Jakie są zasady dotyczące urlopu wypoczynkowego w pierwszej pracy? O czym powinni pamiętać pracownicy podczas kolejnego wypoczynku oraz jak ustala się wymiar urlopu dla osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin? Spieszymy z odpowiedziami na te i inne ważne urlopowe pytania.
Jak wyliczyć urlop wypoczynkowy
Każdemu pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 lub 26 dni urlopu w roku kalendarzowym. Przy ustalaniu jego długości bierze się pod uwagę staż pracy. Do 26 dni uprawnione są osoby, które pracują od co najmniej 10 lat. Jeśli staż pracy jest mniejszy, pracownikowi przysługuje 20 dni wolnych.
Do stażu pracy wliczają się okresy pobierania nauki (które się nie sumują). Przypomnijmy:
• w przypadku ukończenia szkoły zawodowej będą to maksymalnie 3 lata,
• w przypadku liceum ogólnokształcącego – 4 lata,
• w przypadku średniej szkoły zawodowej – nie więcej niż 5 lat,
• w przypadku szkoły policealnej – 6 lat,
• w przypadku ukończenia szkoły wyższej (niezależnie czy jest to licencjat, studia inżynierskie czy magisterskie) – staż pracy brany pod uwagę przy ustalaniu urlopu wypoczynkowego wzrasta do 8 lat.
To, ile należy się urlopu danemu pracownikowi, przełożony oblicza na postawie świadectw pracy i dyplomów poświadczających ukończenie poszczególnych etapów edukacji.
Zasady udzielania urlopu wypoczynkowego
Udzielenie urlopu wypoczynkowego następuje na pisemny wniosek pracownika. Pracodawca może, biorąc pod uwagę interes firmy lub inne, istotne okoliczności, przesunąć termin wypoczynku. Ma również prawo do odwołania pracownika z urlopu, ale tylko pod warunkiem wystąpienia okoliczności, które były niemożliwe do przewidzenia wcześniej. Takie odwołanie trzeba potraktować jako polecenie służbowe. W sytuacji zagranicznego wyjazdu, wykupionej wycieczki czy opłacenia przez pracownika innej formy zorganizowanego wypoczynku, pracodawca ma obowiązek zwrócenia pracownikowi kosztów wynikających z anulowania urlopu.
Pracownik nie ma prawa zrzec się urlopu wypoczynkowego. Trzeba pamiętać o tym, że zgodnie z przepisami Kodeksu pracy ekwiwalent za urlop wypoczynkowy może zostać wypłacony jedynie w sytuacji rozwiązania umowy o pracę lub wygaśnięcia stosunku pracy.
Kiedy pierwszy urlop u nowego pracodawcy
Jak wyliczyć urlop wypoczynkowy w przypadku pierwszej pracy? Pracownik przyjęty w trakcie roku kalendarzowego nabywa uprawnienia do 1/12 pełnego wymiaru urlopu za każdy przepracowany miesiąc.
W przypadku pracownika, który dopiero rozpoczyna pracę (tj. jego staż pracy jest krótszy niż 10 lat), miesięczny wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 1,66 dnia. Nowy pracownik nabywa uprawnienia do pełnego wymiaru urlopu 1 stycznia następnego roku (następującego po roku, w trakcie którego pracownik podjął pierwsze zatrudnienie).
Urlop wypoczynkowy – kiedy przysługuje, niepełny etat
W przypadku pracowników zatrudnionych na część etatu wymiar urlopu wypoczynkowego oblicza się w sposób proporcjonalny do wymiaru ich czasu pracy. Przyjmuje się, że urlop udzielany jest w dni pracy. Urlopu wypoczynkowego udziela się więc w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika. Będzie to więc rocznie mniej dni wolnych niż w przypadku pracy na pełen etat.
Naliczanie urlopu – wzór
Za podstawę do wyliczeń przyjmuje się 20 lub 26 dni urlopu, przez które mnoży się liczbę przepracowanych przez daną osobę godzin. Np. gdy pracownik jest zatrudniony w wymiarze 7/8 etatu, pracuje 5 dni w tygodniu, a przysługujący mu wymiar urlopu wynosi 26 dni, wymiar urlopu oblicza się następująco:
26 dni x 7 godz. Daje to 182 godz., tj. 22,75 dni urlopu. W tym przypadku przyjmuje się zasadę dotyczącą zaokrąglania w górę dni niepełnych. Tak więc takiemu pracownikowi przysługują 23 dni urlopu w roku kalendarzowym.
Zmiana wymiaru czasu pracy – ile dni urlopu
Co się dzieje w sytuacji, gdy wymiar czasu pracy zmienia się w ciągu roku kalendarzowego, np. gdy pracownik przechodzi z niepełnego wymiaru czasu pracy na pełny etat lub pracownica (zatrudniona dotąd na pełny etat) po zakończeniu urlopu macierzyńskiego wraca do pracy na część etatu? Wówczas wymiar urlopu ustala się osobno: dla okresu zatrudnienia w niepełnym i pełnym wymiarze czasu pracy.