Człowiek uczy się przez całe życie – to nie podlega wątpliwości. Jeśli podnosi swoje zawodowe kwalifikacje i rozwija umiejętności przydatne w pracy, za tę naukę może płacić zatrudniająca go firma. Dofinansowanie studiów podyplomowych przez pracodawcę czy opłacenie szkoleń to popularne w wielu przedsiębiorstwach benefity dla pracowników.
Umowa szkoleniowa z pracownikiem – co to jest?
Wyjaśnienie, czym charakteryzuje się umowa między pracodawcą a pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe, zacznijmy od określenia, w jakich sytuacjach się ją zawiera. Art. 1031. § 1. Kodeksu pracy brzmi: „Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą”. Nie chodzi o szkolenia konieczne, by wykonywać zakres zadań na określonym stanowisku czy obowiązki pracodawcy związane np. z okresowymi szkoleniami BHP, ale o szkolenia czy studia podyplomowe, z których ukończenia skorzystają i firma, i pracownik.
Umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika, jeśli nie łączy się ze zobowiązaniem pracownika do pozostania w firmie przez określony czas po zakończeniu nauki, może być ustnym porozumieniem. Niemniej, pisemna forma zabezpiecza prawa pracodawcy i ułatwia dochodzenie roszczeń, jeśli pracownik nie wywiąże się z ustaleń i np. przerwie podnoszenie kwalifikacji bez ważnej przyczyny. W dokumencie zawiera się prawa i obowiązki obu stron, które nie mogą być jednak mniej korzystne dla zatrudnionego niż te wynikające z Kodeksu pracy. Pracodawca może w umowie lojalnościowej zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu, ale maksymalnie przez 3 lata. Na podwyższanie kwalifikacji zawodowych pracownikowi ustawowo przysługuje płatny urlop szkoleniowy i zwolnienie z części dnia pracy, podczas której się dokształca (otrzymuje za te godziny wynagrodzenie za pracę). W zależności od umowy przedsiębiorcy mogą też przyznawać dodatkowe świadczenia. Najczęściej pokrywają koszty za szkolenia zawodowe, wydatki na dojazd na zajęcia czy zakwaterowanie.
Kodeks pracy dopuszcza także możliwość uzupełniania wiedzy i umiejętności na innych zasadach – udzielenie urlopu bezpłatnego, zwolnienie z części lub całości dnia pracy bez wynagrodzenia.
Zwrot kosztów za szkolenie pracownika finansowane przez pracodawcę – kiedy?
W niektórych okolicznościach finansowanie nauki to mimo początkowych ustaleń koszt pracownika. Regulacje, kiedy doszkalająca się osoba musi zwrócić zainwestowane przez przedsiębiorcę pieniądze, znajdziemy w Kodeksie pracy. Jak stanowi art. Art. 1035., dotyczy to osób, które bez uzasadnionych przyczyn nie podejmą podnoszenia kwalifikacji bądź je przerwą. Drugą okolicznością jest rozwiązanie stosunku pracy w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, ale nie dłuższym niż 3 lata:
- przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika,
- przez pracownika za wypowiedzeniem (nie dotyczy to zwolnienia na skutek mobbingu),
- przez pracownika bez wypowiedzenia i mimo braku przyczyn.
Zgodnie z Kp w wymienionych okolicznościach, gdy zerwana zostaje umowa o podnoszenie kwalifikacji, pracownik: „jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia”.
