Zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki – to obowiązek każdego pracodawcy, niezależnie, czy prowadzi duży zakład produkcyjny obsługiwany przez setki osób, czy zatrudnia jednego pracownika do zadań biurowych. Jedną z powinności pracodawcy jest też szkolenie personelu w zakresie bhp. Kogo to szkolenie nie dotyczy?
Szkolenie okresowe BHP a kategoria ryzyka
Dziesiąty dział Kodeksu pracy poświęcony został bezpieczeństwu i higienie pracy. W § 2. art. 2373. znajdziemy zapis: Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Każda nowo zatrudniona osoba, zanim zacznie wykonywać swoje obowiązki, musi poznać przepisy i zasady bhp. Służy temu wstępne szkolenie – instruktaż ogólny i stanowiskowy. Nabyta na początku wiedza, zgodnie z Kp, powinna być też odnawiana na szkoleniach okresowych.
O ile w firmach, gdzie praca wiąże się z dużym ryzykiem wypadków i gdzie występują szkodliwe dla zdrowia czynniki w środkowniku pracy, regularne szkolenia okresowe mają swoje silne uzasadnienie, o tyle część pracowników wyłączono z obowiązku odbywania szkoleń bhp co kilka lat. Od 1 stycznia 2019 r. na mocy Ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, w Kodeksie pracy do art. 2373 dodano:
§ 22. Szkolenie okresowe pracownika, o którym mowa w § 2, nie jest wymagane w przypadku pracownika na stanowisku administracyjno-biurowym, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chyba że z oceny ryzyka, o której mowa w art. 226 pkt 1, wynika, że jest to konieczne.
§ 23. W przypadku gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajdzie się w grupie działalności, dla której zostanie ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pracodawca jest obowiązany przeprowadzić szkolenie okresowe pracownika, o którym mowa w § 22, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia ustalenia wyższej kategorii ryzyka.
§ 24. Przepis § 23 stosuje się odpowiednio, gdy z dokonanej oceny ryzyka, o której mowa w art. 226 pkt 1, wynika, że przeprowadzenie szkolenia okresowego pracownika, o którym mowa w § 22, stało się konieczne. Szkolenie okresowe przeprowadza się w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia dokonania oceny ryzyka.
Reasumując, pracownicy administracyjno-biurowi w firmach zakwalifikowanych do maksymalnie 3. kategorii ryzyka bhp, nie mają obowiązku odbywania okresowych szkoleń, chyba że dokonana ocena ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy uzasadnia ich przeprowadzanie.
Kategorie ryzyka – bhp
Kategorie ryzyka ujęte są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.
Zwolnienie ze szkoleń okresowych bhp dotyczy pierwszych trzech kategorii, do których zaliczają się:
- produkcja odzieży,
- produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych,
- poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji,
- produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych,
- handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych,
- handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi,
- handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi,
- transport lotniczy,
- działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi,
- informacja i komunikacja,
- działalność finansowa i ubezpieczeniowa,
- działalność związana z obsługą rynku nieruchomości,
- działalność profesjonalna, naukowa i techniczna,
- działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane,
- działalność detektywistyczna i ochroniarska,
- działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej,
- administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne,
- edukacja,
- działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją,
- pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby.
Zwolnienie ze szkoleń okresowych bhp w jednostce oświatowej: warunki
Działalność edukacyjna znajduje się w trzeciej kategorii ryzyka, zatem szkolenie okresowe bhp dla pracowników administracyjno-biurowych nie musi być prowadzone m.in. w szkołach i na uczelniach, chyba że zgodnie z oceną ryzyka zawodowego na konkretnych stanowiskach takie szkolenia są potrzebne.
Jednostki oświatowe zatrudniają poza pracownikami administracyjno-biurowymi wielu innych, których obowiązuje okresowe uzupełnianie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Kluczowe są tutaj bowiem nie warunki pracy i przestrzenie biurowe, jako jej miejsce, ale samo stanowisko. Szkolenie bhp dla nauczycieli, dyrektorów, managerów, pracowników gospodarczych jest więc obligatoryjne.
