Urlop szkoleniowy — co to takiego?
Jest to urlop, którego pracownikowi udziela pracodawca, by mógł on podnieść swoje kwalifikacje zawodowe. Pracownik ma prawo zarówno do urlopu szkoleniowego (jest to czas na to, by przygotować się do egzaminów), jak i zwolnienia z całości bądź części dnia pracy, by móc uczestniczyć w zajęciach obowiązkowych związanych z podnoszeniem kwalifikacji.
W literaturze można spotkać również takie pojęcia jak urlop naukowy (który tyczy się jedynie nauczycieli akademickich) oraz urlop szkolny (który de facto w odniesieniu do pracowników nie istnieje – jest to jedynie błędnie podana nazwa urlopu szkoleniowego).
Czy urlop szkoleniowy jest płatny?
Za czas urlop szkoleniowego przysługuje pracownikowi wynagrodzenie w takiej samej wysokości jak za urlop wypoczynkowy.
Dodatkowo pracodawca, jeśli chce, może pokryć opłaty za kształcenie pracownika – np. zakwaterowanie, podręczniki, przejazdy. Jest to jednak jedynie wyraz dobrej woli pracodawcy, a nie obowiązek.
Urlop szkoleniowy — komu przysługuje?
Przede wszystkim, urlop szkoleniowy przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę. Nie otrzymają go zatem osoby zatrudnione na umowę o dzieło, zlecenie czy osoby będące na kontraktach B2B.
Urlop szkoleniowy mogą dostać tylko ci pracownicy, którzy podnoszą swoje kwalifikacje z inicjatywy pracodawcy bądź za jego zgodą. Oznacza to, że pracownik, który samodzielnie podjął decyzję o podniesieniu kwalifikacji i nie otrzyma od pracodawcy zgody na kształcenie, nie będzie mógł oczekiwać dodatkowych przywilejów z tytułu kształcenia (np. starać się o płatny urlop szkoleniowy).
W praktyce zatem, podanie o urlop szkoleniowy zostanie rozpatrzone przez pracodawcę pozytywnie tylko wtedy, kiedy chce on, by pracownik nabył nowe kwalifikacje i uważa, że są one pracownikowi potrzebne. Jeśli zaś pracownik chce zdobyć nowe umiejętności, które zdaniem pracodawcy są mu w pracy zbędne, urlopu szkoleniowego pracownik nie otrzyma.
Urlop szkoleniowy — kiedy przysługuje
Jak wspomniano wyżej, z urlopu szkoleniowego może skorzystać jedynie ten pracownik, który podnosi kwalifikacje za wiedzą i zgodą pracodawcy. Jest to zatem najważniejszy warunek, by uzyskać urlop szkoleniowy.
Drugim warunkiem jest to, by podnoszenie kwalifikacji kończyło się określonym egzaminem – eksternistycznym, maturalnym, potwierdzającym kwalifikacje zawodowe bądź dyplomowym. Jeśli szkolenie kończy się innym typem egzaminu (np. egzaminem podyplomowym), to urlop szkoleniowy nie będzie przysługiwał.
Urlop szkoleniowy przysługuje wtedy, kiedy pracownik ma przygotowywać się do egzaminu. Dlatego można go udzielić jedynie przed egzaminami (a nie po nich).
Aby uzyskać urlop szkoleniowy, pracownik musi złożyć pracodawcy wniosek o urlop szkoleniowy. Jeśli tego nie zrobi i w efekcie nie otrzyma urlopu szkoleniowego, który mu przysługiwał. Taki niewykorzystany urlop szkoleniowy po prostu przepada. Za przysługujący urlop szkoleniowy, który nie został wykorzystany, nie należy się ekwiwalent.
Urlop szkoleniowy jest udzielany w dni, które są dla pracownika dniami wolnymi od pracy i zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Inne sytuacje, w których pracownikom przysługuje urlop szkoleniowy:
- urlop dla doktoranta
Pracownik przygotowujący się do obrony pracy doktorskiej lub habilitacyjnej, ma prawo do urlopu szkoleniowego w wymiarze 28 dni. Termin urlopu trzeba uzgodnić z pracodawcą, a za czas urlopu przysługuje pracownikowi wynagrodzenie w wysokości 100%. (podstawa prawna: art. 23. 1 i 2. Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki).
- urlop szkoleniowy dla aplikanta radcowskiego i adwokackiego
Pracownik, który jest na aplikacji radcowskiej bądź adwokackiej, ma prawo raz w ciągu całego okresu aplikacji do urlopu naukowego w wymiarze 30 dni. Jest on płatny w wysokości 80% wynagrodzenia (podstawa prawna - art. 34 ust. 3 ustawy o radcach prawnych, art. 78c ustawy prawo o adwokaturze).
Wymiar urlopu szkoleniowego:
• 6 dni urlopu szkoleniowego przysługuje pracownikowi przystępującemu do egzaminów eksternistycznych, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.
• 21 dni urlopu szkoleniowego przysługuje pracownikom na ostatnim roku studiów. Jest to urlop na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Warto przypomnieć, że jeśli chodzi o studia, to pracownikowi przysługuje urlop szkoleniowy na pisanie pracy magisterskiej, licencjackiej. Pracownik na studiach podyplomowych do takiego urlopu nie ma już prawa (bo przystępuje do egzaminu podyplomowego, a nie dyplomowego).
Poza urlopem szkoleniowym pracownik, który jest wysyłany na szkolenie przez pracodawcę, ma prawo do wolnego dnia od pracy za każdy dzień, kiedy uczestniczył w szkoleniu w swój wolny dzień (np. szkolenie odbywało się w sobotę, która dla pracownika jest wolna od pracy).
Zwrot dnia wolnego nie przysługuje, jeśli pracownik szkoli się za wiedzą pracodawcy, ale bez bezpośredniego skierowania na szkolenie przez pracodawcę (np. pracodawca zgodził się na to, by pracownik szkolił się na kursie odbywającym się w piątki i soboty, ale nie kieruje pracownika na to szkolenie. Pracownik musi wtedy w piątki korzystać z urlopu wypoczynkowego bądź bezpłatnego, a za soboty nie należy mu się żaden „zwrot” dnia).
Warto dodać, że jeśli pracownik szkoli się bez zgody pracodawcy, pracodawca nie ma obowiązku udzielenia pracownikowi nawet bezpłatnego urlopu, by ten mógł uczestniczyć w zajęciach.
Urlop szkoleniowy - Kodeks Pracy
Zasady udzielania urlopu szkoleniowego reguluje art. 103 Kodeksu Pracy. Inne rodzaje urlopu (np. urlop naukowy bądź urlop dla doktorantów) regulują poszczególne ustawy.
Wniosek o urlop szkoleniowy
Podanie o urlop szkoleniowy powinno zawierać:
• dane pracownika - wnioskodawcy,
• dane pracodawcy (do kogo składamy wniosek),
• wymiar urlopu, o jaki stara się pracownik oraz konkretne daty, kiedy chce go uzyskać,
• opis powodu wnoszenia wniosku (np. przygotowanie się do egzaminu dyplomowego),
• podstawę prawną (art. 103 Kodeksu Pracy).
Do wniosku można dołączyć terminarz egzaminów / zajęć.
