Zwolnienie dyscyplinarne – Kodeks pracy, konsekwencje i skutki

Zakończenie stosunku pracy może nastąpić zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy. Najczęściej umowa o pracę rozwiązywana jest na mocy porozumienia stron lub z zachowaniem okresu wypowiedzenia. W niektórych sytuacjach pracodawca może jednak rozstać się z pracownikiem w trybie natychmiastowym i rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Wówczas ma miejsce zwolnienie dyscyplinarne. Jakie mogą być powody tego typu zwolnienia i z jakimi konsekwencjami wiąże się „dyscyplinarka”? Czy pracownik przebywający na L4 może zostać zwolniony bez wypowiedzenia?

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE – CO TO?

Pracodawca może rozwiązać bez wypowiedzenia każdą zawartą z pracownikiem umowę o pracę. Mamy tutaj do czynienia z tzw. dyscyplinarką, w przypadku której umowa kończy się z chwilą wręczenia pracownikowi niezbędnego oświadczenia. A zatem, zwolnienie dyscyplinarne to potoczne określenie rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika. Co jednak najważniejsze – przepisy ściśle określają przyczyny uzasadniające zakończenie umowy w ten sposób. Sytuacje, w których pracodawca może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym reguluje Art. 52 Kodeksu pracy.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE – POWODY

Zakończenie stosunku pracy bez wypowiedzenia jest trybem przewidzianym przez Kodeks pracy. Choć uprawnienie takie dotyczy każdego pracodawcy zatrudniającego pracowników na umowę o pracę, ma ono zastosowanie jedynie w kilku ściśle określonych prawem przypadkach. Co warto wiedzieć w kwestii zagadnienia: „zwolnienie dyscyplinarne – powody”? Zgodnie z art. 52 Kodeksu pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku:

• ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
• popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
• zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Co to oznacza w praktyce? Zgodnie z powyższym zwolnienie dyscyplinarne może otrzymać pracownik, który podczas wykonywania obowiązków służbowych był pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, działał niezgodnie z regulaminem zakładu pracy czy chociażby dopuścił się przekazania konkurencji poufnych informacji związanych z miejscem pracy. Nieposzanowanie praw innych współpracowników, nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy czy działanie na niekorzyść pracodawcy to kolejne powody, które mogą stanowić podstawę do zwolnienia dyscyplinarnego. Popełnienie przestępstwa w przypadku zawodów, w których wymagana jest niekaralność czy niedopełnienie obowiązków związanych z przedłużeniem prawa do wykonywania zawodu to również przesłanki do zwolnienia pracownika bez wypowiedzenia.

Niezależnie od przewinienia, w piśmie od pracodawcy musi znaleźć się powód uzasadniający zwolnienie dyscyplinarne. Wzór takiego dokumentu bez problemu znajdziemy w internecie. Oświadczenie powinno zawierać takie informacje jak:

• dane pracodawcy,
• dane pracownika,
• informacja o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia,
• przyczyna będąca podstawą rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym,
• wzmianka o prawie pracownika do odwołania się do sądu pracy,
• podpis pracownika oraz pracodawcy.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE – KTO MOŻE JE OTRZYMAĆ?

Zwolnienie dyscyplinarne z pracy będące rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia ma zastosowanie w przypadku każdego rodzaju umowy o pracę. Dotyczy zarówno umowy o pracę na czas określony, nieokreślony czy umowy na czas próbny. Tak zwaną dyscyplinarkę może otrzymać każdy pracownik, który naruszył przepisy zawarte w Kodeksie pracy.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE – TERMIN

W świetle prawa zwolnienie dyscyplinarne pracownika może nastąpić w ściśle określonym czasie. W praktyce oznacza to, że pracodawca nie może rozwiązać stosunku pracy bez wypowiedzenia w dowolnym momencie. Od chwili, gdy pracodawca wejdzie w posiadanie informacji o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy, ma on dokładnie miesiąc na wręczenie pracownikowi tak zwanego oświadczenia woli z wskazaniem powodu zwolnienia. Zwolnienie dyscyplinarne przekazane po upływie miesiąca od chwili otrzymania informacji o naruszeniach dokonanych przez pracownika nie ma mocy prawnej.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE – KONSEKWENCJE

Świadectwo pracy jest dokumentem, który pracodawca wręcza pracownikowi w momencie rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia umowy o pracę. Oświadczenie to musi zawierać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych przez pracownika stanowiskach czy trybu rozwiązania bądź okoliczności, w jakich doszło do wygaśnięcia stosunku pracy. Dokładnie takie same informacje muszą znaleźć się w świadectwie pracy w sytuacji, gdy miejsce ma zwolnienie dyscyplinarne. Konsekwencje tego wydają się oczywiste – każdy przyszły pracodawca, mający wgląd w świadectwo pracy, będzie wiedział o dyscyplinarce potencjalnego kandydata. Co więcej – informacja ta nigdy nie ulegnie przedawnieniu.

