Porozumienie stron to najbardziej bezkonfliktowa forma rozwiązania umowy o pracę. Czy jednak zawsze korzystna dla pracodawcy lub pracownika? O czym pamiętać, przygotowując porozumienie stron rozwiązujące umowę o pracę?
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron - zasady
Jeśli pracodawca i pracownik są zgodni co do chęci rozwiązania umowy o pracę i warunków rozstania, mogą podpisać rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Porozumienie musi być wykonane na piśmie i podpisane przez obie strony.
Kodeks pracy rozwiązanie umowy za porozumieniem stron określa w przepisach art. 30. § 1., gdzie jest określona, jako jedna z możliwości rozwiązania umowy o pracę. Kodeks pracy nie precyzuje pozostałych kwestii związanych z tym trybem rozwiązywania umowy.
Czy rozwiązanie umowy za porozumieniem stron bez okresu wypowiedzenia jest możliwe? Jak najbardziej – o ile obie strony zgodzą się na takie rozwiązanie, można rozstać się dosłownie z dnia na dzień (rozwiązanie umowy za porozumieniem stron w trybie natychmiastowym). Co więcej, jeśli rozwiązanie umowy za porozumieniem nie precyzuje w treści daty zakończenia współpracy, to rozumie się, że kontrakt rozwiązuje się w dniu porozumienia.
Wypowiedzenie za porozumieniem stron - korzyści dla stron
Największą korzyścią, jaką daje rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron, jest możliwość dowolnego ustalenia okresu wypowiedzenia, który można zarówno skrócić, jak i wydłużyć. Z reguły wymówienie za porozumieniem stron jest inicjowane przez pracownika i pracodawcę wtedy, kiedy jedna ze stron chce uniknąć długiego okresu wypowiedzenia (np. pracownik ma już nową pracę, którą chciałby zacząć jak najszybciej).
Kiedy rozwiązanie na mocy porozumienia stron jest niekorzystne dla pracownika?
• Wtedy, kiedy propozycja wychodzi od pracodawcy, a pracownik obawia się, że nie uda mu się szybko znaleźć pracy i będzie chciał pobierać zasiłek dla osób bezrobotnych (o wpływie porozumienia stron na zasiłek dla bezrobotnych piszemy niżej).
• Wtedy, kiedy pracodawca chciałby skrócić okres wypowiedzenia i pracownik pozostałby szybciej bez pracy, a nie jest to dla niego korzystne.
• Trzeba też pamiętać o tym, że przy umowie rozwiązywanej za wypowiedzeniem z inicjatywy pracodawcy, pracownikowi przysługują dni wolne na poszukiwanie pracy (o ile o nie wystąpi). Jeśli następuje zwolnienie z pracy za porozumieniem stron, to te dni pracownikowi nie przysługują.
Porozumienie stron a świadectwo pracy
W wielu sytuacjach, kiedy pracodawca chce rozstać się z pracownikiem szybciej lub obawia się konieczności wpisania w wypowiedzenie przyczyn zwolnienia pracownika (do czego jest zobligowany przy umowie na czas nieokreślony), proponuje mu porozumienie, w którym nie musi podawać powodów zwolnienia i może ustalić dowolny okres wypowiedzenia. Pracownicy, nie chcąc mieć w świadectwie pracy informacji o tym, że zostali zwolnieni, niekiedy zgadzają się na niekorzystne dla siebie warunki. Pracownik powinien dobrze się zastanowić, co będzie dla niego korzystniejsze. Warto też pamiętać o tym, że choć informacja o trybie zwolnienia w świadectwie pracy musi się pojawić, to w praktyce pracodawcy bardzo rzadko decydują się na proszenie kandydata o załączenie świadectwa pracy w czasie procesu rekrutacji.
