Resort pracy skierował do konsultacji społecznych projekt nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, który przewiduje prawo do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych dla osób samozatrudnionych oraz świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (tj. zlecenia i o dzieło).
Proponowane zmiany mają na celu wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2015 r. (K 1/13), w którym stwierdzono, że podstawa świadczenia pracy nie może decydować o możliwości zrzeszania się w związkach zawodowych. Zdaniem Trybunału konstytucyjne pojęcie „pracownika” jest znacznie szersze od definicji zawartej w Kodeksie pracy, obejmuje bowiem każdego, kto: wykonuje pracę zarobkową, pozostaje w stosunku prawnym z podmiotem, na rzecz którego ją świadczy oraz posiada interesy zawodowe związane z wykonywaniem pracy, które mogą być grupowo chronione.
Takie warunki spełniają z całą pewnością osoby zatrudnione na podstawie umów zlecenia i o dzieło. Projektowane zmiany przewidują prawo tworzenia i wstępowania do organizacji związkowych dla wszystkich osób świadczących pracę osobiście i za wynagrodzeniem, bez względu na podstawę zatrudnienia. Jedynym ograniczeniem w korzystaniu z powyższych uprawnień jest, by strony pozostawały w trwałej więzi ze sobą na podstawie długoterminowej umowy. Tego przymiotu nie posiadają chwilowi zleceniobiorcy, czy wykonawcy dzieła, którzy przynajmniej do części powierzonych im prac zatrudniają podwykonawców. W związku z tym projekt nowelizacji przewiduje, że minimalny okres zatrudnienia osoby świadczącej pracę na innej podstawie niż umowa o pracę i wykonującej pracę zarobkową, uprawniającą do zrzeszania się w związkach zawodowych, wynosić będzie 6 miesięcy.
