Jestem realistą, a bujanie w obłokach zazwyczaj uważam za stratę czasu. Największą przyjemność sprawia mi robienie czegoś konkretnego, a satysfakcję – oglądanie namacalnych wyników swojej pracy. Nie boję się ubrudzić rąk, wiem, że nic nie przyjdzie samo. Gdy widzę przeszkodę, szukam rozwiązania. Chętnie dzielę się swoimi pasjami z innymi, podoba mi się też to, jak moja praca wpływa na prawdziwe życie zwykłych ludzi. Filozofię zostawiam filozofom, a codzienność wymaga realnych rozwiązań. Mam swój wkład w czynienie świata lepszym, łatwiejszym albo wygodniejszym. Jestem mechanikiem samochodowym. Jestem pilotem odrzutowca. Jestem fryzjerką. Jestem optykiem. Jestem technikiem bhp. Jestem spedytorką.
Opis, który właśnie przeczytałeś, pasuje do jednego z 6 typów osobowości, opracowanych przez amerykańskiego psychologa Johna. L. Hollanda – typu realisty. Niezbyt do Ciebie przemawia? Kolejne są typy: badawczy, artystyczny, społeczny, przedsiębiorczy i konwencjonalny. Każdy z nich cechuje się określonymi predyspozycjami, talentami, sposobem patrzenia na świat i siebie. W sytuacji idealnej osoba o pewnym typie osobowości wykonuje najlepszą dla niej profesję, to znaczy taką, w której może wykorzystać swoje wrodzone zdolności. Wówczas ma największą szansę na życiowy sukces. Żeby odkryć swój typ osobowości i wybrać zgodną z nim ścieżkę zawodową, trzeba się przetestować.
Jakim typem pracownika jesteś? Zobacz także wyniki badania Praca.pl i Experience Institute.
Spis treści
Osobowość zawodowa – co to?
Osobowość zawodowa według psychologa Johna L. Hollanda odnosi się do unikalnego zestawu cech, preferencji i wartości, które wpływają na wybór, satysfakcję i rozwój jednostki. Jest to kompleksowa koncepcja, która bada, jak indywidualne cechy osobowościowe są powiązane z określonymi dziedzinami zawodowymi i wpływają na efektywność i zadowolenie z pracy.
Holland wyróżnił 6 typów osobowości zawodowej:
- typ realistyczny,
- typ badawczy,
- typ artystyczny,
- typ społeczny,
- typ przedsiębiorczy,
- typ konwencjonalny.
Według tej teorii, osoby mające wyraźne preferencje i kompatybilność z danym typem zawodowym, będą bardziej zadowolone i osiągną większy sukces w pracy związanej z tym typem. Zrozumienie własnej osobowości zawodowej pomaga w dokonywaniu trafnego wyboru zawodu. Wiedza na temat osobowości zawodowej ma też zastosowanie w HR. Może też wspomóc proces rekrutacji i tworzenia zespołów w firmie, zwiększając zgodność między pracownikami a wymaganiami zawodowymi oraz przyczyniając się do lepszego dopasowania osób do ról i stanowisk pracy.
Typy osobowości zawodowej Hollanda
Holland zaproponował modele osobowości, które pomogą Ci ocenić, jaki obszar zawodowy czy typ pracy najbardziej do Ciebie pasuje. Z kolei specjaliście ds. kadr w organizacji pomogą wybrać najlepszego kandydata na dane stanowisko. Model jest oczywiście z założenia pewnym uproszczeniem i mało prawdopodobne, że Twój typ osobowości będzie całkowicie zgodny z jednym z wyróżnionych typów. Teoria Hollanda może jednak być pomocna w odkryciu u siebie cech osobowości, źródeł motywacji i talentów pasujących do pewnych rodzajów pracy. Sprawdź, do którego z opisów jest Ci najbliżej:
-
Typ realistyczny
Pierwszym typem osobowości w teorii Hollanda jest typ realistyczny, który charakteryzuje się zdolnościami manualnymi oraz mechanicznymi, dużą siłą fizyczną oraz dobrą koordynacją wzrokowo-ruchową. Osoby, które można zakwalifikować do tej grupy, odznaczają się mocnym charakterem, swego rodzaju hardością, często także zamiłowaniem do odważnego stylu życia. Lubią mieć poczucie sprawczości. Najczęściej zalicza się do tego typu ludzi praktycznych, wytrwałych, szczerych, polegających na sobie i kierujących się raczej zdrowym rozsądkiem.
Najlepsze zawody: profesje, które związane są z aktywnością fizyczną, takie jak elektryk, kierowca, leśnik, rolnik, pracownik przetwórstwa surowców, mechanik, pilot, stewardesa, optyk, tokarz, kelner, tapicer oraz inne zawody rzemieślnicze.
