Inflacja i bezrobocie – definicje
Inflacja i bezrobocie to dwie niezwykle ważne wartości dla gospodarki kraju. Każdą z nich badają ważne instytucje, analizują ekonomiści.
Z publikacji GUS-u Co warto wiedzieć o inflacji? dowiadujemy się, że: „Inflacja jest procesem zmian cen w całej gospodarce. Jest ona mierzona przez statystykę publiczną i prezentowana w formie wskaźników cen. Przez inflację rozumie się najczęściej średnie zmiany cen konsumpcyjnych towarów i usług nabywanych przez przeciętne gospodarstwo domowe. Wskaźniki cen obliczane są także w innych obszarach gospodarki, tj. w rolnictwie, przemyśle, budownictwie, transporcie, imporcie i eksporcie, handlu hurtowym i detalicznym, bowiem zmiany cen mające miejsce w każdym etapie procesu gospodarczego wpływają na inflację doznawaną przez konsumentów”. Przykładowo wartości inflacji bazowej są publikowane od marca 2009 roku przez Narodowy Bank Polski.
Bezrobocie wskazuje na to, ile osób jest gotowych do podjęcia zatrudnienia, ale z wielu przyczyn tego nie robi. Są różne metody wyrażania bezrobocia (bezrobocie rejestrowane, według BAEL) oraz wiele jego odmian (m.in. bezrobocie frakcyjne, bezrobocie strukturalne). Podawana co miesiąc stopa bezrobocia dla kraju i dla poszczególnych regionów pozwala ocenić sytuację rynku pracy i wdrażać rozwiązania, by jak najmniej obywateli pozostawało bez zatrudnienia.
Stopa bezrobocia jest to wielkość statystyczna obrazująca zjawisko bezrobocia. W praktyce stosowane są dwa sposoby jej obliczania: pierwszy, używany w większości krajów świata, określa stopę bezrobocia jako stosunek liczby osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy do zasobu siły roboczej. Drugi, stosowany rzadziej, jest relacją liczby osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy do liczby ludności w wieku produkcyjnym, tj. do liczby osób w granicach wiekowych określających w danym kraju wiek produkcyjny.
Inflacja i bezrobocie – Krzywa Philipsa
W zawiązku z tym, że inflacja i bezrobocie w Polsce są istotnymi miernikami makroekonomicznymi. Czy występują pomiędzy nimi ścisłe zależności?
Poniżej przedstawiamy krótki opis jednej z popularniejszych teorii dotyczących zależności między inflacją a bezrobociem. Doczekała się szeregu opracowań, analiz, opinii krytycznych itd. Chodzi o tzw. Krzywą Philipsa.
To krzywa, która graficznie przedstawia odwrotnie proporcjonalną zależność między dwiema wartościami. Na jednej osi znalazła się stopa inflacji, na drugiej stopa bezrobocia. W. Phillips w 1958 r. przedstawił wykres, który dowodził, że im wyższa inflacja, tym niższe bezrobocie, a im niższa inflacja, tym wyższe bezrobocie. W związku z tym władze państw stawały przed wyborem konkretnego modelu polityki – zmniejszania inflacji lub zmniejszania bezrobocia. Niemożliwe jest dojście do równowagi między tymi wartościami. Pozycja krzywej na wykresie (odległość od poszczególnych osi) zależy od wielu czynników, które bezpośrednio wpływały na inflację oraz bezrobocie.
Teoria ta był skuteczna do pewnego momentu. W latach 70. odnotowano zjawisko stagflacji, czyli jednoczesnego wzrostu i inflacji, i bezrobocia. W toku kolejnych badań wykazano, że ta krzywa dotyczy wyłącznie krótkich okresów w gospodarce. Zmodyfikowano więc osiągnięcie Philipsa na krótkookresową i długookresową krzywą. Długookresowa krzywa jest pionowa, stopa bezrobocia przyjmuje wartość stałą.
