Wywiad z Agnieszką Witkowską, Senior Managerem Działu Instytucji Finansowych, przeprowadziła Aleksandra Wesołowska z Praca.pl:
AW: Od 2006 r. pracuje Pani w KPMG, aktualnie pełniąc funkcję Senior Managera w dziale Instytucji Finansowych. Jak przez te 13 lat zmieniła się praca audytora?
AS: Na przestrzeni tych lat praca audytora zmieniła się znacząco. Gdy zaczynałam pracę oczywiście korzystaliśmy już z programu Excel, ale wszystko to, co zostało udokumentowane, następnie drukowaliśmy i przechowywaliśmy w wersji papierowej w grubych segregatorach. Od 2010 r. w KPMG zaczęliśmy używać elektronicznego narzędzia, służącego do dokumentowania prac, co znacznie ułatwiło naszą pracę. Narzędzie to pozwala także dostosować przebieg badania i procedury do specyfiki i wielkości danego klienta oraz odpowiednio reagować na różnorodne ryzyka.
Kolejna duża i ważna zmiana, którą wszyscy obserwujemy, również w życiu codziennym, to eksplozja danych. W naszym przypadku to dane z systemów księgowych, produktowych, technicznych – pochodzące z systemów informatycznych badanych spółek, ale też dane rynkowe, branżowe. Wcześniej proces analizy tych danych był dużo bardziej czasochłonny oraz mniej dokładny, gdyż wymagał łączenia kilku, kilkunastu arkuszy Excel lub innego typu baz danych. Praca była żmudna i czasochłonna, audytor nie był w stanie przejrzeć np. wszystkich księgowań i miał ograniczone możliwości analiz.
Dziś, systemy których używamy, są w stanie operować na całości bazy i przejrzeć dane z dużo większą szczegółowością.
AW: Rozwój technologii i automatyzacja sprawia, że pewne rozwiązania technologiczne zastępują pracę ludzką. Agencja Bloomberg w publikacji „Find Out If Your Job Will Be Automated” wskazuje, że prawdopodobieństwo automatyzacji zawodów audytora oraz księgowego wynosi aż 94%! Czy może okazać się, że zawód audytora będzie zagrożony, a całą pracę będą wykonywały maszyny?
AS: Mówiąc szczerze, w mojej osobistej ocenie ryzyko nie jest duże. Patrząc na przykład KPMG – bardzo często obsługujemy duże spółki, których działalność jest mocno regulowana przepisami prawa, a przepisy te często się zmieniają, aktualizują. Otoczenie regulacyjne jest bardzo dynamiczne i za tą zmianą audyt musi nadążać. I tu nadal czynnik ludzki odgrywa i będzie odgrywać istotną rolę, ponieważ na końcu każdego z tych zautomatyzowanych procesów jest człowiek.
Biegły rewident musi wziąć odpowiedzialność i własnym nazwiskiem podpisać finalny efekt audytu. Odpowiedzialność i decyzyjność ciężko scedować na maszynę.
Jako KPMG ciągle mamy bardzo duże zapotrzebowanie na nowych pracowników i nic nie wskazuje, żeby ten trend miał ulec zmianie w najbliższych latach. Technologia będzie nam, audytorom służyła jako wsparcie przy wykonywaniu coraz to większej ilości pracy, nie będzie jednak nas zastępować.
AW: Sztuczna inteligencja (AI), rzeczywistość rozszerzona, Internet rzeczy, robotyka, to hasła, które coraz częściej pojawiają się w kontekście przyszłości wielu zawodów. Czy dotyczą także audytu? Jak zmieniają się oczekiwania wobec funkcji nowoczesnego audytu? Jakie nowe umiejętności powinien posiadać audytor przyszłości?
AS: Pewne umiejętności są uniwersalne, bez względu na czas. Mam na myśli głównie wiedzę, znajomość przepisów, umiejętność ich interpretacji i dostosowania do sytuacji.
Natomiast z nowych umiejętności warto zwrócić uwagę na pracę z bazami danych – jest to coraz bardziej pożądana kompetencja. Od audytorów zawsze wymagało się umiejętności analitycznych, rozumienia zależności między danymi, liczbami i tego jak przekłada się to na funkcjonowanie spółki. Coraz częściej są to jednak bardzo duże bazy danych, wymagające pomysłu i innowacyjnego podejścia do ich analizy.
AW: Coraz częściej można spotkać się z głosami, że w audycie badanie samych informacji finansowych jest niewystarczające, a w raporty powinny zawierać dodatkowe informacje pokazujące w jaki sposób przedsiębiorstwo długoterminowo kształtuje swoją wartość. Ma Pani doświadczenie w projektach Due Diligance, czyli wyczerpującej i wielopłaszczyznowej analizie przedsiębiorstwa. Czy uważa Pani, że taka jest przyszłość zawodu audytora? Czy jego rola sprowadzać się będzie do badania, oceny i potwierdzania, czy też bardziej pełnić będzie on rolę doradczą?
