Składki na ubezpieczenie społeczne – jak zmieniła się ich wysokość w 2025 roku?

Wymiar składek społecznych ustalany jest z uwzględnieniem takich zmiennych jak minimalne wynagrodzenie za pracę czy prognozowane przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku kalendarzowym. Oznacza to, że wzrost płacy minimalnej wiąże się ze wzrostem wysokości składek. Ile zatem wynoszą składki społeczne w 2025 r.? 

Ubezpieczenie społeczne – co to?

Ubezpieczenie społeczne ma na celu zabezpieczenie osób, które w wyniku określonych w ustawie zdarzeń losowych, takich jak na przykład ciąża czy choroba, nie są w stanie utrzymać się z wykonywania pracy zarobkowej. W zależności od sytuacji społecznej bądź zawodowej osoby ubezpieczonej jest ono dobrowolne lub obowiązkowe. Świadczenia wypłacane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych mają charakter krótko- i długoterminowy lub dożywotni.

W skład ubezpieczeń społecznych wchodzą:

• ubezpieczenie emerytalne;

• ubezpieczenie rentowe;

• ubezpieczenie wypadkowe;

• ubezpieczenie chorobowe.

Zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 6, 11 i 12) obowiązek ubezpieczenia społecznego dla wszystkich czterech składek dotyczy osób zatrudnionych na umowę o pracę. W przypadku pracy na podstawie umowy zlecenia, obowiązkowe są składki: emerytalna, rentowa i wypadkowa. Składka chorobowa jest dobrowolna. Osoby pobierające zasiłek macierzyński lub świadczenie pielęgnacyjne i przebywające na urlopie wychowawczym mają obowiązek opłacać ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło nie są objęte żadnym z ubezpieczeń społecznych, mogą jednak zdecydować się na dobrowolne ubezpieczenie społeczne: emerytalne i rentowe. Tylko wtedy można zostać objętym dobrowolnym ubezpieczeniem wypadkowym.

Co ważne, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe dotyczy wyłącznie osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym.

Ubezpieczenia społeczne a zdrowotne

Ubezpieczenie społeczne wypłacane przez ZUS to cztery składki, dzięki którym osoba ubezpieczona nabywa prawo do świadczeń wynikających z okoliczności uregulowanych przepisami. Obok składki emerytalnej, rentowej, wypadkowej i chorobowej funkcjonuje jeszcze ubezpieczenie zdrowotne.

Opłacana składka na ubezpieczenie społeczne zapewnia prawo do świadczeń pieniężnych związanych na przykład z macierzyństwem. Z kolei składka zdrowotna uprawnia ubezpieczonego do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej (szpitalnej i ambulatoryjnej). Przykładowo ubezpieczenie zdrowotne umożliwia bezpłatne leczenie, natomiast chorobowe – świadczenie na okres leczenia (renta, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne itp.) czy ewentualnej opieki nad chorym członkiem rodziny (zasiłek opiekuńczy).

Składki na ubezpieczenie społeczne w 2025 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował informacje odnośnie nowych wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, które obowiązują w 2025 roku. Podstawą wprowadzonych zmian jest obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2024 roku (M.P. POZ. 1051).

Składka na ubezpieczenie społeczne wynosi:

• ubezpieczenie emerytalne – 19,52%;

• ubezpieczenie rentowe – 8%;

• ubezpieczenie chorobowe – 2,45%;

• ubezpieczenie wypadkowe – 1,67%.

W 2024 roku, uwzględniając dane dotyczące wynagrodzeń Polaków, składki na ubezpieczenia społeczne nie mogły być niższe niż:

• ubezpieczenie emerytalne – 251, 81 złotych,

• ubezpieczenie rentowe – 103, 20 złotych,

• ubezpieczenie chorobowe – 31, 61 złotych,

• ubezpieczenie wypadkowe – 21, 54 złotych,

co łącznie dawało minimum 408, 16 złotych. Do tej kwoty należało dodać jeszcze wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W 2025 roku minimalne wynagrodzenie w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia ma wynosić 4666 złotych brutto, natomiast prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie 8673 złotych brutto. Według tych danych minimalna podstawa wymiaru składek to 1399, 80 złotych, a wysokość składek społecznych to kolejno:

• ubezpieczenie emerytalne – 273, 24 złotych;

• ubezpieczenie rentowe – 111, 98 złotych;

• ubezpieczenie chorobowe – 34, 30 złotych;

• ubezpieczenie wypadkowe – 23, 38 złotych.

