Zawód sygnalisty związany jest z wieloma branżami – budownictwem, górnictwem, wojskiem. Pojawia się również w kontekście pełnienia funkcji demaskatorskich, związanych z nieuczciwością w działalności firm czy instytucji publicznych.
Sygnalista - kim jest?
Pojęcie sygnalisty nie jest jednoznaczne. To bowiem zarówno zawód, jak i funkcja społeczna. Do tego, w różnych obszarach czy branżach obowiązki sygnalistów są bardzo różne. Zatem odpowiedź na pytanie „sygnalista - kto to jest?” nie jest takie proste. Na poziomie ogólnym można uznać, że sygnalistą jest osoba, która informuje lub wysyła sygnały informacyjne w określonych sytuacjach.
Sygnalista - Marynarka Wojenna
W Marynarce Wojennej sygnalista zajmuje się nawiązywaniem i utrzymywaniem łączności wzrokowej z innymi okrętami. Odpowiada też za nadawanie komunikatów kodem Morse’a oraz flagami sygnałowymi (umożliwia to komunikację w czasie, kiedy obowiązuje cisza radiowa).
Sygnalista na lotnisku
Przedstawicieli tego zawodu spotkamy także w lotnictwie. Pełnią oni funkcję podobną do tej w Marynarce Wojennej. Tu jednak sygnalista kieruje ruchem naziemnym. Sygnalista lotniskowy zwany jest też marszałkiem lub koordynatorem ruchu naziemnego.
Sygnalista hakowy
Hakowy sygnalista to osoba odpowiedzialna za bezpieczne podwieszanie ładunków w urządzeniach transportu bliskiego. Do niedawna obie funkcje mogła pełnić jedna osoba. Nowe przepisy BHP wprowadziły rozróżnienie stanowisk hakowego oraz sygnalisty. Obecnie sygnalista odpowiada za przekazywanie sygnałów i komunikatów między operatorem żurawia a hakowym.
Sygnalista jako demaskator
W życiu publicznym i korporacyjnym istnieje również pojęcie sygnalisty, jako osoby demaskującej nieprawidłowe bądź nieuczciwe działania innych podmiotów. Sygnalistą może być pracownik firmy, zgłaszający swojego przełożonego lub pracodawcę do Państwowej Inspekcji Pracy, lub innych organów (również wewnątrz instytucji) odpowiedzialnych za etyczne i legalne działania. W Polsce niekiedy błędnie utożsamia się sygnalistę z donosicielem, czyli kimś, kto działa jedynie we własnym interesie.
Sygnalista w policji
Sygnalista policyjny zgłasza nieprawidłowości z pominięciem drogi służbowej (na podstawie rozporządzenia Komendanta Głównego Policji nr 30 z 2013 roku). Może to zrobić, kiedy ma podejrzenia dotyczące tego, że jego przełożony bądź inny pracownik policji popełnił przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, bądź skarbowego. Nie jest to osobny zawód, a za zgłoszenie przestępstwa nie ma żadnej gratyfikacji finansowej. W Polsce jak na razie sygnalistom w policji nie przysługuje żadna ochrona (tak, jak ma to miejsce np. w Wielkiej Brytanii).
Jak zostać sygnalistą?
Droga do zawodu sygnalisty jest uzależniona od tego, o którym sygnaliście mówimy. I tak np.:
• aby zostać sygnalistą w budowlance, należy skończyć specjalny kurs i mieć wykształcenie minimum podstawowe,
• sygnalistą na lotnisku zostaje się po ukończeniu szkoły średniej i kursie specjalistycznym. Na kurs wysyła potencjalnych kandydatów port lotniczy, dlatego, aby zostać marszałkiem, najpierw trzeba znaleźć pracę w porcie lotniczym na innym stanowisku.
Sygnalista – wymagania
Do pełnienia społecznej funkcji sygnalisty (np. w policji) nie są potrzebne żadne kwalifikacje. Może nim zostać każdy, kto zaobserwuje nieprawidłowości bądź przestępstwo i działa w interesie społecznym, a nie własnym. Jeśli chodzi o wymagania na stanowiskach pracy w wojsku, górnictwie lub budownictwie, to są one zależne od poszczególnych stanowisk. Z reguły wystarczy ukończyć specjalny kurs i mieć wykształcenie podstawowe lub średnie.
W górnictwie sygnalista szybowy pod ziemią najczęściej musi mieć wiedzę specjalistyczną, doświadczenie w oddziale szybowym oraz uprawnienia konserwatora bądź maszynisty wyciągowego
Ile zarabia sygnalista?
Pensje w tym zawodzie są dość zróżnicowane. Ich wysokość zależy od tego, w jakiej branży sygnalista pracuje. Inny zakres obowiązków oznacza inną odpowiedzialność i przekłada się też na zarobki. W wojsku wynagrodzenia będą uzależnione od stopnia wojskowego. W obsłudze lotnisk zarobki sygnalisty to okolice średniej krajowej. W przypadku branży budowlanej sygnalista hakowy zarabia około 2500 zł netto, a w Niemczech jego wynagrodzenie wynosi około 11 euro za godzinę.