AS: Jesteśmy angażowani do wielu różnych badań, pracujemy dla różnych spółek i dzięki temu mamy szeroką perspektywę na różnorodne zagadnienia i problemy. Jeśli ktoś pracuje w jednej firmie to spotyka się z zagadnieniami dotyczącymi konkretnej spółki i branży, w której działa. Nasze doświadczenia dostarczają nam możliwość szerokiego spojrzenia na cały rynek. I to daje nam wiedzę i kompetencje, które jesteśmy w stanie wykorzystać również w doradztwie.
Tak więc zawód audytora łączy się z zawodem doradcy. Czytelnik sprawozdania finansowego zapewne oczekuje nie tylko suchych danych, ale też ich interpretacji. I spółki powinny się takich interpretacji podejmować, korzystając, jeśli jest to zgodne z przepisami, również z usług doradców, w tym audytorów,. Należy jednak pamiętać, że przepisy są bardzo restrykcyjne jeśli chodzi o zakres świadczonych przez nas usług. Jeśli na rzecz danej firmy świadczymy usługę audytu to nie możemy, co do zasady, jednocześnie świadczyć usług doradczych. Natomiast możemy świadczyć je firmom, które korzystają z audytu konkurencyjnych podmiotów.
AW: Audyt może wykazać i ujawnić pewne nieprawidłowości i nadużycia w działalności biznesowej firmy. Jakie nowoczesne techniki i narzędzie audytowe są wykorzystywane w tym celu i które w najbliższych latach będą zyskiwać na znaczeniu?
AS: Technologia w tym zakresie się zmienia i wspiera nas w pracy. Nowoczesne i zaawansowane narzędzia, z których korzystamy w pogłębionej analizie danych pozwalają nam lepiej identyfikować trendy i anomalia. Zaczynamy też korzystać z narzędzi, które wykorzystują technologie kognitywne (poznawcze). Te narzędzia analizując konkretną bazę danych jednocześnie uczą się jej specyfiki i dzięki temu mogą wyciągać wnioski o nietypowych księgowaniach i zniekształceniach danych finansowych.
AW: Zmiany technologiczne, wyzwania i oczekiwania względem audytora przyszłości będą wymuszać konieczność specjalizacji w nowoczesnym audycie. Jakie kierunku w audycie przyszłości będą wg Pani szczególnie istotne?
AS: Szczerze mówiąc nie obserwuję zjawiska, wskazującego że rozwój technologii ma tak duży wpływ na potrzebę specjalizacji. W naszym zawodzie pewnego rodzaju specjalizacja jest przydatna, np. w KPMG rozróżniamy audyt instytucji finansowych od audytu spółek ogólnych.
Staramy się połączyć specjalizacje i szukać złotego środka pomiędzy tym, jak specjalistyczna powinna być nasza wiedza, a jak bardzo musimy mieć oczy otwarte na zmianę i posiadać gruntowne podstawy wiedzy ogólnej. Rynek i regulujące go przepisy zmieniają się bardzo dynamicznie, więc warto pamiętać o tym, że dana specjalizacja w przyszłości może przestać się rozwijać i wtedy do przekwalifikowania się niezbędna będzie wiedza ogólna.
Reasumując: starajmy się specjalizować na wysokim poziomie, jednocześnie nie zamykajmy się na tę wąską dziedzinę i pamiętajmy o wiedzy ogólnej.
AW: Jaką radę dałaby Pani osobie dopiero rozpoczynającej swoją karierę w finansach na stanowisku audytora?
AS: Osobom na starcie kariery przede wszystkim doradziłabym otwartość na zdobywanie wiedzy. W pierwszym latach nasza praca jest mocno skoncentrowana na uczeniu się i rozwijaniu. Zresztą kolejne lata wyglądają podobnie, chociażby ze względu na zmieniające się przepisy.
Warto też rozwijać kompetencje analityczne. W KPMG młodsi pracownicy uczą się od starszych kolegów/koleżanek, co jest bardzo ważnym elementem. Nikt nie trzyma wiedzy dla siebie, w obawie, że np. zostanie zastąpiony.
Nasza praca opiera się na ludziach, dlatego ich rozwój jest dla nas bardzo ważny.
Agnieszka dołączyła do KPMG w 2006 r. Od początku specjalizuje się w pracy dla zakładów ubezpieczeń, jej doświadczenie obejmuje badanie sprawozdań finansowych, ale także projekty doradcze i inne usługi poświadczające. Ponadto Agnieszka od wielu lat jest aktywnym trenerem wewnętrznym – opracowuje materiały i prowadzi szkolenia dla pracowników KPMG m.in. w zakresie metodologii audytu i zagadnień dotyczących działalności zakładów ubezpieczeń.
