W sieciach handlowych pracuje obecnie około 1,5 mln osób. W efekcie kanał sprzedaży nowoczesnej stał się jednym z największych pracodawców w Polsce. Średni czas zatrudnienia w placówkach handlowych to według NSZZ Solidarność 1,5 roku. Są jednak też osoby, które w jednej firmie pracują latami, nierzadko dochodząc do wysokich stanowisk – od stanowiska będącego najniżej w hierarchii.
Rozwój sieci – redukcje zatrudnienia
Największym problemem pracowników w ciągu ostatniego roku okazało się zbyt małe zatrudnienie w placówkach. W porównaniu do poprzednich lat coraz bardziej kurczy się liczba pracowników w poszczególnych sklepach. I choć samoobsługowe kasy nieco pomagają, to pracownicy na stanowiskach sprzedażowych i magazynowych narzekają na przeciążenie pracą. Redukcje personelu wiążą się mocno z koniecznością podniesienia konkurencyjności przez sklepy, które obniżając ceny, wprawdzie zwiększają obroty, ale zysk często maleje. Nie pomogła też sieciom w 2014 roku deflacja. W efekcie redukcje zatrudnienia są sposobem na cięcie kosztów.
Nie znaczy to jednak, że pracy w sieciach nie ma – wprost przeciwnie. Pracownicy do sklepów poszukiwani są stale – z jednej strony otwierają się nowe placówki, z drugiej zaś rotacja wymusza poszukiwanie pracowników na opuszczane stanowiska. Spora część stanowisk jest również obsadzana przez agencje pracy tymczasowej – zatem pracownik nie jest bezpośrednio zatrudniony w danej sieci, tylko nawiązuje umowę z agencją. Oferty pracy pojawiają się również od nowych sieci handlowych wchodzących na rynek. W samym 2013 roku pojawiły się w Polsce 23 nowe sieci o międzynarodowym zasięgu. Kolejne lata przyniosą wzrost zatrudnienia. Według szacunków Planet Retail w 2015 roku nastąpi w Polsce wzrost sprzedaży artykułów spożywczych o 4,3% – to również zaowocuje zmianami w zatrudnieniu.
Kogo poszukują sieci handlowe?
Obecnie najwięcej ofert pracy kierowanych jest do osób zainteresowanych stanowiskiem doradcy / sprzedawcy / kasjera. Branża cierpi również na deficyt menedżerów. Wiąże się to przede wszystkim z otwieraniem nowych placówek i – przy wewnętrznej rekrutacji – często z koniecznością relokacji pracownika.
„Obecnie najbardziej poszukujemy sprzedawców, asystentów kierownictwa sklepów. Jednak nasza polityka rekrutacyjna nie ogranicza się tylko do tych stanowisk – generalnie chętnie zatrudnimy utalentowane osoby, które są mobilne i w niezbyt długiej perspektywie byłyby gotowe do objęcia nowych stanowisk – także kierowniczych” – Mariola Skolimowska, PR & Communications Manager, Netto sp. z o.o.
Podczas rekrutacji do sieci handlowych stawia się nie tylko na doświadczenie zawodowe, ale przede wszystkim na umiejętności miękkie. Małgorzata Buda, Kierownik ds. Rekrutacji, Tesco Polska Sp. z o.o. podkreśla kompetencje, na jakie firma stawia przy rekrutacji: „Osoby, które pracują w naszej firmie, szybko się uczą i pozytywnie reagują na zmiany. Sukces odnoszony w codziennej pracy polega na szeroko pojętej umiejętności współpracy między poszczególnymi zespołami, rozumieniu innych, a przede wszystkim na skupianiu się na tym, co jest ważne dla klientów”. Osoba, która pasuje do opisu, ma szanse i na rozwój, i na awans.
Stanowiska specjalistyczne w sieciach
Sieci handlowe to nie tylko hala sprzedażowa. To również cały sztab ludzi, którzy pracują nad tym, by zarówno pojedynczy sklep, jak i cała sieć przynosiła zyski. Na terenie regionu pracują zatem: analitycy popytu, logistycy, osoby zajmujące się pozyskiwaniem powierzchni handlowych, a na poziomie centrali lokalizuje się działy takie jak marketing, HR, finanse, księgowość, dział rozwoju produktów, dział zakupów czy zarządzania kategorią. W jakich działach jest najwięcej pracy?
Działy marketingu i Public Relations
W II kwartale 2014 roku, w porównaniu do tego samego okresu w poprzednim roku, sieci wydały na reklamę 27% więcej. Oznacza to również zwiększenie zatrudnienia w działach marketingu i promocji. Poszukiwane są zarówno osoby z doświadczeniem, jak i młodzi adepci marketingu, którzy dzięki programom rozwojowym mogą efektywnie wspierać doświadczonych kolegów i zdobywać doświadczenie.