Ewentualne trudności w znalezieniu pracy to nie koniec konsekwencji, z jakimi musi liczyć się pracownik zwolniony dyscyplinarnie. Kolejnym skutkiem dyscyplinarki jest także utrata prawa do dni wolnych na poszukiwanie pracy, a także brak możliwości ubiegania się o zasiłek dla osób bezrobotnych lub odroczenie jego przyznania. Pracownik, który został zwolniony dyscyplinarnie może jednak od razu zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny, ale prawo do zasiłku nabędzie dopiero po upływie 180 dni od momentu rejestracji.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE A WYNAGRODZENIE

Wiele wątpliwości budzi kwestia należnego wynagrodzenia po zwolnieniu dyscyplinarnym. Niezależnie jednak od przyczyn rozwiązania stosunku pracy ze skutkiem natychmiastowym pracownik nie traci prawa do wynagrodzenia. W dalszym ciągu przysługuje mu wypłata za czas, w którym wykonywał on obowiązki zawodowe. Ponadto, pracodawca musi także wypłacić należny ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE – KIEDY NALEŻY JE KONSULTOWAĆ ZE ZWIĄZKAMI ZAWODOWYMI?

W przypadku firm, w których działają organizacje związkowe, pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia z nimi konsultacji dotyczącej decyzji o zwolnieniu dyscyplinarnym. W pierwszej kolejności pracodawca powinien zasięgnąć informacji, czy dany pracownik jest członkiem związków zawodowych, a jeśli nie należy on do organizacji – czy zwrócił się do niej o pomoc i czy w efekcie ta zechce wziąć w obronę jego interesy. W praktyce oznacza to, że zanim pracodawca wręczy pracownikowi oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy, powinien wysłać je do związków zawodowych. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek zastrzeżeń co do uzasadnienia decyzji o zwolnieniu związki zawodowe mogą w ciągu 3 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić swoją opinię w sprawie przyczyny czy też zgodzić się ze stanowiskiem pracodawcy. Warto jednak wspomnieć, że opinia związków zawodowych nie ma charakteru wiążącego. Pracodawca jest zobligowany do jej rozpatrzenia, ale nie musi się z nią zgodzić.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE NA L4

W świetle polskiego prawa pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim nie może zostać zwolniony. W przypadku zwolnienia dyscyplinarnego sprawa wygląda jednak zupełnie inaczej. Czy zwolnienie dyscyplinarne na L4 jest możliwe?

Dyscyplinarka jest zwolnieniem w trybie natychmiastowym, a nie w trybie wypowiedzenia. Oznacza to, że jeśli pracownik kwalifikujący się do zwolnienia dyscyplinarnego przebywa aktualnie na zwolnieniu lekarskim, zawiadomienie o dyscyplinarce otrzyma pocztą. Dokładnie takie same zasady obowiązują kobiety przebywające na urlopie macierzyńskim czy osoby na urlopie rodzicielskim. A jak wygląda to w przypadku zagadnienia: „zwolnienie dyscyplinarne a L4 od psychiatry”? Zwolnienie od psychiatry jest dokładnie takim samym rodzajem zwolnienia, jak te uzyskane od lekarza innej specjalizacji. Obowiązujące procedury są więc takie same.

ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE – JAK WTEDY WYGLĄDA SYTUACJA Z ZASIŁKIEM NA BEZROBOTNYCH?

Jak już wspomnieliśmy, jedną z konsekwencji zwolnienia dyscyplinarnego jest utrata prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub też odroczenie jego przyznania. W przypadku pracowników, którzy zostali zwolnieni w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem się w przędzie pracy, prawo do zasiłku powstaje dopiero po upływie 180 dni od momentu zarejestrowania się jako osoba bezrobotna. Ponadto prawo do zasiłku zostaje skrócone o ten czas. Świadczenie dla bezrobotnych przyznawane jest na 6 lub 12 miesięcy (na roczny zasiłek mogą liczyć między innymi osoby zamieszkujące powiat, w którym stopa bezrobocia przekracza 150 proc.). Oznacza to, że w przypadku osób, którym przyznano zasiłek na 6 miesięcy, świadczenie nie będzie w ogóle wypłacone.

NIESŁUSZNE ZWOLNIENIE DYSCYPLINARNE

Mając na uwadze, że pracodawca może zwolnić dyscyplinarnie pracownika tylko w czasie 1 miesiąca od momentu, w którym dowiedział się o jego przewinieniu, rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia w późniejszym terminie jest niezgodne z prawem. Po tym czasie pracownik może zostać zwolniony za porozumieniem stron lub z zachowaniem okresu wypowiedzenia. W sytuacji, kiedy strony nie dojdą do porozumienia, pracownik może dochodzić swoich praw w sądzie. Nie jest to jednak jedyny przypadek, który może znaleźć się na wokandzie. Tam swoje rozwiązanie znajdą również sprawy, w których pracownicy przekonani o braku swojej winy złożą odwołanie do sądu pracy. Pracownik, w przypadku którego miało miejsce niesłuszne zwolnienie dyscyplinarne, może wnioskować o przywrócenie do pracy lub o wypłatę odszkodowania.

W przypadku zwolnienia dyscyplinarnego pracodawca zobowiązany jest do pouczenia na piśmie pracownika o prawie do złożenia odwołania od tej decyzji. Na odwołanie pracownik ma 21 dni od momentu otrzymania zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.