-
Typ badawczy
Kolejny rodzaj osobowości to typ badawczy. Tutaj najważniejszymi cechami będą chęć do pogłębiania wiedzy, naukowe i analityczne zdolności, łatwość wysławiania się oraz pisania prac analitycznych. Typ badawczy to osoby inteligentne, metodyczne, dokładne, ale też z pewną dozą sceptycyzmu. Bywają targane wątpliwościami i są wytrwałe w dążeniu do odkrycia sedna. Potrafią spojrzeć na pewne zagadnienie z różnych perspektyw, przede wszystkim zadają pytania. Ich głównym celem jest zdobywanie wiedzy oraz rozwiązywanie różnych problemów. A te są im trudniejsze, tym dają więcej satysfakcji. Osoby o tym typie potrafią myśleć abstrakcyjnie, starają się ustalić ogólne reguły rządzące jakimiś zjawiskami. Nierzadko są to introwertycy, osoby lubiące raczej indywidualną pracę niż wspólne zajęcia z innymi ludźmi.
Ludzie o osobowości badawczej szybko się nudzą i stale potrzebują nowych wyzwań intelektualnych. A im trudniejszy problem do rozwiązania, tym większa satysfakcja z wykonanej pracy.
Najlepsze zawody: antropolog, astronom, archeolog, chemik, filozof, biolog, geolog, geograf, fizyk, farmaceuta, matematyk, statystyk, historyk czy programista. Właściwe będą dla nich wszelkie zajęcia i zawody z danymi, polegające na ich analizie, przetwarzaniu, wyciąganiu wniosków i stawianiu hipotez.
-
Typ artystyczny
Typ artystyczny ma wyostrzone zmysły, cechuje go inteligencja, bogata wyobraźnia, kreatywność i wrażliwość na piękno, kierowanie się raczej wartościami i ideałami w życiu niż rozsądkiem i kalkulacją zysków. Ludzie o osobowości artystycznej, zdaniem Hollanda, lubią czuć się oryginalni i niezależni. Bardzo źle znoszą naruszanie własnej wolności i krępowanie inicjatyw. Tacy ludzie mogą też być niedbali, niepraktyczni, szybko się nudzić i tracić zainteresowanie zajęciami, które nie przemawiają do ich potrzeby bycia twórczym. Bierne wykonywanie obowiązków np. jako urzędnik biurowy, może powodować u nich frustrację, poczucie stłamszenia. Typ artystyczny nierzadko czuje, że jest nierozumiany i nie pasuje do danego środowiska. Bardziej niż na porządku i bezpieczeństwie czy nawet korzyściach materialnych zależy mu na samorealizacji.
Najlepsze zawody: aktor, architekt, dekorator wnętrz, fotograf, ilustrator, grafik komputerowy, twórca gier komputerowych, kompozytor, malarz, muzyk, pisarz, projektant mody, tancerz, rzeźbiarz, wizażysta, scenograf, reżyser.
-
Typ społeczny
Badacz wyróżnił też osoby o osobowości typu społecznego. Należą do niego ludzie z talentami komunikacyjnymi, obdarzeni empatią, bardzo towarzyscy i lubiący pracę z ludźmi. Mają wysokie predyspozycje interpersonalne, potrafią rozmawiać, doradzać, przekonywać, drążyć temat, wpływać na innych. Satysfakcję może im sprawiać niesienie pomocy, ułatwianie innym życia czy rozwiązywanie jakiegoś problemu dotykającego grupę osób czy całe społeczeństwo. Często mają poczucie misji, może nimi kierować np. poczucie sprawiedliwości, odpowiedzialności czy nawet ideały, niemniej lubią widzieć realny skutek swojej pracy, zależy im na konkretach. Są to też nierzadko osoby odważne, zdecydowane, które nie zatrzymują się przy pierwszych trudnościach.
Najlepsze zawody: socjolog, dziennikarz, reporter, fizjoterapeuta, bibliotekarz, logopeda, lekarz, hostessa, masażysta, trener, psycholog, politolog, pracownik socjalny, ratownik, pielęgniarka.
-
Typ przedsiębiorczy
Typ przedsiębiorczy to osoby z umiejętnościami menadżerskimi oraz organizacyjnymi. Są pewne siebie i posiadają dużą siłę perswazji. Do tej grupy należą ludzie towarzyscy, energiczni, optymistyczni, władczy, podejmujący ryzyko oraz potrafiący zjednać sobie innych, wzbudzić autorytet czy zyskać popularność. To najczęściej osoby dbające o zysk, zarówno materialny, jak i związany np. z prestiżem. Wybierają pracę, która pozwala im osiągnąć sukces finansowy, mieć władzę, decydować i zmieniać rzeczywistość zgodnie z własnymi preferencjami. Odznaczają się ambicją, przyciągają uwagę i często bywają impulsywni. Mogą z kolei trudno znosić krytykę oraz poddawanie się woli innych.
