Skłonność do częstej zmiany pracy, roszczeniowość, większa otwartość na zmianę branży i przekwalifikowanie się. Znacznie wyższe oczekiwania wobec pracodawcy i warunków zatrudnienia. Jeszcze nie tak dawno były to zjawiska doskonale widoczne na polskim rynku pracy. Mówiło się, że ten należy do pracownika. Dziś coraz głośniej wskazuje się na diametralną zmianę sytuacji i tak zwane The Big Stay, czyli pozostanie w dotychczasowym miejscu pracy zamiast szukania lepszych możliwości zawodowych. Powstaje jednak pytanie, czy lojalność w tym wypadku oznacza przywiązanie do firmy, szacunek dla pracy, może jednak ograniczenie rozwoju zawodowego bądź strach przed nowym i nieznanym?
Spis treści
- Sytuacja na polskim rynku pracy
- The Big Stay – co to jest?
- Czy lojalność zawsze się opłaca?
- Między stabilizacją a stagnacją. Jaką strategię zawodową wybrać?
- The Big Stay – zalety
- The Big Stay – wady
- The Big Stay – jak utrzymać ten trend w swojej firmie?
- The Big Stay – jak długo ten trend może się utrzymywać na rynku pracy?
- The Big Stay – najczęściej zadawane pytania
Sytuacja na polskim rynku pracy
Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w II kwartale 2023 rokuliczba osób pracujących wynosiła w Polsce 16 850 tys. W porównaniu do II kwartału 2022 roku oznacza to wzrost o 80 tys. pracowników. Jednak choć pracowników jest coraz więcej, firmy coraz rzadziej tworzą nowe miejsca pracy. Według raportu opracowanego przez system rekrutacyjny Element dla Grant Thornton we wrześniu 2023 roku pracodawcy na 50 największych portalach rekrutacyjnych w Polsce opublikowali około 257,3 tys. nowych ogłoszeń o pracę. Może się wydawać, że to całkiem dużo, a sytuacja na rynku pracy kształtuje się stabilnie. Jeśli spojrzymy jednak na dane z analogicznego okresu rok wcześniej, dostrzeżemy ogromne spadki. We wrześniu 2023 roku nowych ogłoszeń pracy było o 18 proc. mniej niż przed rokiem. Jest to największy spadek rok do roku od czasów pandemii. Co jednak najciekawsze – największe zmiany odnotowano w branży IT. Pracodawcy z tego sektora opublikowali o 52 proc. mniej ofert niż 12 miesięcy temu. Spore spadki odnotowała także branża HR, finanse oraz marketing.
The Big Stay – co to jest?
Współczesny rynek pracy nieustannie ulega dynamicznym przemianom. Stoją za nimi między innymi zmiany społeczne, ekonomiczne, ale także podejście pracownika do kwestii zatrudnienia, które jest uwarunkowane sytuacją na rynku. The Big Stay to nowe zjawisko, o którym zaczyna się mówić coraz głośniej. Jednak by lepiej zrozumieć jego ideę, należy cofnąć się do czasu, gdy triumfy święciły takie trendy jak The Great Resignation czy Quiet quitting.
Ten pierwszy jest określeniem masowej rezygnacji z pracy i odejść, które rozpoczęły się w Stanach Zjednoczonych jako skutek pandemii Covid-19. U podstaw takich zachowań leżała między innymi frustracja związana z warunkami pracy i wysokością płac, sposób traktowania pracowników czy chociażby przewartościowanie pewnych kwestii w życiu zawodowym i prywatnym. Efektem były ogromne niedobory kadrowe, ale i wzrost płac w wielu branżach.
Quiet quitting to z kolei zjawisko, które potrząsnęło rynkiem pracy po wybuchu pandemii i światowym lockdownie. Powrót do biura z pracy zdalnej, symptomy wypalenia zawodowego, zmiana zależności między pracownikiem a pracodawcą, a przede wszystkim większa potrzeba niezależności i poczucia zawodowej wolności – to wszystko przyczyniło się do zawrotnej kariery, jaką na gruncie światowym zrobiła tzw. cicha rezygnacja. Ta – wbrew pozorom – nie określa odejścia z pracy, ale wyrzeczenia się pewnego kultu pracy. Oznacza odrzucenie przekonania, że pracować trzeba ponad miarę i przyjęcie stanowiska, że należy rzetelnie wykonywać tylko te obowiązki, które są ściśle związane z naszym stanowiskiem pracy. Zakłada ograniczenie zaangażowania w obowiązki zawodowe do niezbędnego minimum. Nic ponad to. Zdaje się jednak, że po tych modnych trendach królujących na rynku pracy w łaski pracowników wkupuje się kolejny – The Big Stay. Ten opisywany jest jako wierne pozostawanie w obecnym miejscu pracy i odrzucenie aktywnego poszukiwania nowych możliwości zawodowych.
