Prowadzenie firmy na ryczałcie to dla wielu podatników korzysta opcja ze względu na niższe obciążenia podatkowe oraz uproszczoną księgowość. Na czym polega ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jak wygląda jego rozliczanie i komu może się taka forma prowadzenia działalności opłacać?
Firma na ryczałcie
Podatek ryczałtowy to jedna z form opodatkowania przychodów PIT dostępna dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Polega ona na obliczaniu podatku dochodowego bezpośrednio od przychodów, z pominięciem ewentualnych kosztów. Każdy przedsiębiorca zakładając firmę, musi wybrać sposób rozliczania się z fiskusem, czyli podjąć decyzję, jaką formę opodatkowania będzie stosował w swojej firmie. Dla wielu firm opodatkowanie ryczałtem może być korzystne.
Rozliczenie ryczałtowe – plusy
• Do niewątpliwych zalet, jakie niesie ze sobą ryczałt od przychodów, jest brak konieczności prowadzenia ksiąg rachunkowych. Księgowość jest uproszczona i wymaga jedynie prowadzenia ewidencji przychodów, które należy udokumentować fakturą bądź dowodem wewnętrznym.
• Podatek zryczałtowany od przychodów ewidencjonowanych jest też (z reguły) niższy niż stawka ogólna PIT 18%, a to oznacza, że większa część przychodu może zostać u podatnika w kieszeni.
Rozliczanie ryczałtowe – minusy
• Brak kosztów uzyskania przychodów – co oznacza, że nawet mimo niższych stawek podatku, przy wysokich kosztach, ta forma opodatkowania będzie nieopłacalna. Przedsiębiorca, nawet jeśli ponosi jakieś koszt prowadzenia działalności, nie może ich sobie odjąć od przychodu. Jedyne odliczenie, na jakie można liczyć, to składki ZUS,
• Podatek opłacany jest nawet wtedy, kiedy firma przyniosła stratę (np. przychód wyniósł 5000 zł, koszty 6000 zł, ale i tak od 5000 zł trzeba zapłacić podatek),
• Duża ilość wykluczeń związanych z przedmiotem działalności albo osobą podatnika,
• Aby móc stosować ryczałt, limit przychodów w skali roku, jakie może uzyskać podatnik to 250 tys. euro. Jeśli go przekroczy, musi przejść na rozliczanie podatku w sposób ogólny.
Ryczałtowa forma opodatkowania wymaga też, aby podatnik postarał się przewidzieć, czy w czasie prowadzenia działalności nie pojawią się nowe, niespodziewane koszty, które w przypadku rozliczania np. skalą podatkową, można by było ująć w kosztach. Na przykład, w teorii świadczenie usług programistycznych mogłoby opłacać się najbardziej przy rozliczeniu ryczałtem (stawka 17%), ale wystarczy, że programista będzie musiał nabyć w czasie roku podatkowego dobrej jakości komputer i oprogramowanie, by już ryczałt przestał się opłacać. Dlaczego? Bo komputera nie będzie mógł ująć w kosztach firmowych.
Działalność gospodarcza ryczałt - stawki, podatek, rozliczenie
Rodzaje ryczałtu
W zależności do tego, jakie jest źródło przychodu przedsiębiorcy, będzie on uprawniony do zastosowania określonego typu ryczałtu. Każdy z nich, wiąże się z odmiennym obciążeniem podatkowym. Obecnie funkcjonuje 7 różnych stawek ryczałtu. Każda z nich może być stosowana tylko w ściśle określonych sytuacjach.
Ryczałt ewidencjonowany - stawki:
2 proc. – przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, o których mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
3 proc. – przychody z:
• działalności gastronomicznych, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5 proc. alkoholu,
• działalności usługowych w zakresie handlu (sprzedaż nabytych produktów i towarów),
• działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców z własnych połowów, z wyjątkiem konserw oraz rezerw z ryb i innych surowców z połowów,
• odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą (poza nieruchomościami, które są opodatkowane podatkiem 10 proc.),
• usług związanych z produkcją zwierzęcą (z wyjątkiem usług weterynaryjnych),
• odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku przedsiębiorstwa w spadku.
5,5 proc – przychody z:
• prowadzenia działalności wytwórczej,
• robót budowlanych lub z przewozu ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,
• odpłatnego zbycia świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• prowizji z działalności handlowej w sprzedaży znaczków do biletów miesięcznych, biletów jednorazowych, znaczków pocztowych i żetonów do automatów telefonicznych.