Najlepsze zawody: menedżer, adwokat, agent ubezpieczeniowy, akwizytor, dyplomata, doradca podatkowy, księgarz, makler giełdowy, notariusz, prawnik.
-
Typ konwencjonalny
Ostatnim rodzajem, jaki wyróżnia się w tej teorii, jest typ konwencjonalny. Są to osoby z uzdolnieniami organizacyjnymi, urzędniczymi. Cechują się rzetelnością, dokładnością, umiejętnością ścisłego przestrzegania instrukcji. Bywają systematyczni, zasadniczy, skuteczni, rozważni. Potrzebują stabilności, kierowania się regułami, gdyż to daje im poczucie bezpieczeństwa i kontroli. Lubią pracować z dokumentami, programami komputerowymi, systemami i przepisami prawnymi. Mogą mieć z kolei kłopoty z radzeniem sobie z niestandardowymi sytuacjami, wymagającymi znalezienia kreatywnego rozwiązania.
Najlepsze zawody: archiwista, agent celny, agent ubezpieczeniowy, edytor, syndyk, inkasent, kasjer, księgowy, notariusz, radca prawny, rzeczoznawca, pracownik urzędu patentowego, recepcjonista.
Zobacz także, czym cechuje się osobowość anankastyczna w pracy.
OSOBOWOŚĆ ZAWODOWA WG HOLLANDA – BIBLIOGRAFIA
John. L. Holland jest autorem wielu książek, artykułów naukowych i opracowań dotyczących psychologii i teorii osobowości zawodowej. Poniżej te najbardziej znane.
- Making Vocational Choices: A Theory of Vocational Personalities and Work Environments (1985). Jest to podstawowa praca Hollanda, w której przedstawia swoją teorię osobowości zawodowej i opisuje związki między typami osobowości a środowiskiem pracy.
- The Psychology of Vocational Choice: A Theory of Personality Types and Model Environments (1997). Książka ta stanowi rozwinięcie teorii osobowości zawodowej Hollanda i przedstawia bardziej szczegółowo związki między typami osobowości a modelowymi środowiskami zawodowymi.
- Making Career Decisions That Count: A Practical Guide (2002). Książka ta skupia się na praktycznych aspektach podejmowania decyzji dotyczących kariery zawodowej, opartych na teorii Hollanda. Zawiera wskazówki i ćwiczenia, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć swoje predyspozycje i dokonać trafnego wyboru zawodu.
- Self-Directed Search: Career Explorer (2012). Ta książka to przewodnik po narzędziu diagnostycznym Self-Directed Search (SDS), które jest popularnym testem osobowości zawodowej opartym na teorii Hollanda. Książka zawiera instrukcje dotyczące korzystania z SDS oraz interpretacji wyników.
Osobowość zawodowa – kto ją sprawdza?
Aby określić, jaki jest nasz typ osobowości, można wykonać specjalne testy osobowościowe. Składają się one z różnych pytań, które mają sklasyfikować poszczególne predyspozycje. Przykładowe formularze z pytaniami można znaleźć w internecie. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę frazę „test Hollanda”. Część kwestionariuszy jest tak skonstruowana, że poznanie wyniku jest odpłatne, dlatego warto zwrócić uwagę na to, jaki formularz wybraliśmy.
Występowanie czystych typów Hollanda jest bardzo rzadkie. Najczęściej mamy do czynienia z typami mieszanymi. Określenie rodzaju osobowości może pomóc w znalezieniu idealnej profesji. Niedopasowanie zawodu często sprawia, że nie jesteśmy szczęśliwi. Powoduje to frustracje, co wpłynie na jakość wykonywania obowiązków.
Pamiętaj, że w określeniu typu osobowości może Ci pomóc także psycholog oraz coach zawodowy.
Osobowość zawodowa – jak wpływa na predyspozycje zawodowe?
Osobowość zawodowa według teorii amerykańskiego badacza odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu predyspozycji zawodowych jednostki.
Różne typy osobowości są skłonne do preferowania i wykazywania konkretnych zestawów umiejętności i preferencji zgodnych z danymi typami zawodowymi.
Na przykład, osoby o osobowości realistycznej cechują się predyspozycjami do wykonywania zadań praktycznych, technicznych i manualnych, co sprawia, że są bardziej skłonne do wyboru zawodów związanych z budownictwem, inżynierią czy rolnictwem. Z kolei osoby o osobowości badawczej mają predyspozycje do prowadzenia badań, analizy danych i rozwiązywania problemów intelektualnych, co sprzyja karierom naukowym lub badawczym. Osobowość artystyczna skłania jednostki do wyrażania swojej kreatywności i wyobraźni, co często prowadzi do wyboru zawodów artystycznych, takich jak malarstwo, muzyka czy projektowanie graficzne. Osoby o osobowości społecznej wykazują predyspozycje do pracy z innymi ludźmi, angażowania się w działalność społeczną i opiekę nad innymi, co może prowadzić do wyboru zawodów takich jak terapeuta, nauczyciel czy pracownik socjalny.
