zwrócony do leasingodawcy. Leasingobiorca może zaś zawrzeć nową umowę na nowy przedmiot. Bardzo często, formę tę stosuje się przy leasingu samochodów.