NIK – kiedy powstała?
Najwyższa Izba Kontroli powstała w 1919 r. dzięki dekretowi wydanemu przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Jej funkcjonowanie było kilkukrotnie zawieszane ze względu na pierwszą i drugą wojnę światową, a w latach 1952-1957 w jej miejsce utworzono Ministerstwo Kontroli Państwowej. NIK jako główna instytucja kontrolująca organy państwa działa nieprzerwanie od 1949 r., gdy przywrócono ją na mocy Ustawy z dnia 9 marca 1949 o kontroli państwowej.
Najwyższa Izba Kontroli – zadania
Kształt dzisiejszej NIK określają dwa akty prawne. Przede wszystkim jest to Konstytucja RP, która stanowi przede wszystkim, że Najwyższa Izba Kontroli (art. 202.):
• jest naczelnym organem kontroli państwowej,
• podlega Sejmowi,
• działa na zasadach kolegialności.
Z konstytucji wynika również to, kto i w jakim zakresie podlega kontroli NIK. Instytucja ta może monitorować działalność (art.203.):
• organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności;
• organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności;
• innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa (również z punktu widzenia legalności i gospodarności).
Kontrola w firmie, instytucji czy jednostce organizacyjnej odbywa się w ramach ustalonych przez Ustawę o Najwyższej Izbie Kontroli z dnia 23 grudnia 1994 r.
Ustawa o NIK określa również organizację tej instytucji, a więc między innymi sposób powoływania Prezesa Najwyższej Izby Kontroli.
Praca w NIK – jak ją dostać?
Przede wszystkim Prezesa NIK powołuje Sejm bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu i na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej 35 posłów (art. 14.1.). Kadencja prezesa trwa 6 lat i można obejmować to stanowisko jedynie przez dwie kolejne kadencje. Warto również przypomnieć, że choć Prezes Najwyższej Izby Kontroli bierze udział w posiedzeniach Sejmu, to (art. 19.):
• nie może należeć do partii politycznej,
• zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej,
• wykonywać innych zajęć zawodowych,
• prowadzić działalności publicznej, niedającej się pogodzić z godnością jego urzędu.
Kto jeszcze wykonuje pracę w NIK? Są to:
• trzej wiceprezesi – powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii właściwej komisji sejmowej, na wniosek Prezesa Najwyższej Izby Kontroli,
• dyrektor generalny NIK – powołuje i odwołuje go Prezes Najwyższej Izby Kontroli za zgodą Marszałka Sejmu.
Ponadto w Najwyższej Izbie Kontroli obowiązki wykonują różni specjaliści. Są to:
• pracownicy jednostek kontrolnych (14 departamentów i 16 delegatur),
• pracownicy jednostek wykonujących zadania w zakresie organizacji i obsługi NIK (Biura: Gospodarcze, Informatyki, Organizacyjne i Rachunkowości).
Pracownicy przyjmowani w drodze otwartego i konkurencyjnego postępowania rekrutacyjnego. Osoby zainteresowane pracą powinny sprawdzać zakładkę Praca w NIK oficjalnej strony tej instytucji: https://www.nik.gov.pl/ bądź Biuletyn Informacji Publicznej NIK.
Na stronie NIK widnieje również informacja o pełnej procedurze rekrutacyjnej, która przebiega w następującej kolejności:
1. Publikacja ogłoszenia o naborze.
2. Wstępna kwalifikacja kandydatów.
3. Testy pisemne.
4. Rozmowa kwalifikacyjna.
5. Uzyskanie rekomendacji komisji i Prezesa NIK.
6. Zatrudnienie w NIK.