Nie lubisz pracować dla kogoś, Twoim celem jest własna firma? Być może masz osobowość przedsiębiorcy. Osoby o tym typie mają tendencję do przejmowania inicjatywy, ryzyka i podejmowania decyzji. Często zajmują stanowiska menedżerskie lub decydują się na własną działalność.
Z kolei osobowość konwencjonalna wiąże się z predyspozycjami do pracy z liczbami, precyzji i struktury, co przekłada się na wybór zawodów takich jak księgowość, bankowość czy prawo.
Zrozumienie swojej osobowości zawodowej może pomóc jednostkom w dokonaniu trafnego wyboru zawodu i znalezieniu takiego, który jest zgodny z ich naturalnymi predyspozycjami, co z kolei przyczynia się do większej satysfakcji i sukcesu w pracy.
Jaki typ osobowości zawodowej jest najpopularniejszy, a jaki najrzadszy?
Częstość występowania poszczególnych typów osobowości może różnić się w zależności od konkretnej populacji, kontekstu kulturowego i społecznego. Niemniej, według teorii amerykańskiego psychologa najczęściej występującym typem osobowości zawodowej jest typ konwencjonalny, podczas gdy najrzadszym typem jest typ artystyczny.
Typy można uszeregować w następującej kolejności:
- Typ konwencjonalny: Jest najczęściej występującym typem osobowości. Osoby o tym typie preferują strukturę, porządek i precyzję. Są skłonne do wyboru zawodów związanych z administracją, bankowością, księgowością czy pracą biurową.
- Typ realistyczny: Jest drugim co do częstości występowania typem osobowości. Osoby o tej osobowości preferują praktyczne zadania, korzystanie z narzędzi i pracy manualnej. Często wybierają zawody budowlane, techniczne, inżynieryjne, manualne.
- Typ społeczny: Jest kolejnym często występującym typem osobowości. Osoby o tej osobowości cenią kontakt i współpracę z ludźmi. Często wybierają zawody takie jak terapeuta, nauczyciel czy doradca.
- Typ badawczy: Ten typ osobowości jest mniej powszechny. Osoby o tej osobowości są skłonne do badań, analizy danych i rozwiązywania problemów intelektualnych. Często wybierają zawody naukowe, badawcze lub techniczne.
- Typ przedsiębiorczy: Jest to kolejny typ osobowości, który występuje mniej często. Osoby o tej osobowości mają tendencję do przejmowania inicjatywy, ryzyka i podejmowania decyzji. Często wybierają zawody związane z prowadzeniem własnego biznesu, menedżerami lub przedsiębiorcami.
- Typ artystyczny: Jest najrzadszym typem osobowości. Osoby o tej osobowości wykazują predyspozycje do wyrażania kreatywności, fantazji i oryginalności w swojej pracy. Często wybierają zawody artystyczne, takie jak malarstwo, pisarstwo czy projektowanie graficzne.
Typy osobowości zawodowej – najczęściej zadawane pytania:
-
Jak sprawdzić swoją osobowość zawodową?
Osobowość zawodową określa się, odpowiadając na m.in. pytania: jakie są Twoje predyspozycje, zdolności oraz zainteresowania. W ocenie osobowości profesjonalnej może pomóc Ci psycholog, coach zawodowy. Możesz też samodzielnie wykonać test osobowości, np. Test Hollanda, Test MBTI (Test Myers-Briggs Type Indicator), test VOCATIO, KAIRO, OPQ (Occupational Personality Questionnaire) i inne. Wiele z nich łatwo można znaleźć w sieci za darmo, np. omawiany Test Hollanda.
-
Do czego przyda się test Hollanda?
Test Hollanda pomaga ocenić swój potencjał zawodowy. Otrzymany wynik może być bardzo istotny dla Twojej przyszłej kariery. Wiedza o własnych predyspozycjach jest bowiem punktem wyjścia w poszukiwaniu idealnej pracy, przebranżowienia czy wyboru ścieżki kształcenia.
-
Jaka jest najlepsza osobowość zawodowa?
Według teorii Hollanda, nie ma jednej najlepszej osobowości zawodowej. Każdy typ ma swoje unikalne cechy, predyspozycje i wartości, które mogą przyczynić się do sukcesu i satysfakcji w określonych dziedzinach zawodowych.
