Praca.pl Poradniki Temat dnia
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – zmiany w urlopach

Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – zmiany w urlopach

 
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – zmiany w urlopach

Urlop z tytułu siły wyższej, zmiany w urlopach rodzicielskich czy wydłużenie urlopu opiekuńczego – a to dopiero wstęp do bogatego wachlarza zmian, jakie niesie za sobą nowelizacja Kodeksu pracy. Dzięki niej pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę mogą zyskać prawo nawet do 35 dni wolnych w ciągu roku. Wszystkie te zmiany mają przybliżyć polskie prawo pracy do tak zwanego work-life balance. 

 

Spis treści

Dyrektywa work-life balance a prawo pracy

 

Zmiany w urlopach 2023 są odpowiedzią na dyrektywę unijną work-life balance, która ma na celu wprowadzenie równowagi pomiędzy życiem zawodowym a życiem prywatnym rodziców i opiekunów dzieci. Choć powinna zostać ona wprowadzona w życie do 2 sierpnia 2022 roku, proces jej wdrażania rozpocznie się dopiero w 2023 roku. Wszelkie zmiany będące odpowiedzią na unijne wymogi mają na celu między innymi umożliwienie rodzicom godzenia życia zawodowego i rodzinnego. Z punktu widzenia matek, zmiany te mają umożliwić jej sprawny powrót do pracy po urodzeniu potomstwa, natomiast dla ojców są szansą na równe dzielenie się opieką nad dzieckiem i zwiększenie udziału w jego wychowaniu. 

 

Zaimplementowanie założeń wspomnianej dyrektywy do polskiego systemu ma odbyć się za pośrednictwem nowelizacji Kodeksu pracy. Planowane poprawki, oprócz nowości w temacie urlopów, zakładają między innymi zmiany w umowach o pracę, a także regulację warunków, na jakich ma odbywać się praca zdalna w 2023 roku.

 

Urlop opiekuńczy

 

Unijna dyrektywa work-life balance dotycząca równowagi pomiędzy życiem zawodowym pracownika a życiem prywatnym oraz spełniania się w roli rodzica i opiekuna, wymusiła znaczące zmiany w polskim prawie pracy. Jedną z nich jest urlop opiekuńczy, a konkretniej jego zwiększony wymiar. 

 

Aktualnie kwestię urlopu opiekuńczego w polskim prawie pracy reguluje Kodeks pracy  – art. 188. Mówi on, że: pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

 

Pamiętaj! 

 

Do tej pory, jednym z uprawnień pracowników był urlop opiekuńczy na dziecko w wymiarze 2 dni. Nowelizacja Kodeksu pracy zwiększy nie tylko wymiar samego urlopu, ale sprawi także, że z tego rodzaju przywileju będzie mogło skorzystać znacznie więcej zatrudnionych. 

 

Nowelizacja Kodeksu pracy niesie za sobą dodatkowe 5 dni urlopu opiekuńczego. Nie jest to jednak jedyna zmiana, bowiem w świetle przepisów nie będzie to tylko urlop opiekuńczy na dziecko, ale będzie obejmował on także opiekę nad małżonkiem czy rodzicami. Nowe prawo pracy ma zapewnić prawo do urlopu, który może być wykorzystany na sprawowanie opieki lub wsparcie krewnego bądź osoby zamieszkującej z pracownikiem w jednym gospodarstwie domowym. Warunkiem jest, by osoby te wymagały znacznego wsparcia lub opieki podyktowanej względami medycznymi. 

 

Pamiętaj! 

 

Urlop opiekuńczy będzie urlopem bezpłatnym i nie będzie wliczał się do puli urlopu wypoczynkowego przysługującemu pracownikowi. Urlop ten będzie natomiast zaliczany do okresu zatrudnienia, który ma znaczenie w przypadku ustalania uprawnień pracowniczych. 

 

Urlop opiekuńczy będzie udzielany na wniosek pracownika, a ten złożony musi być w formie papierowej lub elektronicznej. Warunkiem będzie złożenie wniosku w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. W dokumencie będzie trzeba wskazać dane osoby wymagającej opieki oraz przyczynę konieczności jej sprawowania, a także stopień pokrewieństwa.

 

Urlop z powodu siły wyższej

 

Zespołem norm prawnych związanych ze stosunkiem pracy, które określają zarówno prawa, jak i obowiązki pracowników oraz pracodawców, jest oczywiście Kodeks pracy. Zmiany, jakie niesie za sobą nowelizacja, dotyczą nie tylko urlopu opiekuńczego, ale wprowadzają także dodatkowe 2 dni wolne. 