8,5 proc. – przychody z:
• prowadzenia działalności usługowych, w tym gastronomicznych w zakresie przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5 proc. alkoholu,
• działalności polegających na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego,
• prowadzenia komisu (sprzedaż na podstawie umowy komisu),
• prowizji z kolportażu prasy,
• najmu, podnajmu i dzierżawy (do kwoty 100.000 zł przychodu w skali roku),
• prowadzenia przedszkoli,
• zwalczania pożarów i zapobiegania im,
• prowadzenia ogrodów botanicznych i zoologicznych.
10 proc. – przychody z odpłatnego zbycia praw majątkowych lub nieruchomości, które są środkami trwałymi bądź składnikami majątku. Jest to sytuacja dość rzadka i zawierająca sporo opisanych w ustawie wykluczeń.
17 proc. – przychody z:
• doradztwa zakresie sprzętu komputerowego,
• obsługi radio – taxi, reprodukcji komputerowych nośników informacji,
• świadczenia usług parkingowych, hotelarskich, fotograficznych (za wyłączeniem fotografii reklamowej i fotoreporterskiej), w zakresie oprogramowania,
• pośrednictwa w handlu hurtowym, organizacji wyjazdów turystycznych, sprzedaży motocykli i akcesoriów.
20 proc. – przychody osiągane przez przedstawicieli wolnych zawodów, mających prawo do rozliczania się ryczałtem. Ze względu na wyższe opodatkowanie niż przy podatku liniowym oraz skali podatkowej (w zakresie pierwszego progu podatkowego), 20 proc stawka ryczałtowa jest opłacalna jedynie w przypadku wysokich przychodów, niskich kosztów i braku możliwości rozliczania się podatkiem liniowym.
Rozliczenie ryczałtowe - na czym polega?
Obliczanie ryczałtu polega na dodaniu wszystkich przychodów, jakie uzyskał podatnik w danym okresie rozliczeniowym. Od tej kwoty odejmuje się składki społeczne ZUS, uzyskując przychód do opodatkowania. Pomnożony przez właściwą stawkę ryczałtu, daje podatek zryczałtowany. Od tej kwoty odejmuje się składkę zdrowotną (7,75% z 9% podstawy), uzyskując podatek należny, który należy odprowadzić do Urzędu Skarbowego.
Dzięki temu, że to jak obliczyć ryczałt jest nieskomplikowane, podatnicy, którzy wykorzystują ryczałt podatkowy, zazwyczaj nie muszą korzystać z usług księgowych.
Rozliczenie ryczałtu przeprowadza się miesięcznie w terminie do 20 następnego miesiąca. Niektórzy podatnicy (ci, którzy osiągnęli przychód nie wyższy niż 25 tys. euro w poprzednim roku) mogą rozliczać się kwartalnie, o ile zgłoszą to w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym stosowali ten sposób popłacania ryczałtu. Na żądanie organów podatkowych, firmy odprowadzające podatek w formie ryczałtu są zobowiązane do przedstawienia JPK_EWP (Jednolitego Pliku Kontrolnego – Ewidencja Przychodów).
Jednoosobowa działalność gospodarcza ryczałt – kto nie może skorzystać?
Zgodnie z art. 8. Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, wyłączenia z ryczałtu obejmują:
• apteki,
• lombardy (pożyczki pod zastaw),
• Kantory (kupno i sprzedaż wartości dewizowych),
• sklepy handlujące częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• przedstawicieli wolnych zawodów innych niż wymieni w ustawie (a wymienieni są: lekarze, lekarze stomatolodzy, lekarze weterynarii, technicy dentystyczni, felczerzy, położne, pielęgniarki, tłumacze oraz nauczyciele w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny),
• przedsiębiorców prowadzących usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy (z ryczałtu nie mogą zatem skorzystać m.in. osoby prowadzące usługi związane z leśnictwem, agencje informacyjne, osoby prowadzące usługi ubezpieczeniowe i finansowe, architektoniczne i inżynierskie, usługi fotograficzne w zakresie fotografii reporterskiej i reklamowej, usługi reklamowe, rezerwację biletów wstępu itd.)
Nie każdy przedsiębiorca może skorzystać z formy opodatkowania ryczałtem, nawet jeśli prowadzi działalność, w stosunku do którego można ją zastosować. Są to tzw. wykluczenia podmiotowe.