• Mały ZUS i Ulga na start a składki ubezpieczeniowe

Co ważne, tak zwany „mały ZUS” oznacza, że przedsiębiorca powinien opłacać składki liczone od przeciętnego miesięcznego dochodu z minionego roku kalendarzowego. Jednocześnie podstawa wymiaru składek nie może być niższa niż 30% wysokości minimalnego wynagrodzenia ani wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli działalność gospodarcza została dopiero rozpoczęta, przez kolejne 6 miesięcy przedsiębiorca może opłacać jedynie składkę zdrowotną (tak zwana „Ulga na start”).

• Pierwsza grupa ubezpieczeniowa

Składka na ubezpieczenie społeczne zależy od przynależności do konkretnej grupy ubezpieczonych. Zgodnie z ustawą z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. 2024 r. poz. 236, z późniejszymi zmianami) i innych przepisów szczególnych do pierwszej grupy ubezpieczeniowej zaliczani są przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia jej wykonywania.

Wyłączone są z niej osoby, które wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy, gdy przed rozpoczęciem działalności (w ramach stosunku pracy bądź spółdzielczego stosunku pracy) w poprzednim lub bieżącym roku kalendarzowym wykonywały na jego rzecz czynności wchodzące w zakres obecnej działalności gospodarczej. Wyłączenie dotyczy też przypadków, gdy pozarolnicza działalność gospodarcza była prowadzona w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2025 roku dla pierwszej grupy ubezpieczeniowej to 30% wysokości minimalnego wynagrodzenia za okres styczeń-grudzień 2025 – nie mniej niż 1399, 80 złotych.

• Druga grupa ubezpieczeniowa

W drugiej grupie ubezpieczonych znajdują się osoby, których źródłem dochodu jest działalność pozarolnicza. Są to między innymi osoby prowadzące działalność gospodarczą niewymienione w pierwszej grupie ubezpieczeniowej, artyści i twórcy czy osoby prowadzące szkoły publiczne i niepubliczne oraz inne formy wychowania przedszkolnego na podstawie przepisów oświatowych.

Podstawa wymiaru składek dla drugiej grupy ubezpieczonych to zadeklarowana wcześniej kwota, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W 2025 roku jest to minimum 5203, 80 złotych, co oznacza, że składki społeczne w tej grupie osób ubezpieczonych nie mogą być niższe niż:

• ubezpieczenie emerytalne – 1015, 78 złotych;

• ubezpieczenie rentowe – 416, 30 złotych;

• ubezpieczenie chorobowe – 127, 49 złotych.

• Trzecia grupa ubezpieczeniowa

Trzecia grupa ubezpieczeniowa to przedsiębiorcy opłacający tzw. mały ZUS (art. 18c ustawy systemowej). Informacje dotyczące minimalnej podstawy wymiaru składek dla tej grupy publikowane są odrębnie. O wysokości składki wypadkowej ZUS powiadamia zgłoszonych do ubezpieczenia przedsiębiorców do 20 kwietnia danego roku – dotyczy to osób, które przekazały ZUS IWA za trzy kolejne poprzednie lata kalendarzowe.

W niektórych przypadkach wysokość stopy procentowej składki wypadkowej ustalana jest indywidualnie przez płatnika. Dotyczy to między innymi osób zgłaszających do ubezpieczenia nie mniej niż 10 ubezpieczonych, które nie miały obowiązku składania ZUS IWA – wtedy stopa procentowa jest równa wysokości stopy wskazanej dla danej grupy działalności.