Rozszerzone źrenice, przyspieszona akcja serca, suchość w ustach i szybszy oddech. Nasz organizm reaguje na stresogenne bodźce w bardzo konkretny sposób. Choć lekkie zdenerwowanie bywa niekiedy mobilizujące i pozytywne, chyba nikt nie ma wątpliwości, że życie w ciągłym stresie jest bardzo szkodliwe dla zdrowia. Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach w pracy? Jak się nie stresować?
Stres zawodowy – definicja
Na początek warto uświadomić sobie, czym tak właściwie jest stres. Definicja wiąże go z odczuciami fizycznymi i psychicznymi. Jest reakcją organizmu na zakłócające równowagę bodźce. Stres w miejscu pracy dotyczy tak pracowników, jak i pracodawców. Mówimy o nim, gdy odczuwamy dyskomfort, który powstaje, warunki pracy są niezadowalające albo wymagania przekraczają nasze możliwości. Przyczyny i skutki stresu to bardzo indywidualna kwestia. Co za tym idzie, niełatwo wskazać jeden uniwersalny sposób, by opanować nerwy w pracy. To, co powoduje stres u jednej osoby, dla innej może być zupełnie obojętne.
Przyczyny stresu w pracy
Stres w pracy może mieć wiele przyczyn. Najczęściej wymienia się następujące czynniki:
- ilościowe przeciążenie pracą (zbyt wiele zadań do wykonania – ich liczba uniemożliwia realizację obowiązków na wymaganym poziomie),
- jakościowe przeciążenie pracą (obowiązki niewspółmierne z możliwościami i kompetencjami pracownika),
- niedociążenie jakościowe pracą (zadania powtarzalne, monotonne i poniżej możliwości),
- niedostateczna wiedza (niejasne warunki pracy, niedoprecyzowany zakres obowiązków),
- brak wsparcia w pracy,
- brak równowagi między życiem zawodowym a osobistym,
- złe fizyczne warunki pracy.
Jak walczyć ze stresem
Choć nie jest chorobą, przewlekły stres może poważnie odbić się na zdrowiu. Obniżona odporność, bóle karku, pleców, skurcze jelit i wrzody, nadciśnienie tętnicze czy w końcu ryzyko zawału, a także nerwica i depresja… To wszystko potencjalne skutki długotrwałego stresu. Dlatego warto z nim walczyć.
Odpowiedź na pytanie, jak poradzić sobie ze stresem, powinna być adekwatna do jego przyczyny. Zatem, jeśli czujemy się zbyt obciążeni obowiązkami, warto porozmawiać o tym z przełożonym i spróbować wpłynąć na warunki swojej pracy. Być może stałe zdenerwowanie wynika z nieumiejętnego zarządzania czasem. W takich sytuacjach dobrze jest wprowadzić jedną z metod planowania zadań. Pomóc może też wzmocnienie swoich kompetencji interpersonalnych, większa asertywność, umiejętność komunikowania potrzeb i wyznaczania granic innym. Samo uświadomienie sobie, co właściwie jest źródłem stresu, pozwoli zmienić podejście do trudnych sytuacji. Aktywność fizyczna i ćwiczenia relaksacyjne także mają nieoceniony wpływ na samopoczucie człowieka.
Przyczyny stresu w pracy i sposoby zapobiegania
Skutki stresu, zwłaszcza, jeśli jest to długotrwały stres, dotykają nie tylko pracowników. Są też realnym problemem pracodawcy. Zestresowany zespół pracuje mniej wydajnie, częściej przebywa na zwolnieniach chorobowych i ma obniżoną motywację do działania.
Dlatego ważnym zadaniem managerów jest zarządzanie stresem w miejscu pracy. To długotrwały proces i musi być dobrze zaplanowany. Rozpoczyna się od zweryfikowania warunków, tego, jaką opinię mają o nich zatrudnione osoby. Wnioski odnośnie przyczyn stresu w danym zakładzie można też wyciągnąć, posiłkując się analizą liczby i częstotliwości zwolnień chorobowych, liczby wypadków przy pracy itd. Na podstawie wyników takich badań dostosowuje się i wdraża konkretne działania, które zredukują czynniki stresogenne. Pomóc może m.in.:
- poprawa fizycznych warunków pracy (ergonomiczne stanowiska, odpowiednie oświetlenie, meble itd.
- poprawa warunków psychospołecznych (dostosowanie zakresu obowiązków do możliwości pracowników, rozdzielenie zadań na większą liczbę osób),
- organizowanie szkoleń, treningów walki ze stresem, asertywności, organizacji czasu czy komunikacji,
- indywidualne wsparcie w zależności od potrzeb pracownika.