Wykluczenie z ryczałtu dotyczy:
• Osób, które będą świadczyły byłemu pracodawcy ten sam rodzaj usług, jaki świadczyły w ramach stosunku pracy, w jakim pozostawali przed rozpoczęciem działalności gospodarczej,
• Podatników rozliczających się kartą podatkową,
• Podatników okresowo zwolnionych z podatku dochodowego,
• Podatników, których wyroby są opodatkowane podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii odnawialnej),
• Osób, które dokonały zmiany działalności wykonywanej samodzielnie na formę spółki z małżonkiem lub odwrotnie o ile małżonek, lub małżonkowie przed zmianą opłacali podatek na zasadach ogólnych.
Ze względu na to, iż działalność na ryczałcie obejmuje tak wiele wykluczeń, zanim podatnik podejmie decyzję dotycząca rozliczania się ryczałtem, powinien dobrze przemyśleć wszystkie plany związane z rozwojem swojej działalności oraz sprawdzić, czy firma ryczałtowa jest w jego przypadku możliwa.
Ryczałt ewidencjonowany – najczęstsze pytania:
Działalność usługowa w zakresie handlu – czy można stosować ryczałt?
Tak, choć zależy to od tego, co będzie przedmiotem sprzedaży. Stawką właściwą dla tego typu przychodów będzie 3%. Zatem to czy będzie opłacać się taka sprzedaż, zależy przede wszystkim od ceny wyjściowej produktu i jego marży. Przy niskiej marży, ryczałt może nie być korzystny.
Przykład: Przedsiębiorca odsprzedaje używane zegarki. Kupuje zegarek za 100 zł, a sprzedaje go za 110 zł. Przy ryczałcie, zapłaciłby podatek 3,3 zł. Przy rozliczeniu na zasadach ogólnych – 1,8 zł (18% z 10 zł marży). Ten sam przedsiębiorca, kupując zegarek za 20 zł i odsprzedając za 100 zł, na ryczałcie wyjdzie znacznie lepiej, mimo tego, że nie uwzględnia kosztów zakupu towaru (podatek zryczałtowany wyniesie 3 zł, a podatek na zasadach ogólnych 14,40 zł).
Ryczałt czy VAT - co wybrać?
To pytanie jest bardzo częste wśród osób przygotowujących się do prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Jest ono dość niefortunne, bo w zasadzie pozbawione jest większego sensu. Ryczałt, jak już wcześniej powiedzieliśmy, to sposób rozliczania podatku dochodowego PIT. VAT to podatek od towarów i usług. Przyszły przedsiębiorca nie podejmuje zatem decyzji czy ryczał, czy VAT, ale:
• Wybiera formę opodatkowania podatkiem dochodowych (ryczałt, zasady ogólne, podatek liniowy, kartę podatkową),
• Podejmuje decyzje czy chce być płatnikiem VAT, czy nie.
Obie decyzje są od siebie w pełni niezależne. Przedsiębiorca może zatem:
• Mieć ryczałt i VAT jednocześnie,
• Prowadzić rozliczenie ryczałtowe podatku, ale nie być VAT-owcem,
• Rozliczać podatek dochodowy inną formą niż zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych (np. skalą podatkową) i być płatnikiem VAT
• Rozliczać podatek dochodowy inną formą niż ryczałt i nie być płatnikiem VAT (czyli nie mieć nic wspólnego ani z VAT-em, ani z ryczałtem).
Jak widać zatem pytanie „działalność gospodarcza vat czy ryczałt” – nie ma racji bytu.
Czy ryczałtowiec płaci VAT?
To zależy już od tego, czy będzie mógł i chciał skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Każdy przedsiębiorca przed podjęciem decyzji powinien przeanalizować to, jakie rozwiązanie mu się bardziej opłaca — czy ryczałt z VAT-em, czy też bycie zwolnionym z VAT.
Gdzie można znaleźć przepisy, jakim podlega ryczałtowiec?
Podstawą prawną jest ustawa o ryczałcie (Dz.U. 1998 nr 144 poz. 930) - Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Ze względu na to, iż prowadząc firmę na ryczałcie, podatnik nie ma prawa do odliczenia kosztów uzyskania przychodu, jedyne odliczenia, jakie mu przysługują to składki ZUS odliczane od przychodu i część składki zdrowotnej, odliczana od podatku.