Co to jest emerytura pomostowa?
Emerytura pomostowa to świadczenie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Szczegółowe wytyczne uprawniające do jego pobierania znajdują się w Ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, na swojej stronie internetowej wymienia je również ZUS. Przypomnijmy kilka najważniejszych zasad.
Ogólnie rzecz biorąc, emerytury pomostowe są przeznaczone dla osób pracujących w szczególnych warunkach lub wykonujących pracę o szczególnym charakterze (art. 3. ustawy):
• Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.
• Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.
Wykaz prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze znajduje się w Ustawie o emeryturach pomostowych. Do pierwszej grupy należą między innymi te wykonywane w kopalniach, przy obsłudze pieców hutniczych, wykonywane na statkach żeglugi morskiej, platformach wiertniczych czy w pomieszczeniach o narzuconej technologicznie stałej temperaturze powietrza poniżej 0°C.
Z kolei osobami wykonującymi pracę o szczególnym charakterze są między innymi piloci i instruktorzy pilotów, kontrolerzy ruchu lotniczego, kierowcy autobusów i trolejbusów, motorniczy tramwajów, ratownicy medyczni, strażacy, nauczyciele, wychowawcy, pracownicy oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień mający bezpośredni kontakt z pacjentami, dyżurni ruchu pociągów i metra i inni.
Osoba chcąca pobierać emeryturę pomostową dla nauczycieli, górników czy innych grup musi udokumentować to, że:
• osiągnęła wiek emerytalny wskazany w ustawie (najczęściej 50 lat dla kobiet i 55 dla mężczyzn),
• opłacała składki przez określony czas (zazwyczaj 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
• pracowała w szczególnych warunkach lub wykonywała pracę o szczególnym charakterze przez określony czas,
• rozwiązała stosunek pracy.
Szczególnie istotna jest kwestia: emerytura pomostowa a lata pracy. Wymagany minimalny staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze może się bardzo różnić. Przykładowo, osoba pracująca jako członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego musi wykazać, że pracowała co najmniej 10 lat, a górnik – co najmniej 15 lat.
Należy podkreślić, że prawo do emerytury pomostowej ustaje w dniu poprzedzającym osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego lub nabycia prawa do emerytury.
Zmiany w emeryturze pomostowej w 2020
Emerytury pomostowe ulegają corocznej waloryzacji, co oznacza, że ich minimalna wysokość każdego roku się zmienia. Zgodnie z przyjętym projektem o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, od marca 2020 r. waloryzacja emerytur nie będzie mniejsza niż 70 zł brutto. Szacuje się, że wszystkie emerytury – w tym również pomostowa – wzrosną o 3,24%.
Należy dodać, że wysokość emerytury pomostowej nie może być mniejsza od minimalnej emerytury, która obecnie wynosi 1100 zł brutto, a po waloryzacji 1200 zł brutto.