Czy lojalność zawsze się opłaca?
Satysfakcja z pracy, zadowalające wynagrodzenie, możliwość rozwoju zawodowego i szansa awansu w ramach struktury przedsiębiorstwa – to zaledwie wstęp do całej palety czynników, które mogą przemawiać za pozostaniem w dotychczasowym miejscu pracy i rezygnacji z poszukiwania nowych ścieżek zawodowych. Nie bez znaczenia pozostaje też m.in. poczucie stabilności i bezpieczeństwa finansowego, które daje obecna praca. Czynniki te mają wydźwięk pozytywny. Długi staż u tego samego pracodawcy nie zawsze jednak wynika z czystego zadowolenia i satysfakcji pracownika.
Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na kwestie ekonomiczne, prawne. W ostatnich dwóch latach firmy jeszcze bardziej musiały zwracać uwagę na koszty i szukać oszczędności. Niestety, w samym 2023 roku wiele firm z różnych branż podjęło decyzję o zwolnieniach, które obejmowały zarówno osoby z małym doświadczeniem zawodowym, jak i pracowników, którzy z jedną firmą byli związani przez wiele lat życia zawodowego. Ta niepewność co do kolejnych miesięcy funkcjonowania firm odbija się na pracownikach – komentuje Anna Czurak, Doradca Kariery i HR Manager.
Drugim obszarem, który powinniśmy wziąć pod uwagę, jest nastawienie pracownika do zmiany zawodowej. Nie każdy jest gotowy dokonywać rewolucji zawodowej w tych czasach. Dla wielu osób ważne jest obecnie poczucie bezpieczeństwa rozumiane często jako umowa o pracę lub długoletni konktrakt/projekt, stabilność finansowa czy zdobyte zaufanie w miejscu pracy. Pracownicy, którzy obserwują to, co się dzieje w danej branży czy ogólnie na rynku pracy, mogą mieć wiele obaw odnośnie stabilności zatrudnienia po przejściu do nowej firmy. W związku z tym wiele osób obecnie umacnia swoją pozycję u pracodawcy, jednocześnie bacznie obserwując rynek pracy i przygotowując dokumenty aplikacyjne, aby być w gotowości, jeśli sytuacja gospodarcza by się pogorszyła i firmy ogłosiłyby restrukturyzacje oraz kolejne zwolnienia – dodaje specjalistka HR.
W praktyce pracownik decyduje się trwać przy obecnym pracodawcy często także z obawy przed trudnościami znalezienia nowej pracy i odnalezienia się w nowym środowisku. Wiele lat przepracowanych w jednej firmie może więc wydawać się pewnego rodzaju barierą i czynnikiem zmniejszającym atrakcyjność kandydata na rynku pracy. Ten może mieć także poczucie, że nie będzie potrafił zaadaptować się do nowych warunków i nowej kultury organizacyjnej.
Nie zapominajmy także o czynnikach, na które jako pracownicy nie mamy żadnego wpływu. Wspomniana wyżej niepewna sytuacja na rynku pracy i trwający kryzys gospodarczy budzą wątpliwości co do powodzenia przedsięwzięcia znalezienia nowej, dobrej i satysfakcjonującej pracy. Często wychodzimy więc z założenia, że najbardziej rozsądne będzie docenienie tego, co mamy.
Poszukiwanie nowego pracodawcy zawsze łączy się z ryzykiem i niepewnością. Jest to jeden z głównych czynników, który powstrzymuje przed zmianą pracy. Niektórzy moi klienci niestety tkwią zbyt długo w firmach – nawet pomimo mobbingu, gdyż paraliżuje ich strach przed niewiadomą. Czasem blokuje ich również lęk przed odrzuceniem w trakcie procesu rekrutacji lub obawa, że nie sprawdzą się u nowego pracodawcy, choć świetnie dają sobie radę w dotychczasowych miejscach pracy. Oczywiście nie da się wyeliminować ryzyka. Uważam jednak, że nie ma sensu tkwić w firmie tylko ze strachu – radzi Anna Daria Nowicka, socjolog, trenerka, coach i doradca zawodowy.
Czytaj także: Widełki Wynagrodzeń w Ogłoszeniach Rekrutacyjnych: Jak Je Rozumieć i Wykorzystywać?
Między stabilizacją a stagnacją. Jaką strategię zawodową wybrać?
O komentarz w kwestii wyboru bardziej pożądanej ścieżki kariery poprosiliśmy założyciela Personnel Service, eksperta rynku pracy, Krzysztofa Inglota.
