W 2023 r. Sejm przyjął nowelizację, zgodnie z którą Wigilia została objęta zakazem handlu i jeśli wypada w niedzielę, automatycznie staje się niedzielą niehandlową. Zgodnie z nową propozycją zmiany w ustawie o dniach wolnych, która ma obowiązywać od lutego 2025 roku, 24 grudnia ma być dniem całkowicie wolnym od pracy, ale jednocześnie w grudniu mają obowiązywać aż trzy niedziele handlowe poprzedzające Gwiazdkę. Zmian szykuje się sporo, dlatego wyjaśniamy, ile faktycznie będzie oraz kiedy wypadają niedziele handlowe 2025. Sprawdź, w które weekendy zrobisz niedzielne zakupy!
Spis treści
Od kiedy w Polsce niedziele są niehandlowe?
Ustawa wprowadzająca zakaz handlu w niedzielę (Ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni – Dz. U. z 2021 r. poz. 936 i 1891) weszła w życie 1 marca 2018 roku. W świetle jej przepisów, zakaz handlu zaczął jednak obowiązywać stopniowo – najpierw mogliśmy zrobić zakupy w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca, a już rok później – sklepy otwarte były tylko w ostatnią niedzielę każdego miesiąca. W 2024 roku mieliśmy już tylko 7 niedziel handlowych, w tym wolną od handlu niedzielę, jeśli ta wypadała dnia 24 grudnia. Przypomnijmy:
Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni
Ograniczenia handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy
Art. 8. 1. W dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy w placówkach handlowych:
1) handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem,
2) powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem
– po godzinie 14.00 są zakazane [z wyjątkami wymienionymi w ustawie, art. 6. - przyp. red.].
[...]
3. Jeżeli dzień 24 grudnia przypada w niedzielę, zakaz [handlu i czynności związanych z handlem - przyp. red.] obowiązuje, z wyjątkiem przypadków określonych w [ustawie - przyp. red.].
Art. 9. 1. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy z powodu wykonywania pracy w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy do godziny 14.00.
2. Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1, oblicza się stosując zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.
Sytuacja ma się ponownie zmienić w 2025 r. zgodnie z propozycją nowelizacji przepisów o dniach wolnych od pracy i niedzielach handlowych.
-
Dlaczego wprowadzono zakaz handlu w niedziele?
Wielu pracowników ceni sobie wolne weekendy w miesiącu, nie brakuje jednak także zwolenników zniesienia zakazu handlu w niedziele. Niedzielny zakaz handlu w zamyśle ustawodawcy ma poprawić warunki pracy osób zatrudnionych w handlu oraz odnosi się do ważnego społecznie zagadnienia, jakim jest wzmocnienie więzi rodzinnych. Zgodnie z nim osoby zatrudnione w handlu mają mieć możliwość wspólnego odpoczynku i spędzenia czasu z rodziną.
Kiedy są niedziele handlowe 2025?
W 2025 roku zakupy w niedzielę zrobimy aż 8 razy. To oznacza wzrost o jedną dodatkową niedzielę na zakupy w porównaniu z handlowymi niedzielami 2024.
Niedziela handlowa 2025 przypada w następujące dni:
-
26 stycznia,
-
13 kwietnia,
-
27 kwietnia,
-
29 czerwca,
-
31 sierpnia,
-
7 grudnia,
-
14 grudnia,
-
21 grudnia.
Pamiętaj!
Nowe przepisy, które mają wejść w życie 1 lutego 2025 roku, przewidują dodatkową handlową niedzielę przed Bożym Narodzeniem. Oznacza to, że w grudniu 2025 zakupy w niedzielę zrobimy 7, 14 i 21 grudnia. Zmiany dotyczą także dni wolnych od pracy w 2025 roku – wprowadzona zostanie wówczas wolna Wigilia (dzień 24 grudnia).
Czytaj także: Kto pracuje w święta?
Co jest otwarte w niedziele handlowe?
