Czasami, by jakiś dokument uzyskał ważność, nie wystarczy podpis jednej upoważnionej osoby, ale kilku niezależnych od siebie podmiotów. Jest to tak zwana kontrasygnata. Kiedy stosują ją jednostki sektora finansów publicznych? Czy obowiązek kontrasygnaty dotyczy księgowych?
Kontrasygnata – definicja
Co to jest kontrasygnata, wyjaśnia Internetowy Słownik PWN. To złożenie podpisu na akcie prawnym podpisanym już przez kogoś, wymagane do uzyskania przez ten akt prawomocności.
Kontrasygnata stosowana jest przede wszystkim w procesie legislacyjnym – jej obowiązek wynika z art. 144.2. Konstytucji RP:
Akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, który przez podpisanie aktu ponosi odpowiedzialność przed Sejmem.
W dalszej części Konstytucja uściśla, że zasada ta nie dotyczy prerogatyw prezydenta w zakresie zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu, inicjatywy ustawodawczej, podpisywania/odmowy podpisywania ustawy, powoływania sędziów i innych obowiązków i uprawnień.
Kogo obowiązuje kontrasygnata?
Niemniej, kontrasygnata nie obowiązuje wyłącznie premiera, ale jest praktykowana również w sektorze finansów publicznych. Kontrasygnata finansowa skarbnika, czyli głównego księgowego jednostki terytorialnej, wynika z Ustawy o finansach publicznych (Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240), a także z Ustawy o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 nr 16 poz. 95, art. 46. 3.i 4.).
Główny księgowy daje gwarancję, że samorząd posiada środki finansowe do realizacji wyznaczonego przez lokalne władze celu. Skarbnik ma możliwość odmowy kontrasygnaty, na przykład gdy podejrzewa działania niezgodne z prawem.
Kontrasygnata głównego księgowego: kiedy jest konieczna?
Kontrasygnaty głównego księgowego samorządu dotyczą art. 261-262. Ustawy o finansach publicznych. Proces ten wygląda następująco:
Art. 261. Kierownik samorządowej jednostki budżetowej (tj .wójt, burmistrz, prezydent miasta – przyp. red.) może, w celu realizacji zadań zaciągać zobowiązania pieniężne, w tym zobowiązania zaliczane do tytułu dłużnego (...) do wysokości kwot wydatków określonych w zatwierdzonym planie finansowym jednostki.
Art. 262. 1. Czynności prawnych polegających na zaciąganiu kredytów i pożyczek (...) oraz udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także emisji papierów wartościowych dokonuje dwóch członków zarządu wskazanych w uchwale przez zarząd (...). Dla ważności tych czynności konieczna jest kontrasygnata skarbnika jednostki samorządu terytorialnego.
Księgowy jednostki terytorialnej może odmówić kontrasygnaty. Co się wówczas dzieje? Jak wyjaśnia ustawa (art. 262.3.): Skarbnik, który odmówi kontrasygnaty, dokonuje jej na pisemne polecenie przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadku, gdy wykonanie polecenia stanowiłoby przestępstwo albo wykroczenie. W takim przypadku skarbnik powiadamia o tym organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego i regionalną izbę obrachunkową.