Długotrwały staż w jednej firmie może być postrzegany zarówno jako wyraz lojalności, jak i potencjalnej stagnacji. Pracownicy, którzy pozostają w jednym miejscu przez wiele lat, często budują głęboką wiedzę o firmie, jej kulturze i procesach, co przekłada się na większą skuteczność. Należy jednak wziąć pod uwagę potencjalne wady, takie jak stagnacja, ograniczona ekspozycja, ograniczone możliwości uczenia się i wzrostu pensji. Ostatecznie poszczególne osoby muszą ocenić swoje cele osobiste i zawodowe, aby ustalić, czy dłuższe zatrudnienie w tej samej organizacji jest zgodne z ich aspiracjami – ocenia specjalista.
Zatem pozostać w firmie i zabezpieczać swoją pozycję, czy regularnie przeglądać oferty pracy i być w gotowości do odejścia? Planowanie strategii zawodowej nie jest łatwe, pomóc może rozważenie korzyści i wad decyzji o lojalności wobec aktualnego pracodawcy.
The Big Stay – zalety
-
Korzyści dla pracownika:
-
- stabilność zatrudnienia,
- oszczędność czasu i wysiłku na udział w kolejnych procesach rekrutacyjnych,
- bezpieczeństwo finansowe,
- uprzywilejowana pozycja w firmie (benefity dla wieloletnich pracowników),
- większe zaufanie ze strony przełożonych.
-
Korzyści dla pracodawcy:
-
- duże oszczędności związane z procesem rekrutacji, wdrożenia i szkolenia nowego pracownika,
- podniesienie efektywności pracy,
- łatwiejsze zarządzanie i planowanie pracy.
Nie ma sensu tkwić w firmie tylko ze strachu.
– Anna Daria Nowicka, socjolog i doradca zawodowy
The Big Stay – wady
-
Wady dla pracownika:
-
- niebezpieczeństwo stagnacji i wypalenia zawodowego,
- brak nowych wyzwań i zahamowanie rozwoju kariery,
- godzenie się na ewentualne negatywne zjawiska, takie jak monotonia, nielubiane środowisko czy mobbing,
- trudności w wybiciu się w strukturach firmy,
- problem z dostosowaniem się i odnalezieniem w nowej kulturze organizacji.
-
Wady dla pracodawcy:
-
- konieczność zagwarantowania pracownikowi możliwości rozwoju w organizacji,
- elastyczność w warunkach zatrudnienia.
The Big Stay – jak utrzymać ten trend w swojej firmie?
Większa autonomia, równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, satysfakcjonujące wynagrodzenie i elastyczność pracy – dziś pracownicy zwracają na to coraz większą uwagę. Nie bez znaczenia jest także wspieranie pracowników w podnoszeniu swoich kwalifikacji i podkreślenie ich roli w funkcjonowaniu organizacji. Pracodawcy, którym zależy na zatrzymaniu dobrego i zaangażowanego pracownika, sami muszą zaangażować się w zapewnienie mu optymalnych warunków zatrudnienia i np. wypracowanie mechanizmów zarządzania projektami i kadrami pomagających uniknąć monotonii w pracy. Dziś pracodawcy często po prostu opłaca się docenianie pracownika, oferowanie konkurencyjnych benefitów, ale przede wszystkim zapewnianie mu ogromnej przestrzeni do kultywowania idei work-life balance.
Czytaj także: Work-life fit – definicja. Czym różni się od work-life balance?
W firmach, w których traktuje się pracownika z szacunkiem, angażuje się go w ciekawe zadania, odpowiednio wynagradza, docenia się jego pracę, zna się jego motywację do pracy i indywidualnie podchodzi do odpowiadania na te potrzeby – pracownik jest skłonny pozostać na dłużej i co lepsze – mieć satysfakcję z danej pracy – zaznacza Anna Czurak.
Załóżmy jednak, że nowoczesny pracodawca, który jest wrażliwy na potrzeby pracownika, zapewnia mu optymalne warunki do pracy i rozwoju. Potrafi zatrzymać go przy sobie. Czy z punktu widzenia dzisiejszego rynku pracy długi staż u tego samego pracodawcy na pewno jest zaletą?
Osoby, które często zmieniają miejsce pracy, mogą być postrzegane jako bardziej elastyczne i dostosowujące się do różnych środowisk pracy. Zyskują różnorodne doświadczenia i nawiązują kontakty w innych branżach. Częsta zmiana pracy może być jednak interpretowana jako brak lojalności wobec jednego pracodawcy, choć w dzisiejszym dynamicznym świecie jest to coraz bardziej akceptowalne – przyznaje Krzysztof Inglot.
