Wielka Brytania opuściła struktury Unii Europejskiej. Co stanie się z Polakami, którzy w ramach emigracji zarobkowej przenieśli się do Zjednoczonego Królestwa?
Status osoby osiedlonej – definicja
Brexit niesie ze sobą wiele różnorakich konsekwencji społeczno-gospodarczych. Polacy w Wielkiej Brytanii, chcąc w niej pozostać, muszą dopełnić odpowiednich formalności, gdyż nie obowiązują ich już zasady poruszania się po krajach Unii Europejskiej. Jak czytamy na rządowej stronie UK, obywatele Unii, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii mogą wnioskować o pozostanie na Wyspach. Ostateczny termin składania aplikacji mija 30 czerwca 2021.
W wyniku postępowania można otrzymać jeden z dwóch tytułów:
- status osoby osiedlonej,
- tymczasowy status osoby osiedlonej.
Na stronie www.gov.uk czytamy, że: „Status osoby osiedlonej nadawany jest zazwyczaj osobom, które:
• zamieszkały w Wielkiej Brytanii przed dniem 31 grudnia 2020 r. (...)
• mieszkały w Wielkiej Brytanii przez ciągły okres 5 lat (określany mianem „nieprzerwanego pobytu”)”.
Jako nieprzerwany pobyt rozumie się 5 lat z rzędu przez minimum 6 miesięcy w każdym 12-miesięcznym okresie (w Wielkiej Brytanii, na Wyspach Normandzkich lub Wyspie Man). Prawo przewiduje też wyjątki od tej reguły – np. jeśli przerwa nastąpiła z ważnego powodu (choroba, urodzenie dziecka), ale nie przekroczyła 12 miesięcy.
Tymczasowy status osoby osiedlonej przyznawany jest tym, którzy nie są w stanie wykazać wspomnianych 5 lat nieprzerwanego pobytu. Swój pobyt w Wielkiej Brytanii powinni rozpocząć przed dniem 31 grudnia 2020 r. Po 5-letnim pobycie, będzie można ubiegać się o zmianę tytułu z tymczasowego na status osoby osiedlonej.
Co daje status osoby osiedlonej w UK?
Polacy w Wielkiej Brytanii po brexicie, posiadając status, będą mogli:
- podjąć pracę w Zjednoczonym Królestwie,
- korzystać z opieki NHS, czyli publicznej służby zdrowia,
- podjąć naukę lub kontynuować studia,
- korzystać z publicznych funduszy np. zasiłków, świadczeń emerytalnych (oczywiście po spełnieniu odpowiednich wymagań),
- podróżować do i z UK.
Jak uzyskać status osoby osiedlonej w UK?
Wnioskowanie o status osoby osiedlonej wymaga przedłożenia dokumentów potwierdzających:
- tożsamość (ważny paszport, biometryczna karta pobytu, biometryczne zezwolenie na pobyt);
- zamieszkanie w Wielkiej Brytanii, jeśli dana osoba nie ma karty stałego pobytu lub tzw. indefinite leave to remain/enter. Zazwyczaj wystarczy wskazanie numeru ubezpieczenia społecznego, potwierdzającego historię podatkową. Jeśli to okaże się niewystarczające, konieczne będzie przedstawienie dokumentów, takich jak np., wyciągi z banku, dowody wpłaty za czynsz w szkole dziecka i wiele innych.
Aplikacja o status osoby osiedlonej w UK jest bezpłatna. Warto zapoznać się z różnymi przypadkami rozpatrywanymi przez rząd brytyjski – np. status osoby osiedlonej dla dzieci czy status osoby osiedlonej a karalność, gdyż mogą one wymagać dodatkowych czynności lub dokumentów. W szczególnych kwestiach przewidziane są także wyjątki od ogólnie przyjętych zasad. Na stronie dedykowanej wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej i sytuacji osób, które chciałyby pozostać na Wyspach, znajdują się telefony na infolinię wspierającą wypełnianie wniosków.
Różne przyczyny emigracji spowodowały, że wielu Polaków zdecydowało się na osiedlenie w Wielkiej Brytanii. Tamtejsze władze zdają sobie sprawę, jak wiele wnieśli do tamtejszej gospodarki. Warunki pozostania na Wyspach nie wydają się zbytnio restrykcyjne, dlatego nie warto czekać na ostatnią chwilę i jak najszybciej złożyć wniosek.