Rękojmia i gwarancja, choć dotyczą reklamacji zakupionych produktów, znacznie się różnią. Kiedy obowiązuje każde z nich?
Rękojmia – co to?
Zasady rękojmi znajdziemy w dziale II Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 556.: „Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia)”. Jednocześnie: „sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy” (art. 557. § 1.).
Niezgodność towaru z umową jest zatem podstawą do jego reklamacji w sklepie, pod warunkiem, że wada nie była jawna w chwili zakupu. W kodeksie cywilnym zostały rozróżnione wady fizyczne i prawne. Do tych pierwszych należą np. brak właściwości, które danego typu produkt powinien mieć (niepiszący długopis), lub o których zapewniał sprzedawca (lecznicza lampa, która ma inne właściwości, niż wskazane przez sprzedawcę), niekompletny produkt (telefon bez ładowarki). Wady prawne dotyczą produktów pochodzących z kradzieży, zabezpieczonych w postępowaniu karnym jako dowody w sprawie itd.
Reklamacja z tytułu rękojmi uprawnia konsumenta do kilku żądań. Są to:
- naprawa towaru,
- wymiana na nowy,
- obniżka ceny,
- odstąpienie od umowy i zwrot towaru (jeśli wada ma istotny charakter).
Gwarancja – definicja
Zgodnie z art. 577. § 1. Kodeksu cywilnego: „Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym
oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie”.
Gwarantem najczęściej jest producent, ale mogą to być także dystrybutor albo sprzedawca. Warto podkreślić, że gwarancja ma formę dobrowolnego oświadczenia, a więc nie każdy kupiony produkt musi być nią objęty. Jeśli nie obowiązuje, konsument może reklamować towar z wadą na podstawie rękojmi.
Kiedy rękojmia, a kiedy gwarancja?
Odpowiedź na to pytanie zawiera się już w definicjach obu pojęć. Wybór, jaka podstawa prawna reklamacji zostanie zastosowana w konkretnym przypadku – gwarancja czy rękojmia – zależy od okoliczności, a jeśli możliwe są obie opcje, należy do konsumenta.
Istotny jest też czas – prawo rękojmi obowiązuje przez 2 lata od chwili zakupu (w przypadku nieruchomości to 5 lat), natomiast okres gwarancji zależy od woli gwaranta, może trwać zarówno rok, jak i 10 lat (jeśli w oświadczeniu nie uwzględniono okresu gwarancji, przyjmuje się, że wynosi on 2 lata).
Obsługa posprzedażowa klienta nie jest więc jedynie dobrą wolą przedsiębiorcy i praktyką pozwalającą podtrzymywać dobre relacje z nabywcami. To obowiązek, w wielu kwestiach dokładnie określony przez prawo, dlatego znajomość zasad, na jakich można reklamować wadliwe produkty, pozwala skutecznie egzekwować swoje prawa.
