Pielęgniarka – na czym polega praca, wymagania, obowiązki, zarobki

Praktycznie w całej Polsce brakuje pielęgniarek i położnych. Jak wynika z danych Barometru Zawodów 2024, wspomniane pielęgniarki i położne usytuowały się na trzecim miejscu zawodów deficytowych pod względem największej liczby powiatów, w jakich jest za mało kandydatów do pracy. Choć pielęgniarz / pielęgniarka to profesja niezwykle ważna i odpowiedzialna, mogąca przynosić ogromną satysfakcję, chętnych do pracy brak. Jakie wymagania stawia się przyszłym pielęgniarkom oraz jakie są perspektywy pracy w opiece zdrowotnej? 

Jak zostać pielęgniarką?

Gotowość do niesienia pomocy, wrażliwość emocjonalna, empatia, siła fizyczna i odporność psychiczna, choć są niezwykle ważne, to jeszcze za mało, by zostać pielęgniarką i pracować w służbie zdrowia. Każda osoba aspirująca do miana pielęgniarki lub pielęgniarza musi legitymować się dyplomem ukończenia szkoły wyższej na kierunku pielęgniarstwo. Co ciekawe, przed 2005 rokiem i wprowadzeniem zmian w Ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej, pielęgniarką mogła zostać absolwentka średniej szkoły pielęgniarskiej. 

Podstawą ubiegania się o uprawnienia do wykonywania zawodu pielęgniarki jest ukończenie 6-semestralnych studiów I stopnia, których program obejmuje również zajęcia praktyczne. Wiele kandydatek i kandydatów decyduje się jednak na kontynuację edukacji na studiach drugiego stopnia czy studiach podyplomowych, by w przyszłości móc podjąć pracę w wybranej specjalizacji.

W celu uzyskania prawa do wykonywania zawodu, należy złożyć wniosek do Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych. Do wniosku trzeba dołączyć kopię dyplomu potwierdzającego ukończenie studiów z zakresu pielęgniarstwa oraz zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza medycyny pracy. To jednak nie koniec wymagań formalnych stawianych przed przyszłą pielęgniarką.

Zgodnie z Ustawą pielęgniarka ma obowiązek stałego aktualizowania wiedzy i umiejętności zawodowych, a także prawo do doskonalenia zawodowego na drodze kształcenia podyplomowego. Podstawową jego formą jest specjalizacja, którą może rozpocząć pielęgniarka, która osiągnęła staż 2 lat pracy w zawodzie. Specjalizację kończy egzamin państwowy. 

Czytaj także: Zielone kołnierzyki – czym jest ten nowy trend na rynku pracy?

• Specjalizacje pielęgniarskie

Według Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 grudnia 2013 roku specjalizacje dla pielęgniarek mogą być prowadzone w dziedzinach pielęgniarstwa:

• anestezjologicznego i intensywnej opieki,

• chirurgicznego,

• geriatrycznego,

• internistycznego,

• onkologicznego,

• operacyjnego,

• opieki długoterminowej,

• opieki paliatywnej,

• pediatrycznego,

• psychiatrycznego,

• ratunkowego,

• rodzinnego,

• ginekologiczno-położniczego,

• epidemiologicznego,

• neonatologicznego.

Jakie są przeciwwskazania do pracy na stanowisku pielęgniarki lub pielęgniarza?

Odpowiednie wykształcenie nie gwarantuje zatrudniania w charakterze pielęgniarki. Warto wiedzieć, że w pracy tej niezbędna jest chociażby dobra wydolność fizyczna, dobrze rozwinięte zdolności manualne czy duża sprawność narządu wzroku, słuchu czy dotyku. Znaczenie mają także umiejętności miękkie, m.in. dobra organizacja pracy, umiejętność pracy w zespole, komunikatywność, umiejętność nawiązywania kontaktu z pacjentem, empatia, spostrzegawczość, asertywność.

Istnieje też szereg przeciwwskazań, które mogą dyskwalifikować kandydata do pracy w zawodzie. 

Wśród czynników uniemożliwiających pracę jako pielęgniarka wyróżnić możemy między innymi:

• brak pełnej sprawności kończyn górnych i dolnych oraz zaburzenia w obrębie działania narządów ruchu,

• zaburzenia układu nerwowego,

• zaburzenia sprawności sensomotorycznej,

• zaburzenia wzroku, węchu czy słuchu,

• zaburzenia psychiczne,

• nosicielstwo chorób zakaźnych czy pasożytniczych. 

Jak wygląda praca pielęgniarki?

Praca w branży medycznej na stanowisku pielęgniarki przywodzi na myśl bardzo konkretne skojarzenia – pielęgniarka to osoba, której zadaniem jest udzielanie świadczeń o charakterze zdrowotnym. Jest to jednak duże uogólnienie, a w rzeczywistości do obowiązków pielęgniarki należy szereg złożonych czynności, których – co ważne – odbiorcami są nie tylko osoby chore czy osoby z niepełnosprawnościami, ale także osoby zdrowe. 

Praca pielęgniarki ma zazwyczaj charakter stacjonarny i wykonuje się ją przede wszystkim w gabinetach przychodni, oddziałach szpitalnych, punktach pobrań czy pracowniach diagnostycznych. Pielęgniarka może także świadczyć usługi w domu pacjenta, a charakter jej pracy może obejmować – w zależności od specjalizacji – zarówno czynności pielęgnacyjne, lecznicze, diagnostyczne czy rehabilitacyjne. Pielęgniarki zatrudniane są często na umowę o pracę. Wiele z nich wykonuje obowiązki w systemie zmianowym.