Zgodnie z art. 6 Ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, zakaz handlu nie obowiązuje między innymi takich obiektów jak:
-
stacje paliw płynnych,
-
placówki handlowe o przeważającej działalności polegającej na handlu kwiatami,
-
apteki i punkty apteczne,
-
zakłady lecznicze dla zwierząt,
-
placówki handlowe o przeważającej działalności polegającej na handlu pamiątkami/dewocjonaliami,
-
piekarnie, cukiernie i lodziarnie, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi,
-
placówki handlowe o przeważającej działalności polegającej na handlu prasą, wyrobami tytoniowymi, biletami komunikacji miejskiej, kuponami gier losowych/zakładów wzajemnych,
-
placówki pocztowe (przeważająca działalność polegająca na świadczeniu usług pocztowych),
-
placówki handlowe w obiektach infrastruktury krytycznej,
-
placówki handlowe w zakładach hotelarskich,
-
strefy wolnocłowe,
-
miejscach handlu organizowanych na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez,
-
placówki handlowe w zakładach o działalności prowadzonej w zakresie kultury, sportu, turystyki i oświaty,
-
hurtownie farmaceutyczne.
Zakupy w niedziele można zrobić także w strefach wolnocłowych, punktach handlujących kwiatami, wiązankami i zniczami znajdujących się przy cmentarzach czy w placówkach, gdzie przeważa działalność gastronomiczna.
Kto może mieć otwarty sklep w niedzielę niehandlową?
Ustawa o zakazie handlu w niedzielę ma zastosowanie do pracowników i osób fizycznych wykonujących pracę na podstawie umów prawa cywilnego, które świadczą pracę odpłatnie u przedsiębiorcy wykonującego zarobkową działalność handlową. Oznacza to, że zabronione jest powierzanie wykonywania jakichkolwiek czynności związanych z handlem pracownikom zatrudnionym zarówno na umowę o pracę, jak i umowę zlecenie. Wyjątkiem są tutaj właściciele placówek handlowych oraz członkowie ich rodzin, którzy wykonywaliby pracę nieodpłatnie.
Pamiętaj!
Ustawa przewiduje możliwość korzystania z nieodpłatnej pomocy małżonka, dzieci własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, rodzeństwa czy wnuków, o ile osoby te nie są zatrudnione w danej placówce handlowej i nie świadczą usług odpłatnie.
Czy wrócą niedziele handlowe?
Od dłuższego czasu trwa debata nad tematem zakazu handlu w niedziele. Część z nas opowiada się za jego zniesieniem, podnosząc kwestię ograniczenia swobody konsumentów, a przy tym zwracając uwagę na negatywny wpływ ograniczania działalności sklepów na gospodarkę. Zwolennicy handlu w niedziele wskazują, że zakupy w niedzielę mogłyby poprawić sytuację niektórych przedsiębiorców, zapewniając również większą swobodę osobom, które w tygodniu nie mają czasu, by pojechać na cotygodniowe zakupy.
Po drugiej stronie barykady stoją natomiast ci, którzy uważają, że niedziela powinna być dniem wolnym i dniem odpoczynku – zarówno dla pracowników handlu, jak i konsumentów. Dzień wolny dla wszystkich ma sprzyjać także pielęgnowaniu więzi z bliskimi.
A jakie są prognozy? Czy jest szansa na wielki powrót niedziel handlowych?
Jak wynika z najnowszego badania UCE Research i Grupy Offerista, ponad połowa Polaków chce sklepów otwartych we wszystkie niedziele. W Sejmie cały czas czeka natomiast projekt zakładający wprowadzenie dwóch niedziel handlowych w miesiącu. Na odpowiedź, czy tak się stanie, musimy jednak zaczekać.
Czytaj także: Wynagrodzenie chorobowe – zwolnienie lekarskie
Niedziele handlowe 2025 – najczęściej zadawane pytania:
-
Ile niedziel handlowych będzie w 2025 roku?
Propozycja zmian w ustawie zakłada w 2025 roku 8 niedziel handlowych. Zakupy mamy zrobić 26 stycznia, 13 i 27 kwietnia, 29 czerwca, 31 sierpnia, oraz 7, 14 grudnia i 21 grudnia. Nowelizacja czeka na podpis prezydenta.
-
Czy w niedziele handlowe są otwarte galerie handlowe?
W dni objęte ustawowym zakazem handlu galerie handlowe oraz sklepy wielkopowierzchniowe są zamknięte.
-
Czy sklepikarz może prowadzić handel w niedzielę?
Zgodnie z przepisami zakaz handlu w niedziele nie obowiązuje osób posiadających na przykład własny sklep spożywczy, jeśli osobiście stoją za ladą lub zlecają to zadanie nieodpłatnie członkom swojej rodziny.
