Każda osoba, która objęta jest ubezpieczeniem chorobowym, ma prawo do otrzymywania pieniędzy, w sytuacji niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Ile wynosi to wynagrodzenie? Kto i kiedy je wypłaca? Ile płatne jest zwolnienie w szczególnych sytuacjach (np. ciąża, choroba dziecka)?
Wynagrodzenie chorobowe - co to?
Jeśli ubezpieczony pracownik jest niezdolny do pracy i otrzyma zwolnienie lekarskie, które te niezdolność potwierdza, będzie mógł, przez czas, kiedy nie pracuje, otrzymać wynagrodzenie chorobowe. Jest to świadczenie, dzięki któremu chory pracownik nie zostaje pozbawiony środków do życia i może poświęcić czas na powrót do zdrowia.
Wynagrodzenie chorobowe jest płatne przez pracodawcę, z jego środków, a czas i wysokość świadczenia, określa Kodeks Pracy. Przysługuje za każdy okres niezdolności do pracy wskutek choroby (do 33 dni rocznie), nawet jeśli jest to jednodniowe zwolnienie lekarskie. Wyjątkiem od tej reguły, jest chorobowe pracownika spowodowane nadużyciem alkoholu. Wtedy pracodawca może nie wypłacić wynagrodzenia chorobowego przez pierwsze pięć dni zwolnienia. Skąd pracodawca wie o tym, że choroba była spowodowana alkoholem? Otóż zwolnienie L4 posiada wtedy kod „C”.
To kiedy chorobowe płaci ZUS, określa Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Kodeks Pracy L4 i wynagrodzenie chorobowe
To, co należy się pracownikowi w czasie choroby od pracodawcy, opisane jest w Kodeksie Pracy w rozdziale III - Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy. Rozdział ten określa minimalne stawki wynagrodzenia chorobowego, do jakich jest zobowiązany pracodawca wobec ubezpieczonego pracownika:
- Wynagrodzenie za czas choroby - 80% wynagrodzenia,
- Wynagrodzenie za czas choroby przypadającej w czasie ciąży, w sytuacji wypadku w drodze z pracy bądź do pracy, oraz w sytuacji konieczności poddania się badaniom dla dawców lub pobrania komórek, tkanek i narządów – 100% wynagrodzenia.
Czy zwolnienie szpitalne jest płatne 100 %? Kodeks pracy nie precyzuje kwoty wynagrodzenia chorobowego za pobyt w szpitalu. Zwolnienie chorobowe za pobyt w szpitalu będzie zatem objęte wynagrodzeniem chorobowym. Pracodawca za pobyt w szpitalu do 33 dni zapłaci pracownikowi tak, jak za każdą inną chorobę, czyli 80% (z wyjątkiem sytuacji, w których pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia).
Jeśli zaś chodzi o zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS za pobyt w szpitalu, to jego kwotę ustala to Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W Art. 11. Pkt. 1a mówi ona, że miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy
Kto wypłaca chorobowe? To zależy od tego, czy przysługuje nam wynagrodzenie chorobowe, czy zasiłek chorobowy.
Wynagrodzenie chorobowe to świadczenie wypłacane przez pracodawcę z jego budżetu. Ma on obowiązek wypłacić wynagrodzenie za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy (lub 14 w przypadku pracowników po 50 roku życia). Poszczególne okresy zwolnienia się sumują. Wypłata chorobowego odbywa się tak samo, jak wypłata wynagrodzenia.
Zasiłek chorobowy to świadczenie wypłacane przez ZUS, po okresie, w którym skończy się pracownikowi prawo do pobierania wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy. Wypłacane jest przez okres zasiłkowy, który trwa maksymalnie 182 dni, ale w okres ten wlicza się również 33 dni, przez które pracownik pobierał już wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy. Wypłata chorobowego przez ZUS powinna nastąpić do 30 dni.
Zwolnienie na dziecko - ile płatne?
W przypadku choroby dziecka oraz braku w domu opiekuna, który może zająć się dzieckiem, jeden z rodziców może otrzymać od lekarza dziecka zaświadczenie stwierdzające czasową niezdolność do pracy rodzica, ze względu na konieczność opieki osobistej nad dzieckiem. Chorobowe na dziecko płatne jest tak, jak każde inne zwolnienie. Ojciec lub mama dostanie na dziecko 80% podstawy wymiaru zasiłku.
Maksymalny czas pobierania zasiłku chorobowego na dziecko wynosi 60 dni w ciągu roku niezależnie od ilości dzieci lub 14 dni, jeśli dziecko ma więcej niż 14 lat.
L4 w ciąży - ile płatne?
