Jednym z często spotykanych świadczeń pracowniczych, obecnym w większości państwowych i bardzo niewielu prywatnych zakładach pracy, jest dodatek funkcyjny. Komu przysługuje i od czego zależy?
Dodatek funkcyjny — co to jest?
Pracownicy zatrudnieni na niektórych stanowiskach, w związku z pełnionymi funkcjami mają prawo do otrzymania dodatkowego wynagrodzenia w postaci dodatku funkcyjnego. Jest to dodatek płacowy, wypłacany miesięcznie, w stałej wysokości. Jest swego rodzaju rekompensatą dla pracownika za zwiększony zakres pracy i odpowiedzialności.
Dodatek funkcyjny w zasadzie dotyczy jedynie pracowników sfery budżetowej. Zasady jego przyznawania regulują przepisy szczegółowe dla danej grupy zawodowej. W firmach prywatnych, choć pracodawcy mogą w ramach regulaminu pracy go ustalać, zazwyczaj z niego rezygnują.
Dodatek funkcyjny — komu przysługuje
Dodatek funkcyjny przysługuje pracownikom instytucji państwowych, samorządowych, jednostek samorządu terytorialnego, publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Dodatek funkcyjny pracownika samorządowego
Pracownicy instytucji samorządowych, którzy zostali zatrudnieni na zasadzie wyboru lub powołania, mają prawo do otrzymywania dodatków funkcyjnych regulowanych ustawą o pracownikach samorządowych. Dla pracodawcy wypłacenie im dodatku funkcyjnego jest obligatoryjne.
Dodatek pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę jest fakultatywny - to, czy go otrzymają, zależy od regulaminu pracy i ustaleń w danym zakładzie pracy.
Dodatek funkcyjny w służbie zdrowia
Stawki oraz warunki otrzymania dodatku funkcyjnego określa Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę pracowników podmiotów leczniczych działających w formie jednostki budżetowej (Dz.U. z 2017 r., poz. 304). W załączniku nr 4 podano wykaz stanowisk, na których przysługuje dodatek funkcyjny. Stawki określone są procentowo od wynagrodzenia zasadniczego (np. przełożona pielęgniarek może otrzymać do 35% wynagrodzenia dodatku, dodatek funkcyjny głównego księgowego w służbie zdrowia może wynosić do 45% wynagrodzenia zasadniczego).
Dodatek funkcyjny – zasady
Warunki dodatku do wynagrodzenia w postaci dodatku funkcyjnego określone są w odpowiednich rozporządzeniach (dotyczących pracowników strefy budżetowej). W przypadku firm prywatnych, które wprowadziły dodatki funkcyjne (np. dodatek brygadzistowski w firmie produkcyjnej), zasady jego przyznawania określa się w regulaminie wynagradzania. W każdej firmie dodatek służbowy może być przyznawany na innych warunkach.
Dodatek funkcyjny za zastępstwo
To, czy pracownikowi będzie przysługiwał dodatek funkcyjny za zastępstwo nieobecnego pracownika, który ma prawo do dodatku funkcyjnego, zależy od regulaminu pracy danego zakładu, umowy o pracę pracownika lub odrębnych przepisów, którymi objęty jest dany pracownik. Nie można jednoznacznie stwierdzić, że w każdym przypadku zastępstwa pracownika będzie przysługiwał zastępującemu dodatek funkcyjny.
Przykład: § 7 Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe mówi o tym, że pracownikowi można zwiększyć obowiązki o zadania wynikające z zastępowania innego pracownika na okres nie dłuższy niż łącznie 30 dni kalendarzowych w roku bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia pod warunkiem, że nie spowoduje to przekroczenia obowiązującej normy czasu pracy. W efekcie pracownik zastępujący innego pracownika, nabiera prawa do dodatku funkcyjnego dopiero od 31 dnia zastępowania pracownika.
Dodatek funkcyjny a godziny nadliczbowe
Do wynagrodzenia, które stanowi podstawę obliczenia stawki za nadgodziny, wlicza się dodatek funkcyjny.
Dodatek funkcyjny – wysokość
Wynagrodzenie funkcyjne nalicza się najczęściej jako procent od wynagrodzenia zasadniczego. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie trzeba go dodatkowo waloryzować przy podwyżce wynagrodzenia.
Innym sposobem naliczania dodatku funkcyjnego może być stała kwota, wypłacana miesięcznie, wraz z wynagrodzeniem.
Dla pracowników samorządowych wysokość dodatku funkcyjnego reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. 2018 poz. 936). Przysługuje on pracownikom kwotowo, w zależności od pełnionego stanowiska lub stopnia zaszeregowania.
Dodatek funkcyjny Kodeks Pracy
Kodeks Pracy nie zawiera przepisów dotyczących dodatku funkcyjnego.
Zasady i warunki wypłacania dodatku funkcyjnego określane są przepisami wynikającymi z rozporządzeń odpowiednich ministrów w sprawie wynagradzania określonych grup zawodowych. Na przykład, warunki przyznawania dodatku funkcyjnego nauczycielom wynikają z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 2 lutego 2005 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej. Warunki dodatku funkcyjnego dla pracowników instytucji kultury, wynikają z Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 22 października 2015 r. w sprawie wynagradzania pracowników instytucji kultury.
