Odliczenie VAT od samochodu w firmie i działalności gospodarczej

Kiedy można uzyskać pełne odliczenie VAT od samochodu? Jak wyglądają aktualne przepisy, które regulują VAT od samochodów wykorzystywanych w działalności gospodarczej?

Odliczenie VAT od zakupu samochodu osobowego

Odliczenie VAT od samochodu osobowego ma obecnie dwie podstawowe formy – 50 oraz 100%. Kiedy przysługuje przedsiębiorcy możliwość odliczenia VAT?  Wtedy, kiedy dokonuje zakupu pojazdu na firmę. Nie ma tu znaczenia czy kupuje auto nowe, czy używane (o ile kupuje je od czynnego podatnika VAT), a także czy kupuje auto w Polsce, czy za granicą (o ile kupuje je na zasadach WNT – nabycia wewnątrzwspólnotowego). Oczywiście, aby odliczyć podatek VAT, przedsiębiorca musi być czynnym podatnikiem VAT.

Ile VAT można odliczyć od samochodu osobowego i od czego to zależy?

Odliczanie VAT od samochodu osobowego w 50%

Limit 50% VAT przy zakupie auta, dotyczy sytuacji, w której podatnik kupuje samochód do użytku mieszanego. Czyli będzie z takiego pojazdu korzystał zarówno służbowo, jak i prywatnie. Auto w użytku mieszanym należy wprowadzić do środków trwałych, ale nie ma potrzeby prowadzenia żadnych ewidencji przebiegu. Wadą takiego rozwiązania jest możliwość odliczenia jedynie 50% VAT od zakupu pojazdu. Limit ten będzie też dotyczył późniejszych kosztów eksploatacyjnych i kosztów paliwa. Podatnik, który kupił auto na firmę, odlicza 50% VAT, a pozostałe 50% dodaje do kwoty netto wartości pojazdu i wlicza w koszty uzyskania przychodu.

Odliczenie całego VAT od samochodu osobowego (100%)

Samochody osobowe z pełnym odliczeniem VAT muszą być wykorzystywane w pełni na potrzeby działalności gospodarczej. Nie ma możliwości użytkowania takiego pojazdu prywatnie. Dowodem na to, że auto służy wyłączenie celom służbowym, jest prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu i zgłoszenie auta na druku VAT-26. Jeśli firma ma pracowników, zachodzi również konieczność stworzenia regulaminu użytkowania pojazdu.

Warto podkreślić, że fiskus bardzo skrupulatnie podchodzi do kontroli w tym zakresie i zdarza się, że kwestionuje możliwość odliczenia 100% VAT, zwłaszcza u przedsiębiorców prowadzących firmę w miejscu zamieszkania, którzy auto służbowe parkują pod domem.

Czy przy zakupie czterech kółek na firmę trzeba płacić podatek samochodowy? Tylko jeśli przedsiębiorca kupuje pojazd od sprzedawcy niebędącego płatnikiem VAT (osoba fizyczna). Wtedy obowiązuje go podatek od czynności cywilno – prawnych (PCC).

Zakup samochodu osobowego a VAT – obowiązujące przepisy

Obecne przepisy, które wielu przedsiębiorcom ograniczają odliczenie VAT od samochodu osobowego i paliwa wynikają z decyzji rady UE, która została wprowadzona 1 kwietnia 2014 roku na wniosek polskiego rządu. Pierwotnie, derogacja miała obowiązywać jedynie do końca 2016 roku, ale rząd wystąpił o jej przedłużenie. W efekcie pełny zwrot podatku VAT za samochód osobowy został zablokowany (w przypadku użytku mieszanego) aż do końca 2019 roku. Na razie nie wiadomo, czy rozliczenie VAT od samochodów osobowych zmieni się w 2020 roku, czy też rząd zdecyduje się na nowo ograniczyć odliczenie pełnego VAT od samochodu. Jak na razie wiadomo jedynie, że wniosek rządu o przedłużenie ograniczenia, już został złożony.

