Czym kierujemy się, oceniając pracę innych? Kiedy w grę wchodzą osobiste sympatie z jednej strony i uprzedzenia z drugiej, możemy nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że potraktowaliśmy kogoś niesprawiedliwie. Dlaczego ocenianie książki po okładce i kierowanie się stereotypami jest tak szkodliwe?
Unconscious bias – czym jest?
Unconscious bias to nieświadome, mimowolne nastawienie do kogoś. Często, ale nie do końca trafnie, jest tłumaczone jako ,,nieświadome uprzedzenia”. Nie zawsze bowiem w kontekście unconscious bias mówimy o uprzedzeniach. Mogą to być również mimowolna przychylość i sympatia wobec kogoś. Zarówno pozytywne, jak i negatywne nastawienie bierze się przede wszystkim ze stereotypów, którymi posługujemy się, poznając daną osobę czy grupę społeczną.
Uogólnienia w ocenie innych pozwalają nam działać szybciej, automatycznie reagować na potencjalne zagrożenie. Nasz mózg jest skłonny do kategoryzowania, uproszczeń, które pozwalają nam poradzić sobie z natłokiem bodźców. Wyobraźmy sobie, że spacerując wieczorem, widzimy grupkę dobrze zbudowanych mężczyzn w sportowych ubraniach – wiele osób niejako odruchowo przejdzie na drugą stronę ulicy, chcąc uniknąć zaczepki, mimo że wcale nie musiałoby do niej dojść.
Jesteśmy skłonni uważać, że kobieta lepiej sprawdzi się w roli nauczyciela przedszkola niż mężczyzna, chętniej zaufamy panu mechanikowi niż pani mechanik. Co więcej, lubimy osoby podobne do nas, przypisujemy ludziom cechy bez odniesienia do rzeczywistości, a w oparciu wyłącznie o nasze spostrzeżenia. Zakładamy, że najmłodszy pracownik nie może być bardziej kompetentny niż jego starsi koledzy, atrakcyjne osoby są bardziej sympatyczne itd.
Unconscious bias – skąd się bierze?
Nie zawsze takie myślenie na skróty jest szkodliwe – często pozwala nam uniknąć realnego niebezpieczeństwa. Problem pojawia się jednak, kiedy jesteśmy skłonni kierować się w naszych ocenach przede wszystkim stereotypami. Generalizowania uczymy się od dziecka. Na to, jak widzimy i oceniamy innych, wpływa nasza kultura, otoczenie – rodzina, znajomi, doświadczenia życiowe czy przekaz medialny.
Unconscious bias w pracy – jak zapobiegać negatywnym konsekwencjom?
Wyeliminowanie błędów poznawczych nie zawsze jest łatwe. Na to, jak oceniamy innych ludzi, ma wpływ szereg ich różnych cech – od wieku, przez różnice płci, styl ubierania się, po takie szczegóły jak kolor włosów, ton głosu, imię, a nawet czyste lub brudne buty.
Unconscious bias może prowadzić do dyskryminacji, różnorodnych problemów w pracy. Jak tego uniknąć? Przede wszystkim warto zdać sobie sprawę, że różnorodność jest potrzebna, aby organizacja mogła się rozwijać. Budowanie otwartej, niewykluczającej kultury to ważne wyzwanie dla managerów. Warto starać się odrzucać stereotypy, postawić na indywidualne podejście.