 

Urlop z tytułu siły wyższej – bo o nim mowa – to zwolnienie od pracy w przypadku zaistnienia pilnych spraw rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, które wymuszają na pracowniku obecność w innym miejscu. Urlop z powodu siły wyższej to dodatkowe 2 dni wolne lub 16 godzin w danym roku kalendarzowym. Co jednak najważniejsze – za czas zwolnienia z tytułu siły wyższej pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia obliczanego na takich samych zasadach jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego. 

 

Pamiętaj! 

 

Urlop z tytułu siły wyższej to dodatkowe 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego, które przysługują w przypadku zdarzeń dotyczących życia rodzinnego pracownika i obejmujących na przykład chorobę lub wypadek. 

 

Dzień wolny wzięty z powodu siły wyższej – w przeciwieństwie do urlopu na żądanie – nie wlicza się do ogólnej puli urlopu wypoczynkowego. W praktyce oznacza to, że każdy pracownik ma prawo do dwóch dodatkowych dni urlopowych.

 

Urlop rodzicielski

 

Urlop rodzicielski jest przywilejem pracowników powiększających swoją rodzinę. Jest to urlop dobrowolny, który można, ale nie trzeba wykorzystać. Przysługuje on zarówno ojcu, jak i matce dziecka. Prawo do niego mają także rodzice adopcyjni. Warunkiem powstania prawa do urlopu rodzicielskiego jest zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub dobrowolne opłacanie składek chorobowych. Rok 2023 i wdrożenie dyrektywy work-life balance niesie za sobą zmiany także w przypadku tego urlopu. Co się zmieni? 

 

Po wejściu w życie dyrektywy work-life balance łączny wymiar urlopu rodzicielskiego będzie wynosił: 

 

  • do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

  • do 43 tygodni w przypadku porodu mnogiego,

  • do 64 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka lub 67 tygodni w przypadku urodzenia bliźniaków (dotyczy rodziców dzieci ciężko chorych, u których zdiagnozowano nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu – program „Za życiem”).

 

Wobec powyższego znaczącą zmianą jest wydłużenie urlopu rodzicielskiego z 32 do 41 tygodni. Co jednak niezwykle ważne – każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 9 tygodni. Prawo to jest niezbywalne, więc w przypadku niewykorzystania go na przykład przez ojca dziecka – przepadnie. 

 

Pamiętaj! 

 

Urlop rodzicielski może być udzielony jednorazowo albo na raty. Możliwe jest wykorzystanie go w nie więcej niż w 5 częściach i nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6. rok życia.

 

Zmiany w prawie pracy zakładają, że rodzice dziecka mogą skorzystać z urlopu rodzicielskiego osobno lub razem, w tym samym czasie. Warto jednak pamiętać, że dni urlopu wykorzystanego zarówno przez matkę, jak i ojca dziecka, sumują się. 

 

Pamiętaj! 

 

Urlop rodzicielski i urlop macierzyński nie będą ze sobą powiązane. W praktyce oznacza to, że rodzice dziecka będą mogli skorzystać z przywileju urlopu rodzicielskiego niezależnie od wykorzystania puli urlopu macierzyńskiego. 

 

Urlop wypoczynkowy

 

Urlop wypoczynkowy jest jednym z przywilejów każdego pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. Jego wymiar uzależniony jest od stażu pracy. Według aktualnie obowiązujących przepisów wynosi on:

 

  • 20 dni – w przypadku pracownika, którego staż pracy wynosi mniej niż 10 lat,

  • 26 dni – w przypadku pracownika, którego staż pracy wynosi więcej niż 10 lat. 

 

Pamiętaj! 

 

Zgodnie z Kodeksem pracy do okresu zatrudnienia, od którego uzależniony jest wymiar urlopu wypoczynkowego, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia oraz czas nauki (szkoły zawodowej, szkoły średniej, studiów wyższych). 

 

Długie weekendy 2023 – kiedy zaplanować urlop? 

 

Na mocy Ustawy o dniach wolnych od pracy w Polsce obowiązuje 13 świąt. Za każde przypadające w sobotę pracodawca jest zobowiązany ustalić w zamian inny dzień wolny. 

 

Pamiętaj! 

 

Zgodnie z prawem pracy pracodawca ma obowiązek oddać pracownikowi dzień wolny, jeśli święto przypada w sobotę.

 

Dni wolne od pracy w 2023 roku:

 

  • 1 stycznia – Nowy Rok (niedziela),

  • 6 stycznia – Święto Trzech Króli (piątek),

  • 9 kwietnia – Wielkanoc (niedziela),

  • 10 kwietnia – Poniedziałek Wielkanocny (poniedziałek),

  • 1 maja – Święto Pracy (poniedziałek),

  • 3 maja – Święto Konstytucji 3 maja (środa),

  • 28 maja – Zielone Świątki (niedziela),

  • 8 czerwca – Boże Ciało (czwartek),

  • 15 sierpnia – Święto Wojska Polskiego (wtorek),

  • 1 listopada – Wszystkich Świętych (środa),

  • 11 listopada – Święto Niepodległości (sobota),

  • 25 grudnia – Boże Narodzenie (poniedziałek),

  • 26 grudnia – Drugi Dzień Bożego Narodzenia (wtorek).

