Nieśmiałość w towarzystwie w pewnych okolicznościach, na przykład podczas wystąpień publicznych czy w kontaktach z autorytetem, jest cechą dość powszechną. Jednak co robić, gdy nieśmiałość to towarzyszy nam często i mamy poczucie, że uniemożliwia rozwój kariery albo lepsze zaprezentowanie się w firmie? Jak pokonać brak pewności siebie w pracy?
Nieśmiałość – przyczyny
Nieśmiałość odczuwa niemal każdy z nas. Pojawia się np. w przypadku:
• wystąpień publicznych,
• kontaktów intymnych,
• konieczności wykazania się asertywnością,
• proszenia o pomoc,
• poznawania nowych osób,
• kontaktu z autorytetem, kimś znanym etc.
Przyczyny nieśmiałości mogą być bardzo różne, np. wrodzone predyspozycje, uwarunkowania kulturowe, stres, niepewność wynikająca np. z nowej sytuacji lub takiej, od której wiele zależy, perfekcjonizm, obniżone poczucie własnej wartości, kompleksy, syndrom oszusta, ale też poważniejsze problemy psychiczne, jak zaburzenia osobowości i choroby. W przypadku, gdy uczucie nieśmiałości jest bardzo silne, pojawia się regularnie niemal przy wszystkich kontaktach międzyludzkich, działa paraliżująco i utrudnia funkcjonowanie w społeczeństwie, wówczas jest to sygnał do udania się po poradę specjalisty – psychoterapeuty lub psychiatry. Chorobliwa, nadmierna nieśmiałość może prowadzić bowiem do fobii społecznej, osamotnienia, strachu przed ludźmi, nerwicy, izolacji.
Nieśmiałość – objawy
Typowe objawy nieśmiałości to:
• poczucie zażenowania,
• skrępowanie,
• lęk,
• pocenie się,
• zaczerwienienie twarzy,
• kołatanie serca,
• drżenie nóg,
• skurcze mięśni,
• poczucie „pustki w głowie”, dekoncentracja,
• problemy z wysłowieniem się,
• jąkanie.
Symptomy nieśmiałości zazwyczaj łatwo rozpoznać, co jeszcze potęguje to uczucie u dotkniętych nią osób.
Jak przełamać nieśmiałość?
Jeśli odczuwamy nieśmiałość w pracy, warto zastanowić się nad jej przyczynami. Odpowiedzmy sobie na pytania dotyczące relacji w pracy i własnego podejścia do obranej ścieżki zawodowej, np.:
• Czy w biurze jest ktoś, kto wywołuje w nas nieśmiałość, a jeśli tak, dlaczego?
• Czy czujemy się dyskryminowani, doświadczamy mobbingu?
• Czy nie czujemy się przytłoczeni nadmiarem obowiązków?
• Czy czujemy, że przełożony nie ma dla nas zaufania?
• Czy jesteśmy doceniani za osiągnięcia?
• Czy lubimy swoją pracę?
• Czy często pracujemy pod presją?
• Czy uważamy się za osoby kompetentne, odpowiednie na danym stanowisku?
• Czy nie umniejszamy własnej wartości w pracy w zespole?
Rozpoznanie problemu pomoże poradzić sobie z nieśmiałością w danej sytuacji. Warto pracować przede wszystkim nad samooceną. Wyznaczać sobie cele w pracy i nagradzać na ich realizację. Zastanówmy się, jak stworzyć dobrą atmosferę w pracy – czy wystarczy lepiej poznać współpracowników, zorganizować spotkania integracyjne, czy może konieczna będzie interwencja działu kadr, przełożonego lub nawet inspekcji pracy w przypadku jakichś niepożądanych zachowań?
Możemy też ćwiczyć się w radzeniu sobie z różnymi, problematycznymi dla nas sytuacjami międzyludzkimi, np.
• postarać się częściej rozmawiać ze współpracownikami,
• poprosić o pomoc w wykonaniu jakiejś sprawy,
• przypomnieć przełożonemu o własnym wkładzie w realizację projektu,
• spędzać przerwy w towarzystwie współpracowników (np. wspólne wychodzenie na lunch, kawę),
• nie unikać osoby, która działa na nas onieśmielająco, postarać się ją lepiej poznać.
Małe kroki pomogą nam oswoić się z określonymi sytuacjami. Bliższe poznanie współpracowników z kolei będzie pomocne w budowaniu poczucia własnej wartości – odkryjemy, że każdy ma mocniejsze i słabsze strony, przestaniemy koncentrować się na własnych niedociągnięciach.
Warto dodać, że w walce z nieśmiałością pomaga też sprawnie działający w firmie system motywacyjny. Jeśli pracodawca np. nagradza nas za osiągnięcia, otrzymujemy premię za lepsze wyniki, a także widzimy możliwość awansu w miarę rozwoju w firmie, jesteśmy w stanie realnie ocenić swoje osiągnięcia i możliwości. A to jest kluczowe w budowaniu samooceny jako dobrego pracownika i pewną siebie osobę.
