Jak wesprzeć partnera po utracie pracy?

Utrata pracy to ciężki czas nie tylko dla osoby, która nagle staje się bezrobotna, ale również dla jej rodziny. Jak wspierać osobę bezrobotną, by nie pogłębiać jej frustracji tylko pomóc dzielnie znieść trudny okres poszukiwania nowej pracy?

Pod koniec roku ilość osób przebywających na bezrobociu wzrasta – tendencja wzrostu ilości bezrobotnych w listopadzie i w grudniu jest w miarę stała na przestrzeni ostatnich lat. Coraz więcej rodzin boryka się z problemem braku pracy u jednego z partnerów. Okres bezrobocia to czas próby nie tylko dla bezrobotnego, ale również dla całej rodziny. Świadomość tego co przeżywa partner, przez jakie etapy przechodzi i jak mu pomóc przetrwać trudny okres mogą nie tylko umocnić związek, ale również przyczynić się do tego, że bezrobotny nie podda się i efektywnie będzie szukał nowego zatrudnienia.

4 Fazy bezrobocia

1. Szok

Pierwszą reakcją na wiadomość o zwolnieniu jest szok. „Nawet jeśli pracownik wiedział o planowanej redukcji, to często do samego końca zachował nadzieję na to, że to właśnie on zostanie oszczędzony i pracę zachowa. Nie dziwi zatem fakt, że osoba która dowiaduje się o tym, iż właśnie straciła pracę reaguje lękiem, poczuciem porażki, złością i żalem. U niektórych osób – zwłaszcza mężczyzn - może pojawić się również wstyd zarówno przed rodziną jak i współpracownikami.” - opisuje Monika Michalak, psycholog pracujący w serwisie Praca.pl. ”Osoba w tej fazie potrzebuje przede wszystkim tego, by móc odreagować frustrację. Partner powinien też wykazać się sporą tolerancją na często zmienne zachowanie bezrobotnego partnera, który może łatwo się irytować lub smucić.” - dodaje psycholog.

Czego partner robić nie powinien? Specjaliści z Praca.pl podkreślają, że przede wszystkim, nie wolno:

• oskarżać bezrobotnego („To na pewno Twoja wina”; „Co zrobiłeś źle, że cię zwolnili?”) Warto jednak przyjrzeć się powodom zwolnienia  - być może jest taki obszar pracy, który można poprawić, by na przyszłość uniknąć podobnej sytuacji.
• wzmagać jego lęków („Jak my sobie poradzimy?”, „Wiesz jakie jest bezrobocie? Będzie Ci strasznie trudno znaleźć pracę.”). Nadmierne martwienie się i okazywanie niepokoju przez rodzinę, dodatkowo stresuje bezrobotnego.
• bagatelizować problemu („E tam, I tak mało zarabiałeś”; „To było do przewidzenia”; „Lepiej zostań z dziećmi w domu”). Dla osoby bezrobotnej utrata pracy to cios (nawet jeśli praca nie była szczytem marzeń). Umniejszanie znaczenia tej straty sprawia, że osoba która straciła pracę czuje się lekceważona.

Aby wesprzeć osobę bezrobotną warto:

• zapewniać o swoim oddaniu (czy to poprzez upewnianie o swoich uczuciach czy poprzez różne drobne, czułe gesty).
• pokazywać plusy sytuacji („Znajdziesz lepszą pracę”, „Z twoim talentem, na pewno sobie poradzisz”)
• podkreślać w rozmowie jej sukcesy i mocne strony („Masz tylu klientów w portfolio, znasz języki, dasz sobie radę”). Takie działanie pozwoli osobie bezrobotnej dostrzec możliwości i zapobiegnie obniżeniu poczucia własnej wartości.

2. Pseudooptymizm

Faza ta zaczyna się po okresie szoku, kiedy osoba bezrobotna oswaja się z sytuacją. Pseudooptymizm polega na intensywnym rzuceniu się w wir szukania pracy, z nadzieją i pozytywnym myśleniem. To najlepsza faza na znalezienie nowej pracy. Partner podczas tej fazy powinien dbać przede wszystkim o to, by ów optymizm nie opuścił bezrobotnego . „Najgorszą rzeczą, którą można zrobić osobie bliskiej w tej fazie bezrobocia jest naciskanie i kontrolowanie tego, na ile intensywnie szuka pracy. Ciągłe dopytywanie o to, „czy dzwonili” i „ile nowych ogłoszeń dziś znalazłeś?” może doprowadzić do szybkiego wypalenia” - wyjaśnia Monika Michalak z Praca.pl. Partner powinien zatem interesować się postępami w szukaniu pracy, ale najlepiej pozwalać osobie bezrobotnej samodzielnie opowiadać o kolejnych ogłoszeniach, CV i rozmowach kwalifikacyjnych.