 

Wobec powyższego, w 2023 roku pracownicy mogą liczyć na 10 ustawowych dni wolnych od pracy. Kalendarz na ten rok wygląda jednak obiecująco, ponieważ przy dobrym zaplanowaniu urlopu wypoczynkowego, wystarczą 2 dni wolne, aby móc zagospodarować sobie długi weekend.

 

Pierwszą okazją do wydłużonego weekendu – bez konieczności brania dodatkowego dnia wolnego – jest święto Trzech Króli, które wypada 6 stycznia, w piątek. Kolejne dni wolne przypadają w kwietniu, w związku ze Świętami Wielkanocnymi. Pracownicy zatrudnieni na cały etat mogą rozważyć jeden dzień urlopu 2 maja, gwarantując sobie dzięki temu aż 5 dni wolnych od pracy. Następnie, planując dzień urlopu w dniu 8 czerwca, możemy liczyć na aż 4 dni bez pracy. W sierpniu natomiast opłacalne byłoby wzięcie urlopu w dniu 14 sierpnia, by wydłużyć sobie weekend przypadający przed Świętem Wojska Polskiego.

 

Miesiąc później – planując urlop na 9 czerwca, zyskujemy 4-dniowy weekend. Kolejną okazją do wydłużonego odpoczynku w 2023 roku będziemy mieli w listopadzie – dzień Wszystkich Świętych przypada w środę, więc warto zaplanować 2 dni urlopu, by zyskać aż 5 dni wolnych lub 4 dni urlopu, by zagwarantować sobie 9-dniową przerwę od pracy. Na koniec roku – w okresie Świąt Bożego Narodzenia – bez konieczności brania dnia wolnego, pracownicy mają zagwarantowany odpoczynek aż przez 4 dni.

Więcej artykułów "Temat dnia"

Polecane oferty

  • Mistrz Elektroepilacji

    ELEKTROEPILACJA.PL SP. Z O.O.   Warszawa, Ochota    praca stacjonarna
    specjalista (mid)  umowa zlecenie  pełny etat   4 242 - 9 000 zł brutto/mies.  aplikuj szybko  aplikuj bez CV
    2 godz.
    Opis stanowiska: Przeprowadzanie zabiegów elektroepilacji, Indywidualne doradztwo dla klientów w zakresie przeprowadzanych zabiegów, Dbanie o najwyższe standardy obsługi klienta i higieny pracy, Aktywny udział w życiu salonu i jego promocji.
  • Redaktor serwisów o tematyce podatkowo-księgowej

    Enadis Sp. z o.o.   Gdynia    praca zdalna
    specjalista mid / senior / ekspert  umowa o dzieło / kontrakt B2B  tymczasowa/dodatkowa  aplikuj szybko  aplikuj bez CV
    5 godz.
    Tworzenie wysokiej jakości artykułów o tematyce związanej z prowadzeniem firm i innych jednostek, podatkach, prawie związanych z działalnością jednostek gospodarczych (kodeks cywilny, kodeks spółek), księgowości, kadrach i płacach.
  • Pomocnik budowlany

    AMB GEBÄUDESERVICE GmbH   Niemcy, Berlin   
    pracownik fizyczny  umowa o pracę  pełny etat  aplikuj szybko  aplikuj bez CV
    9 godz.
    Doświadczenie na podobnym stanowisku; Prawo jazdy kat. B, mile widziane BE; Umiejętność pracy w zespole; Motywacja; Mile widziane doświadczenie w pracy za granica;
  • Operator urządzeń produkcyjnych (m/k)

    Trenkwalder   Nowa Wieś Wrocławska    praca stacjonarna
    pracownik fizyczny  umowa o pracę  pełny etat  rekrutacja online
    10 godz.
    Twoje zadania obsługa robotów/maszyn w obszarze zautomatyzowanej linii technologicznej, kontrola kluczowych parametrów jakościowych, obsługa systemu SAP.
  • Pracownik montażu (m/k)

    Trenkwalder   Wróblowice (pow. średzki, gm. Miękinia)    praca stacjonarna
    pracownik fizyczny  umowa o pracę tymczasową   4 950 zł brutto/mies.
    10 godz.
    Twoje zadania montaż ręczny oraz przy pomocy urządzeń półautomatycznych, przezbrajanie stanowiska pod konkretne zlecenia, wprowadzanie danych do systemu, kontrola jakości, pakowanie.
  • Specjalista / Specjalistka IT z j. niemieckim

    Nowy Styl   Jasło    praca stacjonarna
    specjalista (mid)  umowa o pracę  pełny etat
    10 godz.
    Twój zakres obowiązków: monitoring zgłoszeń i obsługa incydentów IT; udział w projektach prowadzonych przez Departament Informatyki; praca w systemie ticketowym; zapewnienie prawidłowej i bezawaryjnej pracy infrastruktury IT; zdalne i lokalne wsparcie użytkowników z zakresu oprogramowania...