To, czy warto budować swoją karierę zawodową w jednej firmie, czy może systematycznie poszukiwać nowych ścieżek rozwoju w serwisach rekrutacyjnych i aplikacjach, uzależnione jest od wielu czynników. Wiele lat spędzonych w jednej firmie przez niektórych odbierane jest jako stabilizacja zatrudnienia. Dla innych jest to symbol pewnego rodzaju stagnacji i zahamowania kariery. O to, w jaki sposób postrzegane są przez rekruterów osoby z wieloletnim stażem pracy w jednej firmie, zapytaliśmy Annę Darię Nowicką:
Faktem jest, że rekruterzy często odrzucają osoby, które wielokrotnie zmieniają pracę. Z góry zakładają, że to z tym pracownikiem jest coś nie tak. Tymczasem bywa, że powodem kolejnych zmian są fatalne warunki pracy, na jakie trafił pracownik, a nie jego znudzenie się pracą czy niesprawdzenie się w niej. Z drugiej strony zdarza się, że rekruterzy odrzucają kandydatów, którzy pracują w tej samej firmie powyżej 10 lat, gdyż uważają, że ta osoba będzie miała trudności z odnalezieniem się w nowym miejscu pracy. Oba te założenia uważam za błędne, ponieważ historia każdej osoby jest inna. Ponadto nawet pracując kilkadziesiąt lat w jednej firmie, również można rozwijać się zawodowo i poszerzać swoje kompetencje – zauważa socjolog Anna Daria Nowicka.
Czytaj także: ADHD a praca – czy trudno znaleźć zatrudnienie? Gdzie szukać pracy?
The Big Stay – jak długo ten trend może się utrzymywać na rynku pracy?
Na rynku pracy nie było takiego zjawiska, dla którego czas by się zatrzymał. Jeden trend wypiera inny. Każdy ma wielu zwolenników. Każdy niesie za sobą pewne korzyści. Dziś nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak długą karierę na rynku pracy może zrobić The Big Stay, gdyż w znacznym stopniu odzwierciedla on sytuację gospodarczą regionów oraz odpowiedź przedsiębiorców. Wzmocnienie przywiązania pracowników do firmy, zapewnienie im komfortowego środowiska pracy i zagwarantowanie szansy na rozwój może znacznie przyczynić się do zmniejszenia rotacji kadry na poszczególnych stanowiskach, co okaże się korzyścią dla wszystkich.
W tym miejscu możemy również zadać sobie pytanie, czy możliwe jest wskazanie konkretnych branż czy profilu pracownika, który jest bardziej skłonny trwać przy jednym pracodawcy przez wiele lat. O to zapytaliśmy Annę Czurak:
– Jako HR-owiec, a także jako Mentorka Kariery, współpracuję z osobami na różnych stanowiskach pracy, z różnym doświadczeniem zawodowym, w różnych regionach Polski i w różnym wieku. Z moich obserwacji wynika, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kto, na jakim stanowisku i w jakiej branży pozostaje na dłużej w firmie, a kto szuka nowych wyzwań zawodowych. Jeszcze kilka lat temu łatwiej było generalizować i wskazać, że np. osoby z IT zmieniają pracę co 2-3 lata, a osoby w wieku ok. 40-50 lat mogą pracować w jednej firmie nawet kilkanaście lat, a ktoś, kto pracuje w jednym call center przez 1,5 roku to się już „zasiedział" – tłumaczy specjalistka ds. rekrutacji.
Czytaj także: Rekrutacja vs. pokolenie Z: czy to się może (nie) udać?
The Big Stay – najczęściej zadawane pytania:
-
Jaka jest definicja The Big Stay?
The Big Stay to nowy trend na rynku pracy, który definiowany jest jako wierne pozostawanie pracownika w obecnym miejscu pracy i odrzucenie aktywnego poszukiwania nowych dróg rozwoju zawodowego.
-
The Big Stay – dlaczego pracownicy pozostają w dotychczasowym miejscu pracy?
Pracownicy, decydując się na pozostanie w dotychczasowym miejscu pracy, wysoko cenią stabilność zatrudnienia i bezpieczeństwo finansowe. Korzyścią może być także uprzywilejowana sytuacja w firmie i większe zaufanie pracodawcy. Z drugiej strony rezygnacja z poszukiwania nowego miejsca pracy często wiąże się ze strachem przed tym, co nieznane.
Anna Rychlewicz
Absolwentka dziennikarstwa i zarządzania mediami. Na świat patrzy przez pryzmat tego, jakimi słowami może go opisać. Słowa są także nieodłącznym elementem jej drogi zawodowej. Zajmuje się copywritingiem, redakcją oraz korektą tekstów. O rynku pracy, ubezpieczeniach, wnętrzach, podróżach, zdrowiu i modzie. Porusza tematykę społeczną oraz kryminalną. Pasjonują ją rozmowy z ludźmi. W czasie wolnym poszerza horyzonty i eksploruje otoczenie, prowadząc blog „Brzmi Znajomo”.
