Niektóre branże charakteryzują się dużą sezonowością. Firmy, które nie mają regularnych zleceń, nawet w okresach przestoju są zobowiązane wypłacać pensję pracownikom. Z kolei w sezonie, kiedy pracy jest dużo więcej, są zmuszone dodatkowo wynagradzać pracowników za nadgodziny. By uniknąć podobnego problemu do prawa pracy zostały wprowadzone zapisy umożliwiające podwładnym świadczenie obowiązków służbowych w ramach elastycznego grafiku.
Jak to wygląda w praktyce?
Elastyczny czas pracy – definicja
Elastyczne systemy pracy funkcjonują w Polsce dopiero od kilku lat. Prezydent RP podpisał 1 sierpnia 2013 r. ustawę wprowadzającą możliwość wydłużenia do roku okresu rozliczeniowego czasu pracy i pozwalającą na zastosowanie ruchomego czasu pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy pozwoliła przedsiębiorcom dostosować zapotrzebowanie na wykonywaną pracę wedle bieżących potrzeb. Wydłużony okres rozliczeniowy nie jest obowiązkowy.
Definicja elastycznego czasu pracy wynika z art. 140.1. Kodeksu pracy. Przepisy zakładają, że zatrudniony może rozpoczynać i kończyć dzień pracy o różnych porach, na przykład zgodnie z ustalonym przez pracodawcę przedziałem godzin dopuszczalnego początku i końca pracy.
Taki elastyczny, czy – jak podaje Kodeks pracy – ruchomy rozkład czasu pracy zakłada, że doba pracownicza rozpoczyna się w momencie podjęcia obowiązków przez podwładnego. Istotne jest przy tym, by elastyczny czas pracy w praktyce nie naruszał prawa zatrudnionego do nieprzerwanego wypoczynku dobowego (11 godzin) i tygodniowego (35 godzin).
Elastyczny czas pracy – na czym polega
Wprowadzenie elastycznego czasu pracy umożliwia podwładnym np. podejmowanie obowiązków służbowych jednego dnia o godzinie 10, a kolejnego o 7 rano. Przedsiębiorca nie musi obawiać się też, że konieczne będzie wypłacanie dodatku za nadgodziny, ponieważ zgodnie z przepisami „ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych”.
Ponadto pracodawca może przyjąć, że okres rozliczeniowy wydłuży się maksymalnie do 12 miesięcy, „jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy” (art. 129. Kodeksu pracy). Wydłużenie okresu rozliczeniowego również spowoduje ograniczenie wydatków firmy związanych z wynagrodzeniem pracowników za pracę w godzinach nadliczbowych. Pracodawca, zamiast dodatkowego wynagrodzenia za taką pracę, może bowiem udzielić pracownikowi czasu wolnego do końca okresu rozliczeniowego.