Zgodnie z Ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej w zakresie obowiązków zawodowej pielęgniarki znajduje się:

• rozpoznawanie warunków i potrzeb zdrowotnych pacjenta,

• rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych pacjenta,

• planowanie i sprawowanie opieki pielęgnacyjnej nad pacjentem,

• samodzielne udzielanie w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych oraz medycznych czynności ratunkowych,

• realizacja zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji,

• orzekanie o rodzaju i zakresie świadczeń opiekuńczo-pielęgnacyjnych,

• edukacja zdrowotna i promocja zdrowia.

W tym miejscu należy również podkreślić odpowiedzialność, jaka spoczywa na pielęgniarce. Musi ona przestrzegać zasad etyki zawodowej, a w przypadku naruszenia swoich obowiązków może zostać pociągnięta do odpowiedzialności zawodowej. Ta grozi między innymi za naruszenie obowiązku: 

• udzielenia pomocy medycznej,

• respektowania praw pacjenta,

• prowadzenia dokumentacji medycznej.

Czytaj także: Sekretarka medyczna – co robi? Ile wynosi średnie wynagrodzenie w tym zawodzie?

Czy można zostać pielęgniarką bez studiów?

W świetle aktualnie obowiązujących przepisów przepustką do wykonywania zawodu pielęgniarki jest ukończenie studiów wyższych (minimum studiów licencjackich) na kierunku pielęgniarstwo. Wymóg ten wszedł w życie w 2005 roku. Co jednak w przypadku osób, które uzyskały prawo do wykonywania zawodu pielęgniarki przed rokiem 2005 na podstawie ukończenia szkoły średniej kierunkowej? Osoby te nadal mogą pracować w zawodzie bez konieczności ukończenia dodatkowych kursów czy szkoleń.

Zarobki pielęgniarek

W wielu placówkach medycznych pielęgniarki dyplomowane są pilnie poszukiwane. Tymczasem wydaje się, że zawód ten bywa niedoceniany, a zarobki są nieadekwatne do wykonywanych obowiązków i odpowiedzialności, jaka spoczywa na pracownikach sektora medycznego. Wynagrodzenia pielęgniarek od wielu lat są przedmiotem debat, a same przedstawicielki i przedstawiciele zawodu protestują w sprawie najniższych wynagrodzeń. 

Zatem ile zarabia pielęgniarka? Jak wynika z danych portalu Wynagrodzenia.pl (styczeń 2024), pensja rynkowa pielęgniarki zajmującej stanowisko średniego szczebla wynosi od 5370 do 7780 zł brutto miesięcznie. 

Praca dla pielęgniarki – perspektywy pracy w zawodzie

Zawód pielęgniarki od wielu lat jest zawodem deficytowym. Każdego roku coraz mniej osób młodych decyduje się na kształcenie w tym kierunku, a sytuacji nie poprawia także fakt, że sporo absolwentów pielęgniarstwa podejmuje decyzję o emigracji. Według Barometru Zawodów 2024, pielęgniarki i położone należą do jednego z ośmiu zawodów, które znajdowały się na liście trwałych deficytów także rok i dwa lata wcześniej.

Deficyt pielęgniarek i położnych w 2024 roku notuje się aż 336 spośród 380 powiatów i miast na prawach powiatów w Polsce. Dramatyczna luka kadrowa dotyczy aż 58 powatów i miast powiatowych.Pielęgniarki są pilnie poszukiwane m.in. w Chorzowie, Częstochowie, Opolu, Poznaniu, Siedlcach, Trójmieście, Warszawie i Wrocławiu.

Jakie perspektywy pracy w zawodzie stoją przed kandydatami? Pielęgniarka kojarzy nam się jedynie ze szpitalami i różnego rodzaju placówkami o charakterze medycznym. Dużą popularnością cieszy się chociażby pielęgniarka środowiskowa, a w ostatnich latach niezwykle pożądana była również pielęgniarka epidemiologiczna. Tymczasem warto pamiętać, że absolwenci studiów wyższych na kierunku pielęgniarstwo mają znacznie szersze możliwości zatrudnienia, również poza ochroną zdrowia. Pielęgniarka może znaleźć pracę także w placówkach oświatowych, pracując chociażby w szkole czy w przedszkolu. W tego rodzaju obiektach jej rolą jest udzielanie pomocy doraźnej w nagłych wypadkach czy chociażby pomiary masy ciała i wzrostu, a także edukacja młodych na temat zdrowego stylu życia. Osoby posiadające prawo do wykonywania zawodu pielęgniarki mogą zatrudnić się także w domu pomocy społecznej czy zakładach opiekuńczych. 

Pielęgniarka dyplomowana – oferty pracy

Na rynku pracy w Polsce nie brakuje propozycji zatrudnienia dla osób z wykształceniem medycznym. Sprawdź oferty pracy dla pielęgniarek! Pracodawcy często proszą o nadesłanie CV i listu motywacyjnego. W napisaniu CV pielęgniarki pomoże Ci Kreatorze CV. W procesie rekrutacji konieczne będzie także potwierdzenie aktualnego prawa do wykonywania zawodu. 

Czytaj także: Najczęstsze pytania na rozmowie kwalifikacyjnej – przygotuj się do odpowiedzi

Anna Rychlewicz

Absolwentka dziennikarstwa i zarządzania mediami. Na świat patrzy przez pryzmat tego, jakimi słowami może go opisać. Słowa są także nieodłącznym elementem jej drogi zawodowej. Zajmuje się copywritingiem, redakcją oraz korektą tekstów. O rynku pracy, ubezpieczeniach, wnętrzach, podróżach, zdrowiu i modzie. Porusza tematykę społeczną oraz kryminalną. Pasjonują ją rozmowy z ludźmi. W czasie wolnym poszerza horyzonty i eksploruje otoczenie, prowadząc blog „Brzmi Znajomo”.