Najnowsze artykuły

Kasowy PIT – co to, od kiedy?

Kasowy PIT – co to, od kiedy?

Nowelizacja ustawy o PIT z dnia 27 września 2024 roku wprowadza zmiany w systemie podatkowym korzystne dla przedsiębiorców, którzy dotąd borykali się z problemem nieuregulowanych faktur, od których mimo wszystko należało odprowadzać podatek. W określonych przypadkach metoda memoriałowa może zostać zastąpiona przez kasowy PIT dla przedsiębiorców. Jak to wygląda w praktyce?

Świąteczna przerwa – jak się zmotywować do pracy po powrocie?

Świąteczna przerwa – jak się zmotywować do pracy po powrocie?

Święta, święta i po świętach, a jak wiemy, powrót do codzienności po długim urlopie bywa naprawdę trudny. Socjolog i psychoterapeutka Beata Danielska podpowiada, według jakiego klucza możemy dzielić zadania po powrocie do pracy, żeby zapewnić sobie „miękkie lądowanie" i nie dać się przytłoczyć nagromadzonymi obowiązkami.

Rynek pracy 2025 – jakie zmiany czekają nas w nowym roku?

Rynek pracy 2025 – jakie zmiany czekają nas w nowym roku?

– Praca przyszłości będzie hybrydowa, zdalna lub oparta na projektach, a efektywność będzie mierzona nie tylko wynikami, ale i zdolnością współpracy i adaptacji. Nie oznacza to jednak, że technologia całkiem zdominuje rynek pracy. Przeciwnie, to właśnie ludzka kreatywność i empatia będą wyróżniać pracowników w dobie automatyzacji – przewiduje specjalistka ds. rekrutacji Agnieszka Ciećwierz.

Płace w Polsce wkrótce będą jawne. „Nie jesteśmy na to gotowi” – ocenia ekspert rynku pracy Mateusz Żydek

Płace w Polsce wkrótce będą jawne. „Nie jesteśmy na to gotowi” – ocenia ekspert rynku pracy Mateusz Żydek

O zarobkach często nie mówi się nawet bliskim, a zgodnie z prawem UE płace w Polsce mają wkrótce być powszechnie znane. – Nawet pracownicy, którzy są przekonani, że to właściwa droga, nadal bardzo mocno sygnalizują obawę, że jawność wynagrodzeń będzie powodować konflikty – zauważa Mateusz Żydek. Ekspert rynku pracy z Randstad Polska wyjaśnia, jak jawność płac może wyglądać w praktyce.

Urlop uzupełniający – podstawowe informacje

Urlop uzupełniający – podstawowe informacje

Co powiesz na 6 dodatkowych dni urlopu? Mało kto wie, że w pewnych przypadkach pracownikowi przysługuje urlop uzupełniający, którego pracodawca nie może odmówić. Sprawdź, kto i kiedy nabywa prawo do urlopu uzupełniającego, jaki jest jego wymiar oraz co powinno znaleźć się na wniosku o tego typu wolne w pracy.

Trzynasta emerytura – dla kogo? Kiedy? Wysokość

Trzynasta emerytura – dla kogo? Kiedy? Wysokość

Trzynasta emerytura jest dodatkowym świadczeniem pieniężnym wypłacanym raz w roku emerytom i rencistom. Od kilku lat stanowi ważny element wsparcia finansowego dla seniorów. Co istotne, nie wymaga składania żadnych wniosków, a jest przyznawana automatycznie. Wyjaśniamy, kto ma prawo do świadczenia, na jakich zasadach jest wypłacana trzynasta emerytura oraz ile wynosi w 2025 roku.

Zgoda na Pliki Cookies

Wykorzystujemy Pliki Cookies w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania Serwisu. Stosujemy Pliki Cookies w celach statystycznych i marketingowych, w szczególności w zakresie dopasowania treści reklamowych do Twoich preferencji.

Każda wyrażona zgoda może być przez Ciebie wycofana w dowolnym momencie. Więcej informacji dotyczących plików Cookies oraz przetwarzania danych osobowych w plikach Cookies znajduje się w naszej Polityce Prywatności.

Administratorem Serwisu i Twoich danych osobowych jest „Praca.pl” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, ul. Bolesława Prusa 2, 00-493 Warszawa, KRS 0000290935, NIP 7010095135, REGON: 141169379