Stres zwykle kojarzy się negatywnie – ze spoconymi dłońmi, łamiącym się głosem na ważnym spotkaniu, przyspieszonym biciem serca, odczuwaniem silnego lęku, stanu zagrożenia. Jeśli stresujące sytuacje powtarzają się bardzo często, z niechęcią chodzimy do pracy, boimy się, co przyniesie kolejny dzień, w weekend nie możemy efektywnie odpocząć, bo doskwiera nam syndrom poniedziałku. W takich przypadkach trudno mówić o pozytywnych aspektach stresu. Te jednak istnieją. Jak rozróżnić dobry i zły stres? Jaki wpływ mają one na nasz organizm?
Stres dobry i zły – definicja, różnice
Stres w psychologii ma różne definicje. Można przyjąć, że jest to fizjologiczna i psychologiczna reakcja na działanie stresorów, czyli sytuacji wywołujących stres. Chodzi zarówno o bodźce fizyczne (np. wzmożony hałas w miejscu pracy, złe oświetlenie), jak i psychospołeczne. Stresują nas sytuacje, które wymagają przekroczenia naszych możliwości, wykroczenia poza nasze zasoby. Warto podkreślić, że odczuwanie stresu to kwestia indywidualna. To, co stresuje jedną osobę, dla innej może być zupełnie neutralnym doświadczeniem.
Stres w pracy i poza nią wiąże się z poczuciem brakukontroli nad sytuacją. Trudność w przewidzeniu, co się stanie, przeświadczenie, że jedynie w małym stopniu możemy wpłynąć na daną sytuację i niewiedza, jak się w niej odnaleźć, potęgują napięcie.
Stres towarzyszy nam zwykle w ważnych życiowych zmianach, także tych, na które przygotowywaliśmy się od dawna. Dzień ślubu, narodziny dziecka, spotkanie z autorytetem, występ przed publicznością, wyjazd na urlop czy pierwszy dzień w nowej pracy to sytuacje, w których możemy odczuwać stres, ale niekoniecznie należy rozpatrywać to jako coś złego. Podobnie jak tuż przed skokiem ze spadochronem, nawet jeśli od lat o tym marzyliśmy, naturalnie będziemy odczuwać niepokój.
O ile stres krótkotrwały może być dobry, motywujący, o tyle stres chroniczny po prostu nam szkodzi. Życie w ciągłym napięciu odbija się na naszym dobrostanie psychicznym i zdrowiu fizycznym.
Zły i dobry stres – jak wpływa na nasz organizm?
Dobry stres napędza nas do działania, motywuje do wzmożonego wysiłku i sprzyja zdrowej rywalizacji. Pozwala łatwiej skoncentrować się na problemie, dodaje nam energii – organizm jest w pełnej gotowości, by stawić czoła wyzwaniu.
Zły stres jest natomiast paraliżujący, sprawia, że czujemy się rozbici, zdezorientowani, mamy problemy ze skupieniem. Długotrwały stres wpływa destrukcyjnie na organizm człowieka. Mogą pojawić się problemy z sercem, układem pokarmowym, bóle głowy, mięśni. Obniża się odporność, pogarsza się również kondycja psychiczna.