Działy e-commerce i IT
Coraz więcej sieci handlowych decyduje się uruchomić internetowy kanał sprzedaży. Mając magazyny w większości dużych miast, dostarczanie towaru do domu klienta może odbyć się w ciągu kilku godzin. Ten nowy dla sieci obszar wymaga specjalistów od e-commerce, czyli przede wszystkim: e-marketingowców, specjalistów SEM, Content Designerów, analityków e-commerce i działu IT, który jest w stanie zapewnić sprawne działanie platformy i jej utrzymanie. Do tego dochodzą wszelkie akcje promocyjne oparte o aplikacje mobilne i rozwój w zakresie nowoczesnych technologii wykorzystywanych w promocji. Wyzwaniem będzie w przyszłości tzw. Omni-Channel Retailing, czyli koncepcja, według której e-sprzedaż powinna łączyć się ze sprzedażą bezpośrednią, a nowe technologie powinny wspierać sprzedaż symultanicznie – przykładowo, klient, który nabył coś w e-sklepie, może oczekiwać wsparcia ze strony sklepu stacjonarnego (tzw. Brick2Click) lub zamiast kupować za pomocą aplikacji mobilnej, klient może w galerii handlowej obejrzeć ekspozycję produktu, a następnie zamówić go online za pomocą e-kiosku (tzw. Device2Web). Osoby wchodzące na ścieżkę kariery w obszarze e-commerce, jeśli w porę zainteresują się Omni-Channel Retailing, mają szansę na szybką i błyskotliwą karierę.
Działy rozwoju sieci
Pracownicy w tych działach zajmują się rozwojem powierzchni handlowych, pozyskiwaniem i obsługą franczyzobiorców, inwestycjami. To oni decydują o tym, gdzie powstanie kolejny punkt sprzedaży i jaki teren warto eksplorować.
Działy HR
Praca w działach HR w sieciach to już nie tylko kadry i płace oraz rekrutacja. To również mocno rozbudowane departamenty rozwoju dbające o programy szkoleniowe i menedżerskie, specjaliści dbający o wizerunek pracodawcy na rynku pracy czy analitycy kosztów osobowych. Działy HR stają się coraz bardziej istotnym ogniwem w strukturze sieci handlowych i osobom chcącym się specjalizować w zarządzaniu zasobami ludzkimi oferują wiele możliwości.
Działy finansowe
Od controllingu po wewnętrznych audytorów. Działy finansowe w sieciach są mocno rozbudowane i zatrudniają najchętniej osoby ze specjalistycznym doświadczeniem i kompetencjami. Pomocne stają się certyfikaty branżowe typu CMA lub ACCA.
Sieci to nie tylko spożywka
Choć sieci handlowe kojarzą się nam głównie z hipermarketami i sklepami spożywczymi, to warto pamiętać, że kanał sprzedaży nowoczesnej obejmuje w zasadzie każdą kategorię produktów – od elektroniki przez kosmetyki po luksusowe zegarki, biżuterię i odzież. Sprzedawca w sklepie sieciowym to zatem niekoniecznie kasjer. To również doradca czy konsultant, który musi świetnie znać produkty oferowane przez jego sklep. Na przykład w sieciowych sklepach kosmetycznych typu Sephora czy Douglas pracownik musi biegle orientować się w asortymencie, doskonale znać składniki większości kremów i potrafić doradzić klientce przy wyborze odcienia makijażu. W specjalistycznych sklepach sieciowych najlepiej odnajdą się ludzie, dla których branża, w jakiej działa sieć, jest życiową pasją.
Zarobki w sieciach handlowych
Duże zróżnicowanie stanowisk skutkuje również szerokim przekrojem w zakresie wynagrodzeń. Według wskazań GUS średnie wynagrodzenie w handlu w 2012 roku wyniosło 3345 zł brutto. Na najniższych stanowiskach typu kasjer – sprzedawca lub magazynier zarabia się jednak znacznie mniej. 75% sprzedawców nie przekroczyło – wg GUS – kwoty 2387 zł brutto. Do uposażenia podstawowego dochodzi jeszcze dodatek za pracę zmianową oraz regulaminowe premie bądź premie za obrót w dziale (średnio około 150 zł rocznie). Sieci handlowe często też wspierają pracowników bonami w okresie świątecznym oraz organizują konkursy z nagrodami rzeczowymi dla najlepszych handlowców w regionie.
Pozostałe stanowiska w sieciach handlowych (za: Hays International):
• Visual Merchandising Manager – 10 000-16 000 zł brutto, średnio 12 000 zł
• kierownik sklepu – 3500-8000 zł brutto, średnio 4500 zł
• kierownik sklepu (hipermarket) – 7000-22 000 zł brutto, średnio 12 000 zł
• specjalista ds. afiliacji – 7000-8500 zł brutto, średnio 7500 zł
• specjalista ds. e-mail marketingu – 4000-6500 zł brutto, średnio 5500 zł
• kierownik ds. handlu elektronicznego – 9000-25 000 zł brutto, średnio 15 000 zł
• analityk sprzedaży – 6000-9000 zł brutto, średnio 7000 zł
• specjalista ds. zakupów – 6000-9000 zł brutto, średnio 7000 zł