Wypowiedzenie za porozumieniem stron a zasiłek
Sposób rozwiązania umowy o pracę ma wpływ na to, kiedy osoba bezrobotna będzie mogła otrzymać zasiłek. Jeśli zawarto porozumienie stron rozwiązujące umowę o pracę, to osoba bezrobotna będzie miała prawo do tego świadczenia dopiero po 90 dniach od dnia zarejestrowania się w urzędzie pracy. Jest tu jednak kilka wyjątków:
• pracodawca likwiduje firmę, wchodzi w stan upadłości bądź zmniejszenia zatrudnienie z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. (W takich sytuacjach pracodawca często dogaduje się z pracownikiem, by np. skrócić okres wypowiedzenia i choć formalnie jest to nadal rozwiązanie za porozumieniem, to tak naprawdę można potocznie powiedzieć, że jest to wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron),
• pracownik przeprowadza się do innego miasta i dlatego musi zaprzestać pracy. W takich sytuacjach często jest to tak naprawdę wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika. Za porozumieniem stron robi się to jednak po to, by móc manipulować okresem wypowiedzenia. Jeśli przeprowadzka jest powodem odejścia z pracy, to pracownik ma prawo do zasiłku od razu po zarejestrowaniu się.
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron - wzór
Zwolnienie za porozumieniem stron wymaga zachowania formy pisemnej (tak samo, jak wypowiedzenie). Mimo tego iż jest to porozumienie stron, zawsze ktoś jest inicjatorem działania. Dlatego pismo o rozwiązanie umowy może zostać złożone albo przez pracodawcę, albo pracownika. Warto pamiętać, że ze względu na to, iż jest to porozumienie, nie ma potrzeby określania żadnych powodów rozwiązania umowy. A zatem nie istnieje takie pojęcie jak porozumienie stron z winy pracodawcy lub pracownika.
Jak napisać wypowiedzenie z pracy za porozumieniem stron, a w zasadzie oczywiście porozumienie? Słowo „wypowiedzenie” zostało tu użyte dla podkreślenia strony inicjującej cały proces). Jeśli chęć rozwiązania umowy o pracę wychodzi od pracownika, trzeba pamiętać o tym, że podanie o rozwiązanie umowy o pracę to jedynie propozycja dla pracodawcy, który może się na zaproponowane warunki nie zgodzić. Aby uniknąć nieprzyjemności, dobrze jest mieć ze sobą przygotowane również wypowiedzenie, które można wręczyć pracodawcy, jeśli odmówi podpisania porozumienia. Ewentualnie, innym rozwiązaniem jest porozumienie stron rozwiązujące umowę o pracę z klauzulą, która mówi, że w przypadku braku zgody pracodawcy, niniejszy dokument staje się wypowiedzeniem z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Jeśli mamy zainicjowane porozumienie stron przez pracodawcę, to powinien on zadbać o to, aby również mieć przygotowane wypowiedzenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia, jeśli pracownik nie zgodzi się na warunki porozumienia. Takie wypowiedzenie warto wręczyć od razu, aby uniknąć tzw. „ucieczki na L4”.
Pismo o rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron powinno zawierać następujące elementy:
• oznaczenia stron (nazwa pracodawcy i dane osobowe pracownika),
• dane na temat umowy, która jest rozwiązywana (np. jej tytuł i data zawarcia),
• oświadczenie o porozumieniu stron (czyli formuła na temat tego, że strony zgodnie ustalają określone warunki),
• opis warunków, na jakich nastąpi zwolnienie z pracy za porozumieniem stron (w szczególności dotyczy to daty rozwiązania umowy; strony mogą też ustalić dodatkowe warunki – np. wypłatę odprawy przez pracodawcę),
• opis przyczyn, jeśli może to mieć znaczenie dla dalszych losów pracownika (np. jeśli pracownik zamierza starać się o zasiłek dla bezrobotnych, porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę musi zawierać informację, że rozstanie się strony, jest wynikiem np. zmiany miejsca zamieszkania przez pracownika lub jest związane z likwidacją stanowiska (przyczyny nie leżące po stronie pracownika).
Gotowy wzór pisma o rozwiązanie umowy za porozumieniem można znaleźć w internecie. Wystarczy jedynie wypełnić określone pola. Nierzadko można spotkać też wzory dokumentów obejmujące wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron. Wzór takiego dokumentu może być prawidłowo skonstruowany, ale pamiętajmy, że formalnie wypowiedzenie za porozumieniem stron nie istnieje (jest to rozwiązanie a nie wypowiedzenie).