Warto pamiętać, że ograniczenie odliczenia VAT od samochodu osobowego do 50% jest w żaden sposób niezwiązane z faktycznym wykorzystaniem pojazdu na cele służbowe i prywatne. Zatem nawet jeśli auto jest wykorzystywane służbowo w 95%, a przedsiębiorca pozwoli sobie na jednokrotne wykorzystanie takiego auta na cele prywatne, to również wtedy może odliczać jedynie 50% VAT od zakupu i eksploatacji takiego pojazdu.

Odliczenie VAT od samochodu ciężarowego

W Polsce możliwe jest pełne odliczanie VAT od samochodów ciężarowych. Problem pojawia się jednak w momencie próby zdefiniowania tego, czym jest pojazd ciężarowy. Ustawa o odliczeniu VAT od samochodów nie definiuje wprost pojęcia samochodu ciężarowego. Nie można też, w celu ustalenia uprawnień do odliczenia VAT powoływać się na określenia z dowodu rejestracyjnego. Nie każdy pojazd, który jest w dowodzie rejestracyjnym określony jako ciężarowy, będzie faktycznie uprawniał do odliczenia 100% VAT. Jak zatem rozliczyć zakup samochodu ciężarowego i VAT?

Otóż ustawa o VAT samochód ciężarowy definiuje pośrednio poprzez wskazanie na to, jakich pojazdów nie obejmuje wykluczenie z możliwości odliczenia 100% VAT. Są to zatem, zgodnie z art. 86a pkt 4.2, samochody, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą i na mocy pkt. 9 są to:
    • pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą;
    • pojazdy specjalne (np. koparka, spychacz);
    • pojazdy, których konstrukcja pozwala przewozić co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą;
    • pojazdy, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.

Aby pojazd mógł być zaliczony do którejś z powyższych kategorii (poza pojazdami specjalnymi), musi przejść dodatkowe badanie techniczne i otrzymać stosowne zaświadczenie. Mówi o tym art. 86a ust. 9 pkt 2 ustawy o VAT.
Podatnik, który zakupi pojazd uznany za ciężarowy, ma prawo do odliczenia 100%. Może to zrobić jednak dopiero po uzyskaniu od stacji okręgowej stosownego oświadczenia.

Przy zakupie samochodu ciężarowego przysługuje podatnikowi pełen VAT od samochodu, a także bez składania deklaracji V-26 oraz prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu można odliczać 100% VAT od wydatków na eksploatację oraz na paliwo do tego pojazdu.

Sytuacje szczególne - samochód dostawczy a VAT

Co do zasady, samochód dostawczy nie spełnia najczęściej warunków wymaganych ustawą o VAT do tego, by odliczyć pełny VAT od zakupu bez dokonywania dodatkowych czynności. Przedsiębiorca, który nabywa taki pojazd i chce odliczyć podatek VAT od samochodu w pełnej kwocie, może zrobić dwie rzeczy:
    • jeśli auto posiada odpowiednią konstrukcję (np. jeden rząd siedzeń z trwałą przegrodą, który może zostać sklasyfikowany jako auto wielozadaniowe lub van), która spełni warunki z art. 86a pkt 9 ustawy o VAT, może zgłosić się do stacji kontroli pojazdów po odpowiednią adnotację w dowodzie rejestracyjnym,
    • jeśli auto takiej konstrukcji nie posiada, a mimo to będzie wykorzystywane jedynie do celów służbowych, przedsiębiorca może zgłosić pojazd na druku VAT -26, sporządzić regulamin korzystania oraz prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu (tak, jak w przypadku samochodu osobowego wykorzystywanego jedynie na cele firmy). Taka sytuacja będzie konieczna np. w przypadku samochodu dostawczego z dwoma rzędami siedzeń (dubel kabina).