Inflacja oznacza zmianę siły nabywczej pieniądza. To zjawisko każdy z nas może odczuć podczas codziennych zakupów, gdy za tę samą kwotę kupujemy coraz mniej produktów. Rozwiązaniem tego problemu dla pracownika jest podwyżka inflacyjna wynagrodzenia. Komu przysługuje i na czym polega?
Podwyżka inflacyjna – co to jest?
Waloryzacja pozwala na zachowanie realnej wartości wypłacanych świadczeń w sytuacji wzrostu cen towarów i usług – kojarzymy ją najczęściej z emeryturą i rentą, ale może ona dotyczyć także innych świadczeń czy umów.
Podwyżkę inflacyjną można rozumieć jako waloryzację wynagrodzenia o wskaźnik inflacji. Część pracodawców decyduje się na jej wprowadzenie we własnej firmie – na zasadach ujętych najczęściej w wewnętrznym Regulaminie wynagrodzeń. Warto jednak wiedzieć, że nie jest to obowiązek pracodawcy. Może on ustalić takową zasadę corocznych, niezależnych od osiągnięć pracowników czy ich efektywności, podwyżek.
Pracodawcy mają natomiast narzuconą wysokość płacy minimalnej, a więc zgodnie z prawem są zobowiązani podnieść pensję zarabiającym najmniej pracownikom. W 2021 r. minimalne wynagrodzenie dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę wynosi 2800 zł brutto (podwyżka o 200 zł w porównaniu z rokiem 2020 r.). Minimalna stawka godzinowa za pracę na podstawie umów cywilnoprawnych równa jest z kolei 18,30 zł, co oznacza wzrost o 1,30 zł rok do roku (źródło: Rozporządzenie Rady Ministrów z 15 września 2020 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r.).
Waloryzacja wynagrodzeń w sferze budżetowej
Nieco inaczej wygląda waloryzacja wynagrodzeń w sferze budżetowej. Czy nauczyciele, lekarze, pielęgniarki, urzędnicy i inne osoby zatrudnione w jednostkach budżetowych mogą co roku liczyć na waloryzację pensji? Niestety nie.
Wysokość płac w budżetówce regulują Ustawa o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, Ustawa budżetowa oraz odrębne akty prawne dla poszczególnych grup zawodowych, np. Karta nauczyciela.
Co roku ogłaszana jest Ustawa budżetowa, w której zawierają się ustalenia odnośnie wydatków państwa. Jak czytamy w art. 9. 1. Ustawy budżetowej na rok 2021 z dnia 20 stycznia 2021 r., ustala się: średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w wysokości 100,0%.
100% oznacza, że wynagrodzenia nie są automatycznie tym wskaźnikiem waloryzowane, a wzrost płac został „zamrożony”.
Wskaźnik wzrostu wynagrodzeń
Waloryzacja oznacza dostosowanie wysokości pensji do stawek rynkowych. Średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń wyrażany jest w procentach. To stosunek aktualnego wynagrodzenia do wynagrodzenia z poprzedniego roku pomnożony przez 100%.
Na koniec warto wspomnieć o aktualnym wskaźniku inflacji. Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 15 stycznia 2021 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2020 r.: średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2020 r. w stosunku do 2019 r. wyniósł 103,4 (wzrost cen o 3,4%).