3. Czarnowidztwo

Ten etap bezrobocia dotyka najczęściej osoby będące bez pracy przez około pół roku. Zauważa się u nich wyraźny spadek ilości czasu przeznaczanego na szukanie pracy, co w efekcie często prowadzi do konfliktów w rodzinie. Bezrobotny powoli traci nadzieję na znalezienie pracy. „CV wysyłane bez zwracania uwagi na treść ogłoszenia, niedopasowane do oferty to właśnie najczęściej aplikacje od osób, które straciły już wiarę w to, że prace znajdą.” - podkreśla Krzysztof Kirejczyk, prezes Praca.pl.

4. Fatalizm

Długotrwałe bezrobocie (powyżej roku), może doprowadzić do wejścia w fazę fatalizmu, czyli przekonania, że pracy nie ma, nigdy się jej nie znajdzie i nie warto jej szukać. Bezrobotny ma poczucie porażki życiowej, obniżone poczucie własnej wartości, stany depresyjne, problemy ze snem. Zdarza się również i tak, że na zewnątrz – wobec rodziny i przyjaciół, osoba taka zaczyna zachowywać się tak, jakby brak pracy jej nie przeszkadzał. Takie zachowanie owocuje zaś napięciem w relacjach z bliskimi.  Partner osoby bezrobotnej, która znajduje się już w fazie fatalizmu, powinien delikatnie zachęcać ją do szukania pracy, podkreślać jej mocne strony, oferować pomoc – np. w wyszukiwaniu ogłoszeń, ale nie powinien działać za nią (np. wysyłać CV w imieniu osoby bezrobotnej). „Dla osób długotrwale bezrobotnych Urzędy Pracy organizują doszkalające kursy, które umożliwiają zdobycie nowych kwalifikacji i uprawnień. Warto z takich możliwości korzystać i dopytywać o nie w instytucjach wspierających rynek pracy” - dodaje Krzysztof Kirejczyk. Takie opcje można też bliskiej osobie sugerować.

Dzieci w obliczu bezrobocia

Utrata pracy przez ojca lub matkę ma również wpływ na dzieci. Z jednej strony rodzina odczuwa zmniejszenie domowego budżetu, z drugiej dzieci nagle mają mamę lub tatę cały czas do dyspozycji. Czy mówić dzieciom o tym, że jedno z rodziców straciło pracę? I jak to wyjaśnić?
Próby ukrycia przed dziećmi tego, że rodzic stracił pracę to najgorsza metoda z możliwych. Dzieci zauważą nie tylko zwiększoną obecność rodzica w domu - stres i poddenerwowanie wywołane bezrobociem szybko staną się dla nich czytelne. Nie wiedząc jednak, co ten stan powoduje, mogą szukać winy w sobie i uważać, że tato jest zły bądź smutny przez nie. Jak więc rozmawiać z dziećmi? Specjaliści z serwisu Praca.pl radzą:

• Dostosuj komunikację do wieku dziecka. Wyjaśniaj wszystko tak, by dziecko miało jasność sytuacji i upewniaj się, jak dziecko rozumie to, co usłyszało.
• Zapewnij dziecko, że utrata pracy nie miała z nim nic wspólnego.
• Przygotuj się na pytanie „dlaczego” dotyczące powodów utraty pracy. Powiedz też dziecku, że to, iż mama bądź tata spędzają teraz w domu więcej czasu jest sytuacją przejściową. Dla dziecka możliwość spędzania większej ilości czasu z rodzicem jest radością i może uznać, że od teraz mama czy tata będą z nim już zawsze.
• Wyjaśnij dziecku, że ze względu na to, że rodzic nie ma pracy, rodzina będzie mieć mniej pieniędzy na różne zachcianki, ale nie odmawiaj dziecku wszystkiego – utrata pracy przez rodzica nie może być karą dla dziecka.
• Pamiętaj, że dziecko ma oczy i uszy szeroko otwarte. Staraj się więc nie narzekać przy dziecku – możesz przez to mocno je zaniepokoić.
• Mimo tego, że bezrobocie to trudny okres, postaraj się przy dziecku być radosny, zachęcaj też partnera do spędzania czasu z dzieckiem.

Wspieranie partnera poprzez troskę, zapewnianie o uczuciach, motywowanie pozwala osobie, która straciła pracę pewniej przejść przez ten trudny okres i efektywniej poradzić sobie z sytuacją szukania nowej pracy. Choć jest to trudny dla związku okres, to obie strony muszą dbać o wzajemne relacje.