Za zwolnienie lekarskie w ciąży wynagrodzenie wypłacane jest w 100% (podstawa wymiaru zasiłku chorobowego to 100%). Nie ma przy tym znaczenia, czy choroba jest związana z ciążą, czy też nie. Wystarczy jedynie, by występowała w czasie ciąży. Kto płaci za zwolnienie w ciąży? Tak jak w przypadku każdego innego zwolnienia lekarskiego, za pierwsze 33 dni nieobecności w roku, wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca, a za kolejne dni zwolnienia zasiłek chorobowy wypłaca ZUS.
Wynagrodzenie chorobowe - ile dni?
Przez pierwsze 33 dni choroby w danych roku kalendarzowym, pracownikowi wypłacane jest wynagrodzenie chorobowe.
Jeśli choroba zdarzy się na przełomie roku i istnieje ciągłość zwolnienia, to pracownik otrzymuje taki rodzaj świadczenia, jaki przysługiwał mu w ostatnim dniu roku.
Na przykład, pracownica w ciąży przebywa na zwolnieniu od 1 września 2018 do końca stycznia 2019 roku. Ponieważ 31 grudnia 2018 obejmował ją już zasiłek chorobowy, świadczenie w nowym roku nadal będzie wypłacał ZUS.
Pracownik przebywa na zwolnieniu od 1 grudnia 2018 roku do 31 stycznia 2019 roku. Ze względu na to, że 31 grudnia było mu wypłacane wynagrodzenie chorobowe, w nowym roku również to pracodawca zapłaci za zwolnienie pracownika (nowe 33 dni, ze względu na nowy rok rozliczeniowy).
Chorobowe po 50 roku życia
Zwolnienie lekarskie po 50 roku życia jest nieco inaczej rozliczane. Wynagrodzenie chorobowe przysługuje przez 14 dni, a po tym czasie, pracownikowi wypłacany jest zasiłek chorobowy przez ZUS. Takie rozwiązanie (wynagrodzenie chorobowe 14 dni) zostało przyjęte po to, by podnieść atrakcyjność starszych pracowników na rynku pracy (nieco częściej chorują i są dla pracodawców większym ryzykiem niż pracownicy młodsi).
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe?
Obliczanie wynagrodzenia chorobowego należy w firmie do osoby zajmującej się kadrami. Pracownik nie musi wiedzieć jak liczyć wynagrodzenie chorobowe. Często jednak jesteśmy ciekawi, dlaczego otrzymaliśmy płatność za zwolnienie lekarskie w takiej, a nie innej wysokości.
Aby dowiedzieć się, ile wynosi chorobowe, trzeba najpierw obliczyć podstawę wymiaru zasiłku. Jak wyliczyć wynagrodzenie zasadnicze przy chorobowym? Otóż do podstawy wymiaru wlicza się wynagrodzenie wraz z premiami, czyli pod uwagę bierzemy przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane w okresie 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie.
Od tak obliczonego wynagrodzenia, odlicza się składki na ubezpieczenia społeczne (13,71%), a otrzymaną kwotę dzieli przez 30 dni (bo wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest za każdy dzień, w tym dni wolne). Dzięki temu mamy obliczoną wysokość wynagrodzenia zasadniczego za każdy dzień pracy. Jeśli wynagrodzenie chorobowe przysługuje w wysokości 100%, to podstawę mnożymy przez ilość dni na zwolnieniu. Jeśli wynagrodzenie przysługuje w 80%, to najpierw obliczamy 80% od podstawy, a następnie mnożymy uzyskany wynik przez ilość dni zwolnienia.
Przykład wyliczenia
Pracownik zarabia 2500 zł brutto i jest to podstawą do wyliczenia wynagrodzenia. Na zwolnieniu lekarskim przebywał 5 dni.
(2500 zł - 13,71% (składki ZUS) * 2500) / 30 = 72 zł – norma dzienna wynagrodzenia
72 * 80% - wynagrodzenie za dzień choroby = 57,60 zł
57,60 * 5 dni = 288 zł wynagrodzenia chorobowego
Tak obliczone wynagrodzenie chorobowe wchodzi w skład podstawy obliczenia zaliczki na podatek dochodowy.
To ile procent zabierają z pensji, będzie uzależnione od rodzaju choroby. Przy standardowej chorobie będzie to 20%, a jeśli choroba jest w czasie ciąży, to wysokość wynagrodzenia chorobowego będzie równa 100% wypłacie.
O tym, jakie potrącenie wynagrodzenia za czas choroby zostało nam naliczone, może poinformować nas księgowa firmowa. Na wielu stronach internetowych można też znaleźć kalkulator wynagrodzenia na zwolnieniu lekarskim.
